Cep telefonu uçaklarda serbest oluyor

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM), hava açlarında uçuş ekibi veya yolcular tarafından uçuşa getirilen elektronik cihazların uçuşun her safhasında kullanımına imkan vermek amacıyla gerekli usuller belirledi.

AA muhabirinin aldığı bilgiye göre, taşınabilir elektronik cihazların hava araçlarında kullanımı konusunda teknolojinin gelişimine paralel olarak "Taşınabilir Elektronik Cihazlar (PED-Portable Electronic Device)" olarak adlandırılan cep telefonu, tablet bilgisayar, dizüstü bilgisayar,elektronik oyun konsolu, elektronik kitap, MP3 çalar gibi cihazların uçuşlar sırasında kullanım talepleri giderek yaygınlaşması dolayısıyla Genel Müdürlük genelge yayımlandı.

Genelgeyle ilgili hava araçlarının onaylı konfigürasyonunda yer almadığı halde uçuş ekibi veya yolcular tarafından uçuşa getirilen ya da kargonun bir parçası olarak uçuşa dahil olan, harici batarya gücü veya hava aracından aldıkları güçle çalışabilen elektronik cihazların (PED), artan yolcu talepleri doğrultusunda uçuş emniyetiyle yolcu ve kargo güvenliğini tehlikeye düşürmeksizin uçuşun her safhasında kullanımına imkan vermek amacıyla gerekli usuller belirlendi.

Taşınabilir elektronik cihazların kullanımı esnasında, hava araçlarında yüklü bulunan tüm teçhizat ve sistemlerin çalışma performansını olumsuz etkileyebilecek olası durumların önüne geçmek adına, bahse konu cihazların uçuşun her evresinde kullanımıyla ilgili gerekli tedbirleri alarak, uygulama esaslarını ilgili el kitapları içinde detaylı olarak tanımlama ve bu usuller hakkında tüm uçuş mürettebatıyla yer personelinin eğitimlerini planlayarak gerçekleştirme hususlarında ilgili havayolu işletmeleri yükümlü kılındı.

Sorumluluk ilgili işletme

Buna göre işleticinin, taşınabilir elektronik cihazların kullanımına ilişkin usulleri belirleyip gerekli tedbirleri alması durumunda, sorumluluk ilgili işletme uhdesinde kalmak kaydıyla yolcu beraberinde taşınan ve yolcu sağlığı bakımından ihtiyaç duyulan tıbbi cihazlar uçuş sırasında açık tutulabilecek. İşletici, hava aracında "MCA-Mobile Communication Onboard Aircraft"sistemiyle kablosuz ağ erişimini sağlıyorsa uçuşun belirli safhalarında hücresel veri iletimine müsaade edilebilecek. Hücresel veri iletimi yapan taşınabilir elektronik cihazlar haricindeki cihazlara, işletici sorumluluğunda gerekli risk analizleri yapılarak, uçuşun kritik safhalarında kullanım izni verilebilecek.

Uçuşun herhangi bir safhası boyunca kaptan pilot tarafından gerekli görüldüğünde taşınabilir elektronik cihazlar kapattırılabilecek ve emniyete aldırılabilecek. Taşınabilir elektronik cihazların kullanımına ait kısıtlamalar, yolcuların emniyet kemerlerini bağlamadan önce anons edilerek, uçuşun kritik safhalarında veya taksi esnasında hangi tür taşınabilir elektronik cihazların kullanılıp kullanılamayacağı, nerede ve ne şekilde muhafaza edileceği ve uçuş mürettebatı tarafından verilen talimatlara her koşulda riayet edilmesi gerektiği gibi hususlar açıkça belirtilecek. Taşınabilir elektronik cihazların kullanımına ilişkin kısıtlamalarının da yer aldığı her bir uçak tipine özgü Yolcu Emniyet Bilgilendirme Kartlarında, söz konusu cihazların kullanımına yönelik oluşturulacak standart uygulama usulleri kapsamında gerekli revizyon çalışmaları yapılacak.

Uçuş sırasında kullanılması sakıncalı görülen taşınabilir elektronik cihazların listesi belirlenerek, söz konusu listenin görsel ve işitsel kanallar kullanılarak basılı veya elektronik ortamda yolcuların kolayca erişimini mümkün kılacak şekilde yayımlanacak. Taşınabilir elektronik cihazlarla ilgili ortaya çıkabilecek olası bir karışıklık durumunda veya emniyet ve güvenlik ihlaline sebep olabilecek vakalarda, kokpit ve kabin mürettebatı arasında uygun ve etkin bir koordinasyon sağlanacak. Bu konularda işletici tarafından tutarlı ve adil bir yaklaşım sergilenebilmesi için standart uygulama usulleri belirlenecek.

Cihazlar, uçuş sırasında sabitlenerek kullanılacak

Uçuş süresi boyunca taşınabilir elektronik cihaz kullanan yolcular gözlemlenerek, şüpheli cihazların kapattırılması sağlanacak, uyarıları dikkate almayarak kullanıma devam eden yolcular kabin amiri veya kaptan pilot tarafından ikaz edilecek. Uçakta yolcular tarafından kullanılan taşınabilir elektronik cihazlar için kullanılabilir elektrik güç kaynaklarının bulunması durumunda yolculara güvenlik talimatlarını içeren bilgilendirme kartları verilecek. Taşınabilir elektronik cihazların, uçuşun taksi, kalkış, yaklaşma ve iniş safhalarıyla anormal koşullar ve acil durumlarda, koltuklardaki elektrik güç emniyete alınacak.

Taşınabilir elektronik cihazlar, uçuş sırasında herhangi bir risk oluşturmaması için sabitlenmek suretiyle kullanılacak. Uçuşun kritik safhalarında kullanımına izin verilen söz konusu cihazların radyo frekans (RF) seviyeleri, ilgili hava aracı için kabul edilebilir seviyede olacak. Uçuş öncesi evrede, uçuş bilgilerini seyrüsefer sistemine yükleme veya yakıt ikmali gibi azami emniyet tedbiri gerektiren işlemler esnasında taşınabilir elektronik cihazlar kullanılmayacak. Uçuş mürettebatı tarafından gerekli görülen hallerde veya acil durumlarda taşınabilir elektronik cihazların yolcular tarafından kullanımına izin verilmeyecek. Uçuş esnasında, özellikle bagaj bölmesinde ulaşılması mümkün olamayacak konumdaki taşınabilir elektronik cihazlar kapatılacak.

Emniyet Yönetim Sistemi (SMS) standartları kapsamında taşınabilir elektronik cihazlarla ilgili risk analizleri yapılarak, emniyetsiz durumların listesi oluşturulacak. Güvenlik uygulamalarına etkisi tespit edilen olaylar veya şüpheli durumlar gecikmeksizin rapor edilecek.Teknik soruşturma sürecine yardımcı olmak maksadıyla ilgili raporda şüpheli cihaz tarif edilmeli ve markası, model numarası, olayın olduğu anda hava aracındaki konumu, hareketleri ve mürettebat tarafından alınan önlemler belirtilecek.