3. Havalimanı İçin En Havalı Prodüksiyon

DÜNYANIN en büyük ve en iyi havalimanı olma hedefiyle yapımı hızla süren İstanbul 3’üncü havalimanının 24 saat içinde hiçbir aksaklık yaşanmadan faaliyete geçmesi için kapsamlı bir hazırlık sürecine girildi. İstanbul Grand Airport (İGA) Havalimanı İcra Kurulu Başkanı Hüseyin Keskin, havalimanının açılması için Operasyonel Hazırlık ve Havaalanı Transferi (ORAT) dönemini başlattıklarını, haziran ayından bu yana da 50’nin üzerinde toplantı yaptıklarını söylerken, yapılan hazırlıkları ilk kez Hürriyet’e anlattı. TAV’dan transfer olarak İGA’ya gelen Hüseyin Keskin, “Dünyada bugüne kadar yaşanmış en kapsamlı havalimanı taşınması olacak. Bundan önceki örnekleri çok iyi inceliyoruz. O çalışmalardaki eksiklikleri saptıyoruz. Bu operasyonlarda çalışan uzman kişileri de kadromuza aldık” dedi. Hüseyin Keskin yapılan hazırlıkları adım adım anlattı.

50 TOPLANTI YAPTIK

* İstanbul’un 3’üncü havalimanı inşaatı hızla ilerliyor. Siz de bir yandan ilk günler için çalışmaya başladınız. Neler yapıyorsunuz?

Haziran ayından bu yana tüm çözüm ortaklarımızla 50’nin üzerinde toplantı yaptık. İlk kez 70 milyonluk bir havalimanı her şeyiyle 45 kilometrelik bir uzaklığa taşınacak. Operasyonel olarak bu çok titiz bir çalışma gerektiriyor. Biz de bunun için ORAT’ı başlattık.

* Nedir ORAT? İnşaatın hızla bitmesi havalimanının hemen çalışabileceği anlamına gelmiyor değil mi?

İnşaatın havalimanına dönüşmesi disiplinine ORAT deniliyor. Operasyonel olarak havalimanının hazır hale gelmesi için tüm sistemlerin hazır olması, testlerinin yapılmış olması ve birlikte çalışabiliyor olması gerekiyor. 200 kadar paydaşımız var. Bunlar birbirlerini iyi tanıyacak, sistemlerini oturtacak ve hep birlikte çalışacaklar.

20 KİŞİLİK EKİP

* ORAT ekibinde kimler var?

Birbirinden değerli bir ekibimiz var. Bu ekipte olanlar daha önce hem Türkiye’de hem de dünyada birçok havalimanının hayata geçmesinde, çalışmaya başlamasında çalışan arkadaşlar. Terminal ORAT’larına katılmış insanlar. Toplam 20 kişiyiz. 3’ü Koreli, ikisi Danimarkalı, biri de Alman.

* Bu konuda en iyi deneyime hangi ülke sahip?

Aslında Türkiye bir ilki yapacak. Çünkü 70 milyon yolcu kapasiteli bir havalimanını taşıyacak. Güney Kore 45 milyon kapasiteli havalimanını 40 kilometre uzağa taşıdı. Incheon Havalimanı’nı açtı. Kopenhag’ta da bu konuda çok deneyimli kadrolar var. Bunların hepsinden yararlanıyoruz.

* Devlet Havalimanları İşletmesi’nden, havalimanında hizmet veren tüm şirketlere kadar herkes bu çalışmanın içinde. Adım adım ne yapıyorsunuz?

Öncelikle hep birlikte senaryo hazırlıyoruz. Tam 200 senaryo hazırlanıyor. Bu senaryolar sayesinde havalimanını kullanacak ve burada hizmet verecek tüm paydaşlar havalimanına aşinalık kazanacak.

* Bunlar hep ekranda mı yapılıyor?

Evet. Ama hep böyle kalmayacak.

* Ne zaman denemeler başlayacak ve bu denemeleri nasıl yapacaksınız?

Açılıştan 6 ay önce küçük küçük denemeler olacak, ancak 3 ay önce sık sık deneme yapacağız. İlk adımda 10 bine yakın yolcu ilan edeceğiz. Bu yolcular için hem kast ajansları hem de üniversitelerle çalışacağız. Bu kişilerin geliş gidişleri, yemekleri karşılanacak, çok olmasa da biraz para da alacaklar. Bu iş için 2 milyon dolarlık bir bütçemiz var.

* İlk denemede neler olacak?

Örneğin ilk denemede kast ajansı bize 3 bin yolcu getirecek. Yolculuğa çıkar gibi gelecekler havalimanına. X-Ray’den geçecekler, bagajla yolcunun eşleştirilmesinden uçağa yönlendirilmesine, tüm bilgilerin akışları sağlanacak. Bu işin en basiti. İkinci denemede bir ekip yurtdışından gelip yurt içine gidecek, mesela bunun için 30 bin bagaj alacağız, bunlar sistemde dolaşacak. İç hatlar, dış hatlar denemeleri yapılacak.

* Uçağa biniş olmadan yer denemeleri…

Evet. Bunların 3’üncü safhasında beklenmedik durum denemeleri yapılacak. Acil çıkışlara gönderilecekler vs.. Bundan sonraki adım ileri düzeyde denemeler için yapılacak. Birçok sistem tek senaryoda uygulanacak. Binin üzerinde yolcunun aynı anda farklı yolculuklar için geldiği senaryolar devreye girecek. Bunların tümü uçaksız denemeler. 5’inci deneme ise uçakla yapılacak. İlk uçuşlar 29 Ekim’den önce denemeler için yapılacak. 3-4 tane uçaklı deneme yapmayı planlıyoruz. Bagaj ve yük sistemlerinin uçak ekranına aktarımı deneyimlenecek. Uçak iniş kalkış yapacak. Bir yere gitmeyecek. Bundan sonraki adımda da uçak ve yolcular var ve kaza, hava mualefeti, yangın gibi olaylarda neler yaşanabileceği denenecek. Toplamda havalimanı açılmadan 6 safhada 200 senaryo denenecek.

* Ne kadar zamanda yapılacak tüm bunlar?

Bu denemeler 1 günde yapılmayacak. Bir süreye yayılacak. Buralardaki eksikler belirlenecek. Bu arada tüm kurumlar da bunlar için çalışıyor. DHM, THY milli bayrak taşıyıcımız tüm ofisleriyle taşınacak.

DOLDURDUKÇA BÜYÜYECEK

* Harıl harıl bir çalışma olduğunu görüyoruz. Öncelikle 29 Ekim’de tam anlamıyla açılacak mı havalimanı?

-Bunun için çalışılıyor. 30 bini aşkın kişi çalışıyor. Bu rakamları sürekli güncellemek gerekiyor, çünkü sayı sürekli değişiyor. 29 Ekim’de 1. faz açılacak. Bu fazda 2 paralel pist var. Bu pistlerin arası 1700 metre. Bir uçak inerken diğerinden kalkış yapılabilecek. 2’inci ve 3’üncü pistin arası ise 2575 metre. Pist genişlikleri, yardımcı pistler açılacak. Bakım onarım üniteleri, antrepolar açılacak. THY ve diğer havayolu taşıyıcılarının, yer işletme firmalarının, catering firmalarının bulunduğu yerler açılacak. 29 Ekim’de açılış yapıldıktan 16 ay sonra 3’üncü piste başlanılacak. İlk fazda yolcu kapasitesi 90 milyon olacak. Tüm aşamalar tamamlandığında bu kapasite 200 milyona çıkacak.

* Yeni havalimanı bu kapasiteye ulaşabilecek mi?

 Bugünü düşünerek yapılmıyor bu kadar büyük yatırımlar. Atatürk Havalimanı’nda 300’e yakın destinasyona uçuş var. Bu sayı yeni havalimanıyla 350’den fazla destinasyona çıkacak. Günlük iniş kalkış sayısı yaklaşık 1.600-1.700 civarlarında olacak. 90 milyon yolcu projeksiyonunda ise iniş kalış sayısı 2 binin üzerine olacak. Şu anda 114 uçağa hizmet verebilecek yolcu köprüsü olacak. 374 dar gövdeli uçak ve 274 geniş gövdeli uçak ile 233 açık park pozisyonu mevcut olacak. 90 milyonluk doygunluğa ulaşıldığında 3’üncü faz başlayacak. Bu şunu sağlıyor, atıl bir kapasite yapılmıyor, doldurdukça üretime devam ediyorsunuz. Doldurdukça büyüyorsunuz.

THY 3 GÜNDE TAŞINACAK

* THY’nin taşınması kaç günü alır?

- THY tarifesinin tamamlanması 1 günde olamıyor. Tüm uçakların kalkması zaten 3 günü alıyor. Yalnızca THY taşınması 3 gün sürüyor. Kalkışlar Atatürk Havalimanı’ndan verilecek, inişler İGA’ya yapılacak.

* İstanbul’u havada hareketli günler bekliyor! Ürkütücü değil mi?

- Çok iyi bir planlamayla yapılacak tüm bunlar. Bu arada yalnızca uçaklar taşınmayacak, karadan da çok büyük bir taşıma söz konusu. Bunun için özel büyük TIR’lar çalışacak. Bazı dönemlerde belki gün boyu bazı yollar trafiğe kapatılacak. Çok büyük araçlar ve parçalar taşınacak. Emniyet’le ilgili bölümü de var bu konunun. 70 milyonluk çalışan havalimanı dünyada ilk kez 45 kilometrelik uzaklığa gidecek. Şu andaki ORAT ekibimiz de 20 kişi ancak yılbaşı sonrası 36 kişiye ulaşacak.

KUALA LUMPUR VE LONDRA’NIN HATALARINI YAPMAYACAĞIZ

* Diğer havalimanlarında bu iş nasıl yapılmış? Dubai Havalimanı’nın açılış belgeselini izlemiştim. Büyük hataların olduğu havalimanları var mı?

Olmaz olur mu? Biz bu işi kusursuz, terayağından kıl çeker gibi yapabilmek için çalışıyoruz. Dünya tarihinde Kuala Lumpur ve Londra Heathrow 5. Terminal Binası açılışları var. Kuala Lumpur’da yanlış bilgi yükleniyor merkezi sisteme ve hata kar topu gibi büyüyor, yolcular yanlış uçaklara yönlendiriliyor. Yolcuların dışında terminal yönetimini de kilitliyor hata. İklimlendirme siteminde yanlış bilgi girilince dondurucu soğuk oluyor havalanı içinde.

* Londra’da ne olmuş? İngilizler bile kusursuz yapamıyorsa diye düşünmeden edemiyor insan…

Çok detaylı ve sıkı disiplinle çalışılması gereken bir iş olduğu kesin. Heathrow’da da apron kartlarında sorun yaşanıyor. Tüm personelin yaptığı işe göre girebileceği yerler vardır. İç hatlar hava tarafı, kara tarafı gibi, bagaj alanı gibi. Geçiş hakları vardır. Mesela kartınızda 10 hane var, bunun 6’sı açık. Sicil numarası her kişiye göre veriliyor. Londra’da da bir rakam hatası ile emniyet görevlisi emniyet sağlayacağı yere gidememiş, yer hizmetleri memuru sahasına gidememiş ve Terminal 5’in açılışında bir günde 5 bin araç kalmış. Otopark sisteminde de yanlışlıklar yüzünden araçlarını boş yere park edemedikleri için uçaklarını kaçırıyor yolcular. Biz bunları yaşamayalım diye çalışıyoruz.

OTOPARKA REZERVASYON YAPILACAK

* Yeni teknoloji uygulamalarının kullanılacağı söyleniyor. Tam olarak nedir bunlar?

Çok hazırlıklı başlayacağız. Uçuş öncesi cep telefonunuza adım adım neler yapacağınız gelecek. En ileri teknolojiyi kullanan, en iyi havaalanı olmak için yola çıktık. Yola arabayla çıkacaksanız cep telefonunuza yüklediğiniz uygulamayla trafik durumu size verilecek. Otopraka araç bırakacaksanız rezervasyon yaptırabilecek ve direkt size ayrılan yere park edebilecek ve en yakın kapıya yönlendirileceksiniz. Metro kullanacaksanız da aynı şekilde en uygun kapıya gideceksiniz. Uygulama zaman içinde sizi tanıyacak. Örneğin çok kitap alan biriyseniz, havalimanındaki indirimli kitap bilgileri, yeni kitap bilgileri size gelecek. Uçak kapısına kadar kaç adımda, kaç dakikada gideceğinizi bileceksiniz.

8 BİN KAMERA

* Güvenlik için ne yapılıyor?

En yeni ve ileri güvenlik araçları getiriliyor. İleri teknolojide havaalanında emniyetli bir yerdeyim hissi eziyet eden şekilde verilmeyecek. Yolculara hissettirilmeden yapılacak. 8 bin kamera yerleştirilecek. Bagaj ve yolcu ayrıldığında güvenlik bunu belirleyecek ve güvenliği ikaz edecek. Güvenlik şirketi özel olarak kuruluyor.

HÜSEYİN KESKİN KİMDİR?

Hüseyin Keskin Pertevniyal Lisesi’nden mezun olduktan sonra Boğaziçi Üniversitesi Matematik Bölümünde lisans eğitimini tamamladı. 

Marmara Üniversitesi İşletme Bölümü’nde Yüksek Lisansını tamamladıktan sonra aynı üniversitede Finans alanında doktora çalışmalarına devam etti. Türk Hava Yolları’nda Yer İşletme Başkanı ve Türkiye’nin en büyük yer işletme şirketi TGS’de Kurucu Genel Müdür olarak görev yapan Keskin ardından sırası ile TAV Park Genel Müdürlüğü, İDO Genel Sekreterliği, TAV Havalimanları Holding İcra Kurulu’nun Havacılık ve Yer İşletmeden sorumlu danışmanlığı görevlerinde bulundu.Keskin, TAV’ın yapımını gerçekleştirdiği Medine Havalimanı projesinde yönetim adına görev yaparak, havalimanı işletmesinin hayata geçirilmesinde çalıştı.

Kaynak: Hürriyet / Elif ERGU