Fosil Yakıtlardan Kaynaklanan Karbon Emisyonları Tarihi Zirveye Ulaşıyor

Fosil yakıtlardan kaynaklanan karbon emisyonlarının bu yıl geçen yıla göre yüzde 1,1 artarak 36,8 milyar tonla tarihi zirveye ulaşacağı hesaplanıyor.

Aralarında Exeter Üniversitesi, East Anglia Üniversitesi (UEA), CICERO Uluslararası İklim Araştırmaları Merkezi, Münih Ludwig-Maximilian Üniversitesi olmak üzere 90 farklı kurumdan 120 uluslararası bilim insanının oluşturduğu Küresel Karbon Bütçesi ekibi, karbon emisyonlarına ilişkin yeni araştırmalarını Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 28. Taraflar Konferansı'nda düzenledikleri basın toplantısında açıkladı.

Araştırmaya göre, fosil yakıtlardan kaynaklanan karbon emisyonlarının bu yıl geçen yıla kıyasla yüzde 1,1 artarak 36,8 milyar ton seviyesine çıkacağı tahmin edildi. Fosil yakıtlar ve arazi kullanım değişikliği de dahil olmak üzere toplam küresel emisyonların ise bu yıl 40,9 milyar ton olacağı öngörüldü.

Karbon emisyonlarının bu yıl Hindistan'da yüzde 8,2, Çin'de yüzde 4 artacağı tahmin edilirken, emisyonların Avrupa Birliği'nde (AB) yüzde 7,4, ABD'de yüzde 3 ve dünyanın geri kalanında yüzde 0,4 azaltılması hedefleniyor.

Bu yıl kömür kaynaklı karbon emisyonunun 2022'ye göre yüzde 1,1, petrol kaynaklı karbon emisyonların yüzde 1,5 ve gaz kaynaklı emisyonların yüzde 0,5 artacağı öngörülüyor.

Atmosferik karbondioksit seviyelerinin bu yıl ortalama milyonda 419,3 parça olacağı ve sanayi öncesi seviyelerin yüzde 51 üzerine çıkacağı tahmin ediliyor.

Yayılan karbondioksit emisyonunun yaklaşık yarısı kara ve okyanus yutakları tarafından emilmeye devam ederken, geri kalanı ise atmosferde kalarak sıcaklık artışına yol açıyor.

Mevcut emisyon seviyelerinin devam etmesi halinde, küresel sıcaklık artışının sanayi öncesi döneme göre 1,5 dereceyi aşma ihtimalinin, gelecek 7 yıl içinde sürekli olarak yüzde 50'nin üzerinde olacağı hesaplanıyor. Emisyonlardaki artış nedeniyle, Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli'nin 1,5 derecenin aşılmasını öngördüğü, tarih şimdiden birkaç yıl öne çekilmiş durumda.

Türkiye, karbon emisyonu salımında 15. sırada

Araştırmaya göre, dünya genelinde geçen yıl en fazla karbon emisyonu salımı yapan ülke, yüzde 30,7 ile Çin oldu. Onu, ABD yüzde 13,6 ile ABD izledi.

Hindistan, küresel karbon emisyonlarının yüzde 7,6'sına, AB yüzde 7,4'üne, Rusya yüzde 4,4'üne, Japonya yüzde 2,8'ine ve Endonezya yüzde 2'sine yol açtı.

Sırasıyla İran, Suudi Arabistan, Almanya, Güney Kore, Kanada, Meksika, Brezilya bu ülkeleri takip ederken, Türkiye 2022'de 400 milyon ton karbon emisyonuyla en fazla emisyona neden olan ülkeler arasında 15'inci sırada yer aldı.

Türkiye'de emisyonlarında 167,2 milyon ton karbondioksit eşdeğeriyle kömür başı çekerken, bunu petrol, gaz ve çimento sektörleri izledi.

"1,5 derece hedefini aşmamız kaçınılmaz görünüyor"

Araştırmayı yöneten Exeter Küresel Sistemler Enstitüsü Araştırmacısı Pierre Friedlingstein, iklim değişikliğinin etkilerinin her yerde açıkça görüldüğünü belirterek, "Ancak fosil yakıtlardan kaynaklanan karbon emisyonlarını azaltmaya yönelik eylemler acı verici bir şekilde yavaş kalıyor. Paris Anlaşması'ndaki 1,5 derece hedefini aşmamız artık kaçınılmaz görünüyor ve COP28'de bir araya gelen liderlerin 2 derecelik hedefi canlı tutmak için bile fosil yakıt emisyonlarında hızlı kesintiler konusunda anlaşmaları gerekecek." diye konuştu.

UEA Çevre Bilimleri Okulu Royal Society Araştırmacısı Corinne Le Quere de mevcut çabaların küresel emisyonları net sıfır seviyesine doğru bir yörüngeye oturtmak için yeterli olmadığını ifade ederek, "Bugünkü seviyedeki küresel emisyonlar atmosferimizdeki karbondioksit konsantrasyonunu hızla artırırken, iklim değişikliğinde giderek daha ciddi ve büyüyen etkilere neden oluyor. İklim değişikliğinin daha kötü etkilerinden kaçınmak için tüm ülkelerin ekonomilerini şu anda olduğundan daha hızlı bir şekilde karbonsuzlaştırması gerekiyor." dedi.

kaynak:AA