Lojistik Sektörü Aldığı Destekleri, Adaletsizliğe Uğradığı Uygulamalarda da Görmek İstiyor

“2023’TE İKİ KATINA ÇIKAN DESTEKLERE İNANAMADIK; SEKTÖRDE BİR ŞAŞKINLIK VAR”

“SEKTÖRÜMÜZE BİR MİLYAR DOLAR KAYIP YAŞATAN ANTREPO BEYANNAMESİNİN KALDIRILMASINI İSTİYORUZ”

“YYS KAPIKULE ÖNCELİKLİ GEÇİŞ UYGULAMASI EŞİTLİĞE VE ADALETE AYKIRIDIR"

Nuray Pekcan’ın sorularını yanıtlayan Yayman ile bu sayımızda; resesyon beklentilerinin taşımacılığa etkilerinden 2023 yılında iki katına çıkarılan lojistik desteklerine, Türkiye-Avrupa ilişkilerinden Türkiye için alternatif yeni pazarlara, Türkiye’nin lojistikteki politikasından sektörün önemli sorunlarına ve gündeme dair her şeyi konuştuk.

Sektörün acilen çözülmesi gereken iki büyük sorunu olduğuna vurgu yapan Yayman bunları; antrepo beyannamesi ve YYS olarak iki başlık altında toplarken, sektörün taleplerinin gerçekleşmesini beklediklerini ve her daim bu taleplerinin takipçisi olduklarını dile getirdi.

“30 Yılı Aşkın Süredir Batı Avrupa ile Türkiye’yi Birbirine Bağlıyoruz”

Best Uluslararası Nakliyat Genel Müdürü Ahmet Yayman sözlerine sektöre giriş hikâyesi ile başladı; 1987 yılında sektöre girdiğini ve 1992 yılında ise şirketini kurduğunu belirten Yayman; “30 yıldan fazla süredir Batı Avrupa ülkeleri ile Türkiye arasındaki taşımalarda faaliyet gösteriyoruz. Uzmanlaştığımız ülke ise; Birleşik Krallık. Bunun yanı sıra parsiyel ve komple yükler dâhil her türlü taşımayı gerçekleştiriyoruz.” dedi.

“Brexit, Ticaretimizi Artırdı; Ama Gün Kaybına Sebep Oldu”

Amiral gemileri Birleşik Krallık’ın Avrupa Birliği’nden ayrılması ile yani Brexit’in sonucunda birçok dengenin değiştiğinden bahseden Yayman şöyle devam etti; “Önceleri İstanbul’dan Ankara’ya gider gibi kolayca günübirlik Londra’ya, Manchester’a gidebilen Avrupalı araçlar; değişen kurallar, gümrük formaliteleri ve diğer tüm prosedürlerin neticesinde gidiş gelişlerini azalttı. Türkiye açısından değerlendirecek olursak; Birleşik Krallık, Avrupa Birliği’nden ayrıldıktan sonra Türkiye ile Serbest Ticaret Anlaşması imzaladı. Böylece ticaretimiz ve dolayısıyla taşımalarımız arttı. Ancak taşıma sayıları artınca da başka sorunlar oluştu. Yani Brexit, ticaretimizin artması anlamında iyi gelişmeler doğursa da formalitelerin çoğalması sebebiyle gün kaybına neden oldu.”

“Resesyon Beklentileriyle Geçtiğimiz Yılın Son Üç Ayında Belli Sektörlerde Daralma Oldu”

“Resesyon, İnsanların En Acil ve Temel İhtiyaçlarının Olmadığı Sektörleri Etkiledi”

“Lojistik sektörü çok dinamik bir sektör; her zaman kendine göre bir yol buluyor.” diyen Yayman, buna karşılık gelişen olaylar çerçevesinde şart ve olanakların değişebildiğine vurgu yaptı. Bu doğrultuda geçtiğimiz yılı değerlendiren Yayman; “2021 yılı pandeminin bitiş dönemi olduğu için çok hareketli geçti. 2022 de o şekilde başlamıştı; fakat resesyon beklentileriyle yılın son üç ayında ihracatta özellikle belli mal gruplarında bir daralma oldu. Avrupa artık çoğunlukla sadece temel ihtiyaçlarını gideriyor ve dolayısıyla diğer ihtiyaçlarını erteliyor. Bu bağlamda örneğin; Türkiye’nin Avrupa’ya yoğun olarak ihracat yaptığı tekstil sektöründe çok büyük bir daralma yaşandı. Tekstil taşımacılığı yapan bir meslektaşım ile konuştuğumda daha önceleri bir firmaya, bir haftada 50 tır yüklerken 2022 yılının son üç ayında bu sayının 5’e, 10’a düştüğünü belirtti. Dolayısıyla resesyon, insanların en acil ve temel ihtiyaçlarının olmadığı sektörleri etkiledi diyebiliriz.” dedi.

“Uzun Yıllar Sonra Lojistik Sektörü, Döviz Kazandırıcı Hizmet İhracatı Yapan Sektörler Arasına Alındı”

“Uzun yıllardır uluslararası taşıma faaliyetlerinden ülkemize döviz kazandırıyoruz. Bugünkü rakamlarla 20 milyar dolardan bahsediyoruz.” diyerek sözlerine devam eden Yayman; “Yıllarca ülkemize döviz kazandıran önemli bir sektör olduğumuzu ve bunu mal ihracatı yaparak değil, hizmet ihracat yaparak kazandırdığımızı bürokrasiye anlatmaya çalıştık. Yıllar içerisinde de bunu anlatmayı başardık;  bu doğrultuda Ticaret Bakanlığına bağlı Uluslararası Hizmet Ticareti Genel Müdürlüğü ve sonrasında ise Türkiye İhracatçılar Meclisine (TİM) bağlı Hizmet İhracatçıları Birliği kuruldu. Dolayısıyla lojistik sektörü, döviz kazandırıcı hizmet ihracatı yapan sektörler arasına alınmış oldu.” şeklinde konuştu.

 “Lojistik Sektörü Olarak Sağlanan Desteklere İnanamadık; Sektörde Bir Şaşkınlık Var”

Lojistik sektörüne sağlanan ve son dönemde artarak devam eden desteklerle ilgili olarak; “Gerçekten çok güzel destekler var ve inanamadık. Sektörde bir şaşkınlık var.” diyen Yayman lojistik sektörüne sağlanan destekleri şu şekilde özetledi; “Turquality marka destek programı, geniş planda yurt dışı lojistik destek ağlarının desteklenmesi hakkında bir destek; 500 bin doların üzerinde ihracat yapan firma temsilcilerine verilen yeşil pasaport uygulaması desteği, yurt içi-yurt dışı desteklenen fuar/kongre/seminer destekleri ve bir de 5448 sayılı karara göre gelen destekler var.”

“Firma Olarak Birim Desteğinden Faydalanma Düşüncemiz Var”

“Bu Destek ile Avrupa’da Ofis ve Depolarımızı Açacağız”

Ticaret Bakanlığı tarafından lojistik sektörüne sağlanan desteklerin 2023 yılı Ocak ayı itibariyle iki katına çıkarıldığına vurgu yapan Yayman, sektör için son derece önemli olan 5448 sayılı Karara göre gelen destekler hakkında bilgi verdi;

“ Örneğin; yararlanıcılara,

Yüzde 50 oranında desteklenen pazara giriş belgeleri desteği ile bir yılda 3 milyon 607 bin TL’lik, 

Yüzde 50 oranında desteklenen tescil ve koruma desteği ile bir yılda 1 milyon 202 bin TL’lik,

Yüzde 50 oranında desteklenen birim desteği ile bir yılda 1 milyon 442 bin TL’lik (5 yıl),

Yüzde 50 oranında desteklenen reklam, tanıtım ve pazarlama desteği ile bir yılda 3 milyon 607 bin TL’lik (5 yıl),

Yüzde 50 oranında desteklenen bireysel katılım desteği ile 601 bin TL/etkinlik,

Yüzde 60 oranında desteklenen milli katılım desteği ile 601 bin TL/etkinlik ve

Yüzde 50 oranında desteklenen ürün yerleştirme desteği ile bir yıllık 1 milyon 202 bin TL’lik (5 yıl) destekler veriliyor.

 Firmaların yurt dışında beş birime kadar açacağı ofisleri beş yıl süreyle destekleyen birim desteği, benim de önemsediğim desteklerden bir tanesi. Firma olarak bizim de bu destekten yararlanma düşüncemiz var. Uzun zamandır Avrupa’da kendi ofis ve depolarımızı açma isteğimiz vardı. Böyle bir destek alınca biz de planlama içerisine girdik; İngiltere’de, Almanya’da ve uygun gördüğümüz diğer ülkelerde böyle bir oluşumda bulunmak istiyoruz.”

“Daha Yolun Başındayız”

“Çoğu Kişi Destekleri Bilmiyor ve Müracaat Etmiyor”

“Ticaret Bakanlığımız; eğitim hizmetleri sektörü, eğlence ve kültür hizmetleri sektörü, müteahhitlik ve teknik müşavirlik hizmetleri sektörü, sağlık hizmetleri sektörü, yazılım ve bilişim hizmetleri sektörü ve turizm sektörü gibi birçok sektöre desteklerini özellikle son zamanlarda artırmış durumda.” diyen Yayman sözlerini şöyle sürdürdü; “Ancak şunu söyleyebilirim ki henüz yolun başındayız; çoğu kişi bu destekleri bilmiyor ve müracaat etmiyor. Dolayısıyla sağlanan bu destekleri sizlerin vasıtasıyla, yapılan webinarlarla, dergi ve gazete haberleriyle duyurmamız ve sektörümüzü bilinçlendirmemiz gerekiyor.”

“Karayolu Altyapısı Olarak Bir Eksiğimiz Yok”

“Hükümetimiz Demiryolu Yatırımlarına Öncelik Verdi”

Türkiye’nin altyapısı üzerine görüşlerini dile getiren Yayman; “Karayolu altyapısı açısından baktığımızda, Türkiye’nin lojistikte bir eksiğinin olmadığını görüyoruz. Karayolu altyapımız bugün Avrupa’daki birçok ülkeden daha üst seviyede. Demiryolunda biraz eksikliklerimiz var; o nedenle de hükümetimiz bu dönemde karayolundan ziyade demiryolu yatırımlarını öncelikli olarak planlama içerisine aldı.” dedi.

“Global Gateway’i Takip Etmeli Bu Fırsatı Kaçırmamalıyız”

Türkiye ve Avrupa ilişkileri üzerine “Türkiye, Avrupa için bir fırsat.” yorumunda bulunan Yayman ekledi; “Türkiye, işçiliğin ucuz olduğu bir ülke ve genç bir nüfusa sahip; Avrupa’ya yakın konumda olması açısından da bir fırsat. Şu anda bu bağlamda önümüzde bir fırsat olarak, Avrupa Birliği’nin Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi’ne karşı geliştirdiği ve Çin’e olan bağımlılığını azaltacak Global Gateway projesi var.  Burada 300 milyar avroluk bir kaynakla; liman, demiryolu, sınır kapısı, otoyol gibi birçok yatırım yapılacak. Biz de Avrupa’ya olan yakınlığımızın yanında yıllardır süren ticari ortaklığımız sebebiyle-ki bu ortaklık Türkiye’deki birçok ihracatçı firmanın Avrupalı şirketler olmasını da kapsıyor- bu projeyi takip etmeli ve ilgili bakanlıklarımızla alabildiğimiz kadar desteği almayı denemeliyiz. Tabii bunun, ucuz işçilik ve genç nüfusu ile Kuzey Afrika için de bir fırsat olduğunun farkındayız. Sonuç olarak bu fikri takip etmemiz önemli. Türkiye’ye baktığımızda gönül rahatlığıyla, Avrupa Birliği standartlarında ve ayrıca istenilen her şarta kolay ayak uydurabilen bir yapıda olduğumuzu söyleyebilirim.”

“Afrika’nın Giriş Kapısı Sayılan Libya İstikrar Sağlarsa Bir Fırsat Olacaktır”

“Katma Değerli Ticaretimizi Geliştirmemiz Gerekiyor”

“Afrika ile bir Ro-Ro hattı olabilir. Ancak tabii ticaret kapasitesi burada çok önemli.” diyerek sözlerine devam eden Yayman; “Bu konuda Libya ile ilgili çalışmalar var; feribot seferleri başladı. Libya’da bir istikrar olursa, istikrarlı bir hükümet kurulur; savaş ve çatışma yaşanmazsa Libya için Afrika’nın giriş kapısı deniyor. Malınızı Libya’ya götürdüğünüz zaman, Afrika’nın içlerine kadar olan bir dağıtım ağından bahsediliyor. Dolayısıyla tabii ki bizim sadece Avrupa’ya değil, Afrika’ya, Asya’ya, Amerika’ya yani dünyanın dört bir noktasına ticaretimizi geliştirmemiz gerekiyor. Özellikle katma değerli ticaretimizi! Bugün örneğin; TOGG-Türkiye’nin otomobili- üretiliyor. Ancak bizim bir değil 10 tane TOGG gibi markamızın olması lazım.” dedi.

“Ticaret Artıkça Kapasite Yetmeyebiliyor”

“Bizim Politikamız; Transit Geçilen Ülkelerde Geçişin Serbest Olması”

Türkiye’nin Orta Asya ülkeleriyle olan ticaretinde de artışların yaşandığından bahseden Yayman sözlerine şöyle devam etti; “Fakat ticaret artıkça; eski yollar, eski sınır kapıları çok yeterli gelmemeye başlıyor. Örneğin; bugün Gürcistan üzerinden olan ihracatımıza baktığımızda, oradaki sınır kapılarında da üç tane sınır kapısı olmasına rağmen beklemeler olduğunu görüyoruz. Dolayısıyla kapasiteler yetmeyebiliyor. Tabii Türkiye, Türki Cumhuriyetlerle olan ticarete ayrıca önem veriyor. Azerbaycan ve Kazakistan ile yapılan KUKK toplantıları sonucunda elde edilen önemli belge artışları oldu. Aslında Türkiye olarak bizim politikamız; transit geçilen ülkelerde belge alınmaması yani geçişin serbest olması şeklinde.  Bu politikamızı da tüm toplantılarda dile getiriyor ve muhatap ülkelerle konuşuyoruz. Örneğin; en son Romanya üzerinden transit taşımalarda geçiş belgesi ve transit geçiş ücreti uygulaması kalktı. Biz bunu tüm muhataplarımızdan talep ediyoruz; çünkü bir yerde belge olmayınca farklı yollardan gitmeye çalışıyorsunuz ve bu da maliyetleri artırarak operasyonları zorlaştırıyor. Belge sorunu ortadan kalktığı zaman operasyonlarımız kolaylaşacaktır. En son Azerbaycan’da özel bir şirketimiz, orada bir liman işletmesi yapmak üzerine anlaşmış; herhalde Ro-Ro geçişleri de olacak. Dolayısıyla bunun sonucunda hızımız ve maliyetlerimiz biraz daha iyileşecek diye düşünüyoruz.”

“Antrepo Beyannamesi ile Hem Döviz Hem de Hızımızı Kaybediyoruz”

“Biz lojistikçiler olarak hiçbir zaman umudumuzu kaybetmedik. Biz Türkiye’nin hem ihracatını hem ithalatını taşıyor hem de transit ticaretini yapıyoruz, yani örneğin; Almanya’dan bir yük alıp Azerbaycan’a götürüyoruz. Bu şekilde ülkemize döviz kazandırmış oluyoruz. Bizim her şarta uygun, esnek bir yapımız var. Fakat yurt içinde mevzuatla ilgili bazı sorunlarımız mevcut. Bunların çözümüyle ilgili taleplerimizi dile getiriyoruz; çözebildiğimiz sorunlar gibi çözemediklerimiz de var.” diyerek sözlerine devam eden Yayman; “Söylemezsem olmaz dediğim iki tane problem var. Bunlardan birincisi; ithalat araçlarında uygulanan antrepo beyannamesi. Burada, yurt dışından gelen tırlarımız, özel antrepoların önüne geldiklerinde o tırın içerisinde 10 ithalatçı varsa, bunların her birini antrepoya beyan etmesi gerekiyor ve bu beyanname verilmeden aracımız boşaltılmıyor. Bu konuda çok büyük zorluklar yaşanıyor. İki senedir uygulanan bu uygulamanın mantığı nedir anlayamıyoruz. Yükümüzü boşaltıp, şoförümüzü dinlendirebilecek ve aracımızı yeniden hızlı bir şekilde ihracata yükleyebilecekken, biz antrepoda iki, üç gün kaybediyoruz. İhracatçı da Türk aracı yoksa yabancı plakalı araç kullanıyor. Hem döviz hem de hızımızı kaybediyoruz.” dedi.

“Bu Uygulamadan Kaybımız Bir Milyar Dolar!”

“İsteğimiz Antrepo Beyannamesinin Kaldırılması”

Bu durumun iş yükü açısından büyük zorluklar yarattığına dikkat çeken Yayman ekledi; “Örneğin 10 ithalatçıdan bahsediyorsak, formaliteleri gerçekten uzun bir süreç alıyor ve iş yükü oluşturuyor. Bu işlemleri yapan gümrük komisyoncusu kendi iş yüküne göre bunu bir sıraya koyuyor; yani belki o anda 100 tane tır için bu işlemi yapmak zorunda oluyor. Orada da bir zaman kaybı yaşanıyor. Bizim yaptığımız ve Bakan Bey’e de arz ettiğimiz hesaplamamız sonucu bu uygulamadan kaybımız bir milyar dolar! Hızımız kesilmesin, bir önceki uygulamaya dönelim istiyoruz. Tırlarımız yurt dışından antrepoların önüne geldiğinde, özet beyanı verdiğimiz anda tırlarımızın boşaltılmasını istiyoruz. Biz malı boşaltalım, siz malı inceleyin, muayene edin, ithalatçıyla görüşün; ancak bizim tırımızı bırakın. Bırakın ki; tırımızı ihracata yükleyelim, döviz kazandıralım, şoförümüz de yolda olduğu onca günün üzerine orada iki üç gün daha kaybetmeden evinde dinlensin! Bizim orada tutulmamızın bir anlam ve izahı yok. İsteğimiz antrepo beyannamesinin kaldırılması!”

“Bütün Bu Zorluklar Sektöre Yeni Şoför Girişini Engelliyor”

Farklı bir açıdan değerlendirildiğinde ise zaten şoför sıkıntısı yaşanan bir dönemde böyle uygulama ve zorlukların sektöre yeni şoför katılımını da etkilediğini dile getiren Yayman; “15-20 gün evinden uzak kalan şoför bir de bu uygulamaya maruz bırakılıyor. Bizim ise tam aksine şoförün işini kolaylaştırmamız, hızlandırmamız ve yurt dışında kalış sürelerini azaltmamız gerekiyor. 80’li yılların sonu, 90’lı yılların başında, sınır kapıları daha boş, yollarda daha az tır varken ve takograf kuralları bu kadar katı değilken, örneğin; Almanya’ya bir şoförün gidiş gelişi altı gün, bir gün de boşaltma yükleme desek yedi günde evine gelebiliyordu. Ancak maalesef son zamanlarda çıkan katı takograf kuralları, sınır kapısındaki kalabalıklar, beklemeler derken bu süre çok uzadı. Dolayısıyla bütün bu zorlukların, sektöre yeni şoför girişini engellediğini söyleyebiliriz.” şeklinde konuştu.

"Kapıkule'deki Öncelikli Geçiş Eşitliğe ve Adalete Aykırı Bir Durum"

“YYS Sahibi Firmalar Pazarlama Faaliyetlerinde Bunu Kullanıyor”

Bir diğer önemli problemin ise Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası uygulaması olduğunu belirten Yayman; Avrupa’ya taşımacılık yapan meslektaşlarından bu konuyla ilgili çok büyük şikâyetler aldıklarını belirtti. Yayman sözlerine şöyle devam etti; “YYS’li firmalar kendi tesislerinde gümrükleme işlemlerini yapabiliyor, aracı mühürleyip sevk edebiliyor, biz bunu destekliyoruz ve sektörümüz için önemli bir uygulama olduğunu düşünüyoruz. YYS'li firmalara ayrıca Kapıkule’de öncelikli geçiş hakkı tanınıyor ve bu nedenle meslektaşlarımız arasında çok büyük huzursuzluklar çıkıyor. Kapıkule'de öncelikli geçiş hakkı, eşitliğe ve adalete aykırı bir durum! Avrupa'da ve Dünyada böyle bir uygulama yoktur.Bekleme süreleri uzun olduğunda belgesi olmayan araçlar neredeyse 90-100 saat beklerken, belgeli araçlar 12 ila 24 saatte geçiş yapabiliyor. Burada sektör için kabul edilemeyecek konular var; örneğin; YYS sahibi firmalar pazarlama faaliyetlerinde bunu kullanıyor. Çalıştıkları veya çalışacakları firmalara gidip Kapıkule’den bekleme yapmadan çıkış yapabildiklerini pazarlama içerisinde kullanınca sektördeki diğer firmalarımız ayağa kalkıyor. Ayrıca YYS sahibi firmalar, öncelikli geçiş diğer bir adıyla yeşil mühürü yükledikleri diğer araçlara da takabiliyorlar. Yani; kendi aracın dışında kiraladığı yabancı plakalı bir araca da yeşil mühürü takıyor ve bizim aracımız beş gün beklerken, o transit geçip gidebiliyor!”

“Yeşil Mühürün İllegal Ticareti Oluştu, Fiyatlar Beklemelere Göre Değişiyor”

“315 Firma Yeşil Mühürün Kalkmasıyla İlgili İmza Verdi”

Yeşil mühürün illegal ticaretinin oluştuğunu belirten Yayman; “Yeşil mühürün fiyatı Kapıkule’deki bekleme süresine göre değişiyormuş. Örneğin Kapıkule’deki bekleme süresi bir günse, çok fazla araç yoksa misal 100 dolar, beş güne yükselirse fiyat 200 dolara çıkıyormuş. Dolayısıyla bu durumdan son derece rahatsız olan 315 firma imza vererek, UND’ye başvurdular. Firmalarımız Kapıkule’de öncelikli geçişin uygulanmamasını istiyor. UND Başkanımız Çetin Nuhoğlu ve meslektaşlarımız da Ankara’ya giderek, konuyu dilekçelerle birlikte Ticaret Bakanlığına teslim ettiler ve Bakan Yardımcımız ile de görüştüler. Ancak yaklaşık üç ay geçmesine rağmen bu konuyla ilgili bir gelişme olmadı. Dolayısıyla meslektaşlarımız acil olarak uygulamanın kaldırmasını bekliyor. Sizin vasıtanızla da biz bunu duyurmuş olalım.” dedi.

Son olarak; “Cumhurbaşkanımız, devleti STK’lar ile birlikte yöneteceğini söylüyor. Dolayısıyla biz de STK’lar olarak aldığımız tüm geri bildirimleri, kamuyla paylaşıyor, ilgililere sunuyoruz.” diyen Yayman sözlerini şöyle bitirdi; “Sektörün taleplerinin gerçekleşmesini bekliyoruz. Biz her toplantıda tüm talepleri iletiyoruz; ancak karar merci biz değiliz, karar onların. Biz ise bunun peşini bırakmayarak, dillendirmeye ve takipçisi olmaya devam ediyoruz.”