Gümrük Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Yayınlandı

Söz konusu Yönetmeliğin; 

a) 5 inci, 30 uncu, 31 inci ve 46 ncı maddeleri yayımı tarihinden iki ay sonra,

b) Diğer maddeleri yayımı tarihinde, yürürlüğe girmiştir.

Bahse konu yönetmelik metnine ve eklerine ulaşmak için lütfen tıklayınız.

Bu kapsamda,

• 1 Nisan 2020 tarihli 31086 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan «gümrük yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına dair yönetmelik» ile yürürlükteki gümrük yönetmeliğinin 39 maddesinde ve 2 ekinde değişiklik yapılmış; yönetmeliğe iki geçici madde eklenmiştir.

OKS - İSTİHDAM

• «Onaylanmış Kişi» statüsü ile ilgili maddelerde değişikliğe gidilerek YGM tarafından onaylanmış kişi statüsü başvurusunun ön incelemesi öncesi geriye dönük «bir ay içinde en az otuz kişi istihdam ediyor olmak» koşulu, geriye dönük «bir yıl içinde ortalama otuz kişi istihdam ediyor olmak» şeklinde değiştirilmiştir. (Md. 24)
• Ayrıca istihdam edilen kişi sayısının bu rakamların altına düşmesi halinde Bakanlığa doğrudan OKS Belgesinin geri alınması yetkisi verilmiştir. (Md. 26)
• Böylece OKS belgesi olan firmaların istihdamı artıran bir politika izlemeleri özendirilmiştir.

MENŞE ŞAHADETNAMESİNİN SONRADAN İBRAZI

• Menşe Şahadetnamesi uygulamalarına kolaylıklar getirilmiştir. «Ek mali yükümlülükler vergi sayılır mı sayılmaz mı» tartışmalarına son verilmiş; Menşe Şahadetnamesi ibrazı halinde menşe esaslı ticaret politikası önlemleri, ilave gümrük vergisi, ek mali yükümlülük veya diğer mali yükümlülüklerden indirim veya muafiyet sağlanması esası kabul edilmiştir.
• Bu bağlamda, menşe şahadetnamesinin sonradan ibraz edileceğinin beyannamede belirtilmesi, veya tescil sırasında ibraz edilen menşe şahadetnamesinin eksik veya yanlış bilgi taşıması nedeniyle gümrük idaresinde kabul edilmemesi halinde, menşe esaslı ticaret politikası önlemleri, ilave gümrük vergisi veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülükler nakit teminata bağlanmak suretiyle bir menşe şahadetnamesi ibrazı için beyannamenin tescil tarihinden itibaren altı aylık süre verilecektir.
• Böylece, önceden dilekçe verilmesi şeklindeki zaman kaybettiren uygulamaya da son verilmiştir.
• Yönetmeliğin 205 maddesinin 4 üncü fıkrası (c) bendine yapılan ilaveyle, menşe şahadetnamesi aranılmayacak hallere  istisna getirilmiştir. Eşyanın aynı zamanda birden fazla ticaret politikası önlemine ve İGV veya EMY gibi diğer mali yükümlülüklere tabi olması ya da aynı düzenleme kapsamında ülkesine göre farklı oranların belirlenmiş olması durumlarında, menşe şahadetnamesi aranılacaktır.
• Menşe şahadetnamesi ibraz edilmemesi halinde, tahsil edilmesi gereken en yüksek vergi oranı esas alınacaktır. Örneğin; Eşyanın tarifesinde hem telafi edici vergi olarak uygulanan EMY hem de ABD EMY’si olduğunda, ayrıca menşe şahadetnamesi ibraz edemiyorsak, yüksek olan ABD EMY’si tahsil edilecektir.

MENŞE BELGESİNİN SONRADAN İBRAZINA İLİŞKİN GEÇİŞ HÜKMÜ 

• Yönetmeliğe 16 ncı geçici madde eklenmiş; maddenin 1 inci fıkrasında «Bu maddenin yürürlüğe girmesinden önce yapılan ithalatlarda menşe esaslı ticaret politikası önlemleri, ilave gümrük vergisi veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülüklere tabi olan eşya için beyannamenin tescil tarihinden itibaren altı aylık süre ve varsa ek süre içinde usulüne uygun olarak düzenlenmiş menşe şahadetnamesinin ibraz edildiği durumlar ile ilgili olarak Yönetmeliğin 38 inci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkrası hükümlerine göre işlem yapılacağı» belirtilmiştir.
• Böylece, «ileride sıkıntı doğmasın» endişesi ile ödenen ilave gümrük vergileri ve ek mali yükümlülüklerin geri ödenmesi için yükümlülerinin gümrük idarelerine başvurusuna olanak sağlanmıştır.
• Yönetmeliğin geçici 16 ncı maddesinin ikinci fıkrasında, «Avrupa Birliği ülkelerinden A.TR dolaşım belgesi eşliğinde gelen ve bu maddenin yürürlüğe girmesinden önce beyannamesi tescil edilmiş olan, beyanname ekinde eşyanın menşeini tevsik eden uygun belgesi bulunmadığı halde menşe esaslı ticaret politikası önlemi, ilave gümrük vergisi veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülüklerin ödenmediği, eksik ödendiği veya beyan edilmediği tespit edilen eşyanın, Avrupa Birliği menşeli olduğunu tevsik eden menşe şahadetnamesinin veya Türkiye’nin taraf olduğu serbest ticaret anlaşmaları çerçevesinde bir çapraz menşe kümülasyon sistemine dahil ülkeler menşeli olduğunu tevsik eden tedarikçi beyanının, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı aylık süre içerisinde gümrük idaresine ibrazı mümkündür» denilmiştir.
• Böylece, A.TR Dolaşım Belgesi ibraz etmesine karşın AB Menşe Şahadetnamesi ya da Tedarikçi Beyanını fiili ithal tarihinde gümrük idaresine sunamayan yükümlülere bu belgeyi sunabilme olanağı sağlanmıştır.

GEÇİCİ DEPOLAMA YERLERİNDEN EŞYA ÇIKIŞI

• Yönetmeliğin 94 cü maddesinde değişiklik yapılmış, madde «Gümrük işlemlerinin sistem üzerinde tamamlandığının anlaşılması üzerine bilgisayar sisteminde çıkış onayı verilerek eşya sahibinin, temsilcisinin veya eşya sahibi tarafından eşyayı teslim almak için vekalet verilmiş diğer kişilerin eşyayı geçici depolama yerlerinden çıkarmasına izin verilir» şekline dönüşmüştür.
• Böylece yükümlülerin serbest dolaşıma giriş işlemleri tamamlanmış eşyasını uygun gördüğü bir kişi tarafından gümrüklü alandan çıkartabilmesine olanak sağlanarak, geçici depolama yerlerinin kapılarını tutan taşıma kooperatiflerinin keyfi uygulamalarına son verilmiştir.

FATURALARDA YER ALAN EŞYA TANIMI 

• Yönetmeliğin 115 inci maddesinde gümrüğe sunulacak faturalarda aranan asgari koşullar sıralanırken,  (e ) bendinde «Eşyanın gümrük tarife istatistik pozisyonu ve satış birimine (kilo, metre, adet, düzine gibi) göre miktarı,» şeklinde ifadesini bulan koşul, «Eşyanın tanımı ve satış birimine (kilo, metre, adet düzine gibi) miktarı» şekline dönüştürülmüştür.
• Böylece yurtdışında yerleşik satıcılar tarafından ticari teamüllere göre düzenlenen faturalara sadece Türkiye’de geçerli istatistik açılımlarına kadar tarife pozisyon numarası yazdırılması için ricacı olan sektör mensuplarının karşılaştığı zorluk ortadan kaldırılmıştır.

YOLCU BERABERİ NUMUNE, SERGİ VE FUAR EŞYASI BEYAN FORMU 

• Yönetmeliğin 131 ve 169 uncu maddelerinde değişiklik yapılarak, «Beyanname yerine kullanılan belgeler»in arasına «Yolcu Beraberi Numune, Sergi ve Fuar Eşyası Beyan Formu» eklenmiş; Gümrük Kanununda «önemli değeri olmayan numunelik eşya ve modeller», şeklinde ifadesini bulan ve gümrük vergilerinden muaf olarak ithal edilen «ticari mahiyet arz etmeyen numuneler»in yolcu beraberinde getirilmesi durumunda bu formla beyan edilebileceği hükme bağlanmıştır.
• Ayrıca 444 üncü maddenin 1 inci  fıkrasına eklenen (d) bendi ile Türkiye Gümrük Bölgesinden yolcu beraberinde geçici olarak çıkarılacak ve geri getirilecek numune, sergi ve fuar eşyasının beyanının «Yolcu Beraberi Numune, Sergi ve Fuar Eşyası Beyan Formu» ile yapılabilmesine olanak sağlanmıştır.

YOLCU BERABERİ STANDART İŞLENMEMİŞ ALTIN

• Yönetmeliğin 175 ve 178 inci maddelerinde yapılan değişiklikle, «Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararla belirlenen yolcu beraberinde yurda getirilen standart işlenmemiş altın» için beyan çeşitlerinden  «başka bir tasarruf yoluyla beyan»ın uygulanacağı ve bu işlem için Bakanlıkça bir form belirleneceği ifade edilmiştir.
• Böylece (en fazla 5 kg)  «standart işlenmemiş altın»ın yolcu beraberinde ithalatı kolaylaştırılmıştır.

DİĞER KURUMLARCA YAPILACAK KONTROLLER

• Yönetmeliğin 181 inci maddesinde yer alan «Diğer kurumlarca yapılan kontroller» düzenlemesinde değişiklik yapılmış; «tek pencere sistemi» kapsamında elektronik ortamda erişilen bilgilerle yetinilerek «kağıt ortamında belge ibrazı» zorunluluğu ortadan kaldırılmıştır.
• Örneğin,  maddede yer alan bir ibare «…. Türkiye’ye ithali öngörülen her türlü izin veya uygunluk belgesine veya bu belgeler yerine geçen bilgiye tabi eşyaya ilişkin yetkili kurumlarca yapılan kontroller… » şekline dönüştürülmüştür.

DİĞER KURUMLARCA YAPILACAK KONTROLLER

• Yönetmeliğin 181 inci maddesine 2 yeni fıkra eklenerek, diğer kurumlarca yapılacak kontroller sonucunda eşyanın Kanunun 235 inci maddesinin 1-a bendinde belirtilen  «genel düzenleyici idari işlemlerle ithalinin yasaklanmış olduğu» tespit edilir ise anılan eşyanın 30 gün içinde mahrecine iadesi, transiti veya ihraç kaydıyla satışı ya da imha masrafları sahibince karşılanmak koşuluyla gümrüğe terki yönünde düzenleme yapılmış; anılan eşyanın yerinde bulunmaması halinde ise eşyanın gümrüklenmiş değerinin kamuya geçirilmesine karar verilmesi esası kabul edilmiştir.

AKREDİTE LABORATUVAR TAHLİLLERİ

• Yönetmeliğin 196 ncı maddesinde değişiklik yapılarak «akredite laboratuvar» tahlillerine itibar artırılmıştır.
• Buna göre, «… ithalinde süreklilik bulunan, göndericisi, alıcısı ve menşei aynı eşyanın, özelliklerini belirleyici belgelerinde ve bu belgeler ile eşya üzerinde bulunan ayırt edici ibarelerde farklılık bulunmaması ve beyanname tescili tarihi itibarıyla en fazla bir yıl öncesine dayanan «gümrük laboratuvarı tahlil raporunun» yanı sıra «akredite laboratuvar tahlil raporunun» da beyannamenin 44 no.lu kutusuna beyan edilmesi halinde, daha önceden yapılan tahlile itibar edilerek eşya yeniden laboratuvar tahliline gönderilmeyecektir.
• Ancak bilgisayar sistemi tarafından beyanın kontrolü türünün «kırmızı hat tam muayene» olarak belirlenmesi halinde, yükümlünün bu kolaylıktan yararlanmasına izin verilmeyecektir.

ULUSAL TRANSİT REJİM İHLALLERİ

• Ulusal transit rejim ihlalinde para cezaları artırılmıştır.
• Yönetmeliğin 239 uncu maddesinde yapılan değişiklikle, Türkiye Gümrük Bölgesine getirilerek, ulusal transit rejimi altında taşınan eşyanın varış gümrük idaresince yapılan muayenesi sonucunda beyana göre eksiklik çıkması ve anılan eksikliğin sebebinin süresi içinde ispat edilememesi halinde gümrük vergileri ve diğer yüklerin yanı sıra, Kanunun 241 inci maddesindeki usulsüzlük cezası değil, 235/5-c  maddesine göre eşyanın gümrük vergilerinin iki katı idari para cezası alınması yönünde düzenleme yapılmıştır. Aynı ceza eksiklik kontrolüne gitmeden rejim sonlandırma taleplerinde de uygulanacaktır.
• Öte yandan, aynı rejim kapsamında taşınan eşyada beyana göre fazlalık çıkması ve anılan fazlalığın süresi içinde ispat edilememesi halinde, Kanunun 235/5-d maddesine göre fazla çıkan eşyanın gümrük vergileri kadar idari para cezası uygulanarak, eşya tasfiyeye tabi tutulacaktır. Aynı işlem yurtdışına çıkış yapan eşya içinde uygulanacaktır.

ORTAK TRANSİT REJİM İHLALLERİ

• Benzer bir değişiklik uluslararası taşımacılığı düzenleyen  ortak transit rejiminde yapılmış, bu rejim ihlallerinde de para cezaları artırılmıştır.
• Yönetmeliğin 240 ıncı maddesinde yapılan değişiklikle, hareket/transit gümrük idaresinde tatbik edilen orijinal mührün sağlam olmaması veya sökülmüş olması ya da eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesi içinde boşaltıldığı veya değiştirildiğine ilişkin kanaatin oluşması durumda, gümrük vergileri ve diğer yüklerin tahsil edilmesine yönelik tahsilat başlatılması ve Kanunun 235/5-c  maddesine göre eşyanın gümrük vergilerinin iki katı idari para cezası alınması yönünde düzenleme yapılmıştır. Aynı ceza eksiklik kontrolüne gitmeden rejim sonlandırma taleplerinde de uygulanacaktır.
• Öte yandan, aynı rejim kapsamında taşınan eşyada beyana göre fazlalık çıkması ve anılan fazlalığın süresi içinde ispat edilememesi halinde, Kanunun 235/5-d maddesine göre fazla çıkan eşyanın gümrük vergileri kadar idari para cezası uygulanarak, eşya tasfiyeye tabi tutulacaktır. Aynı işlem yurtdışına çıkış yapan eşya içinde uygulanacaktır.

ANTREPOLARDA EŞYA İSTİFLENMESİ

• Yönetmeliğin 347 inci maddesinde değişiklik yapılarak, gümrük antrepolarında «her beyanname kapsamı eşya ayrı bir parti teşkil etmek üzere istif edilir» düzenlemesine bir istisna olarak sadece gümrük idarelerinin izni ile farklı beyanname muhteviyatı eşyanın bir arada istiflenmesine izin verilmekte idi.
• Maddede yapılan değişiklikle YYS sahipleri tarafından işletilen antrepolarda, gümrük idaresinden izin alınması gerekmeksizin farklı beyanname muhteviyatı eşyanın bir arada istiflenmek suretiyle depolanmasına olanak sağlanmıştır.

GEÇİCİ İTHALAT REJİMİNDE EK SÜRE

• Yönetmeliğin 380 inci maddesinde yapılan değişiklikle, YYS sahibi olan veya bir önceki takvim yılı içerisinde beş milyon ABD Dolarının üzerinde ihracat yapmış olan yükümlüler tarafından kısmi muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimine tabi tutulan eşyanın 24 aydan daha uzun süre kullanımının söz konusu olduğu durumda, ilk etapta geçici ithalat süresi 9 ay uzatılacaktır.
• Süre uzatımının sonunda ithal eşyasının Türkiye Gümrük Bölgesinde kullanımının devam ettiği durumda, gümrük idaresine yeni bir izin başvurusunda bulunulacak ve idarece yeni geçici ithal eşyasının rejim altında kalma süresi 24 ay olarak belirlenerek, eşyaya rejim hükümleri yeniden uygulanacaktır.

ELEKTRONİK TEMİNAT MEKTUBU UYGULAMASINA GEÇİŞ

• Yönetmeliğin 497 inci maddesinin 2 inci fıkrası «Elektronik imza ile oluşturulan, gümrük idarelerince kabul edilecek elektronik teminat mektuplarının işleme alınmasına ilişkin standartları, formatı ve kuralları belirlemeye Bakanlık yetkilidir» şeklinde yeniden düzenlenmiştir.
• Böylece, gümrük yükümlülerin elektronik ortamda üretilen teminat mektuplarını da Ticaret Bakanlığı’na sunması olanağı sağlanmıştır.

GÜMRÜK VERGİLERİNİ GERİ VERME VEYA KALDIRMA YETKİSİ

• Yönetmeliğin 500 üncü maddesinde değişiklik yapılarak, gümrük müdürlüklerinin ve bölge müdürlüklerinin gümrük vergilerini geri verme veya kaldırma yetki limitleri artırılmıştır. Buna göre;
  • Gümrük müdürlüklerinin yetkisi 100.000 TL’den 500.000 TL’ye,
  • Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüklerinin yetkisi 500.000 TL’den 5.000.000 TL’ye,

Çıkarılmış; 5.000.000 TL’nin üstündeki geri verme ve kaldırma işlemlerini yapmaya ise Ticaret Bakanlığının yetkili olduğu hususu hükme bağlanmıştır.

• Ayrıca, 502 nci maddede yapılan değişiklikle, «Geri Verme veya Kaldırma Başvurusu Formu»nun da elektronik ortamda düzenleneceği belirtilmiştir.

KONTEYNERLERİN ANTREPOLARA SEVKİNDE EKSİKLİK FAZLALIK

• Yönetmeliğin 522 nci maddesine 8 inci fıkra eklenerek, Türkiye Gümrük Bölgesine denizyoluyla konteyner ile taşınarak getirilen ve giriş gümrük idaresinde miktar tespiti yapılmaksızın belgelerinde kayıtlı miktara göre antrepo beyannamesi verilerek aynı gümrük müdürlüğüne bağlı bir gümrük antreposuna konteyner ile sevk edilen eşyanın antrepoya alınması sırasında eşyanın kap adedinde beyana göre farklılık tespit edilmesi halinde yapılacak işlemler açıklığa kavuşturulmuştur.
• Buna göre, farklılığın 45 + 30 gün içinde izah edilememesi halinde, eksik çıkan eşyaya ilişkin gümrük vergileri ve 241 usulsüzlük cezası antrepo kullanıcısından tahsil edilecek; fazla çıkan eşya ise tasfiyeye tabi tutulacaktır.

ANTREPOLARIN TAŞINMASI

• Yönetmeliğin 524 üncü maddesinin ikinci fıkrası, «Antreponun aynı gümrük idaresi veya aynı Bölge Müdürlüğü bağlantısı farklı gümrük idaresi denetiminde bulunan başka bir adrese taşınması talepleri ile akaryakıt antrepolarına ilişkin tank ilavesi talepleri gümrük müdürlüğünce görüş belirtilmek suretiyle bölge müdürlüğüne intikal ettirilir. Talep bölge müdürlüğünün görüşü ile birlikte Bakanlığa aktarılır ve Bakanlıkla sonuçlandırılır» şeklinde yeniden düzenlenmiştir.
• Böylece aynı Bölge Müdürlüğüne bağlı olmak koşuluyla gümrük antrepolarının bağlı bulundukları gümrük müdürlükleri değiştirilecek şekilde başka bir adrese taşınmalarına olanak sağlanmıştır.

YÜKÜMLÜYE YANLIŞ İZAHAT VERİLMESİ

• 7.11.2019 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7190 sayılı Kanun ile 4458 sayılı Gümrük Kanununun 231 inci maddesine «Gümrük idaresi tarafından yükümlüye yazı ile yanlış izahat verilmiş olması halinde bu Kısım hükümlerine göre idari para cezası ve faiz uygulanmaz» hükmünü içeren 5 inci fıkra eklenmişti.
• Gümrük Yönetmeliğine 580/A maddesi eklenerek ,bu fıkranın uygulama esasları belirlenmiştir. Müracaatlar bölge müdürlüğü aracılığı ile Gümrükler Genel Müdürlüğü’ne yapılacak, Genel Müdürlüğünün görüşü bölge müdürlüğü tarafından talep sahibine bildirilecektir.
• Müracaatlarda, bilgi talebinin gerekli ve yeterli bilgileri içermesi, başkalarının işlemlerine ilişkin olmaması, talep konusu işlemin yargıya intikal etmiş olmaması, talep konusu hakkında araştırma, inceleme veya soruşturma bulunmaması, talebin somut bir olaya dayanması, talebe konu işlemin sonuçlanmamış olması, talebin tarife ve menşe tespitine ilişkin olmaması ve talebin gümrük idaresinde yürütülen bir işleme ilişkin olmaması koşulları aranılacaktır.
• Gümrük Yönetmeliğine 580/A maddesinin 10 ve 11 inci fıkraları şu şekilde düzenlenmiştir:
• «(10) 196 ila 201 inci maddeler ve 588 inci madde çerçevesinde Bakanlık laboratuvarlarınca düzenlenen tahlil raporlarına göre tarife beyanında bulunulduğu, ancak daha sonra yapılan tahlil sonucunda eşyanın farklı bir tarifede sınıflandırılması gerektiğinin belirlendiği durumlarda Kanunun 231 inci maddesinin beşinci fıkrası hükümleri uygulanır.
• (11) Gümrük ve dış ticaret bölge müdürlüklerince verilen tarife bilgisi kapsamında tespit edilen tarifenin gümrük idaresi tarafından sonradan değiştirilmesi durumunda Kanunun 231 inci maddesinin beşinci fıkrası hükümleri uygulanır.»
• Böylece, bakanlık laboratuvar tahlillerine göre beyan yapılmasından sonra yapılan başka bir tahlil sonucunun farklı çıkması ya da bölge müdürlüğünün verdiği tarife bilgisine göre beyan yapılmasından sonra tarife bilgisinin değiştirilmesi halinde yükümlüye para cezası uygulanmayacaktır.