Takoindir ve Tacholiz Kurucusu Caner Sayan; "Amacımız; Adil Denetim Ve Adil Rekabet Ortamının Sağlanması"

“Dijital Takografın Dijital Olarak Denetlenmesi Aşamasındayız”

Yaklaşık 10 yıldır takograf sektöründe hizmet verdiğinden bahseden Sayan sözlerine şöyle başlıyor; “Öncelikle şans eseri bir takograf servisinin bana emanet edilmesiyle başlayan bu sektördeki yolculuğum, ardından Türkiye’de bulunan ve Intellic ile de ortaklığı bulunan Başarı Holding bünyesinde teknik destek mühendisi olmamla devam etti. Almanya’da takografla ilgili aldığım eğitimlerden sonra ‘Takograf Eğitici Eğitmeni Sertifikası’ ile Türkiye’ye geldim ve yine Başarı Holding bünyesinde takograf servislerinin yetkilendirme eğitimlerini düzenledik. Ardından Emniyet Genel Müdürlüğü ile temasımız sonucu, dijital takograflarda bulunan piktogram dediğimiz özel işaretleri anlayabilmek amacıyla bir eğitim programımız oldu. Bu eğitim programı gerçekten verimli geçti ve belirtmeliyim ki Emniyet Genel Müdürlüğümüz bu konuda gerçekten hassas ve elinden gelen tüm çalışmayı gösteriyor. Bu süreç şimdi dijital takografın dijital olarak denetlenmesi aşamasına geçmiş durumda. Bakanlıklarımız, Emniyet Müdürlüğümüz, Genel Müdürlüklerimiz de bu sürece eğilmiş durumda. Şu an güzel bir işleyiş var, yakında meyvelerini vermeye başlayacak diye düşünüyoruz. ”

“Tek Eksik Cihazla İlgili Denetimler”

Bugüne kadar yaklaşık 15 bin emniyet mensubuna yüz yüze ve çevrimiçi eğitim verdiklerinden bahseden Sayan şu an Türkiye’deki emniyet mensuplarının oldukça kalifiye olduğundan bahsediyor. Bugüne kadar Türkiye’de zor olanın yapıldığından ve emniyet mensuplarının rapordan analiz yapmak için ortalama 20 saniye gibi kısa bir sürelerinin olduğundan bahseden Sayan bu başarıyı şöyle örneklendiriyor; “Macaristan’da bir denetim yapılıyor. Biz bunu raporlardan görüyoruz. Yapılan manipülasyon takograftan veri indirilerek tespit edilemezken, Çorlu Emniyet Müdürlüğündeki polislerimiz bunu rapordan denetleme yaparak ortaya çıkarıyor. Yani zor bir manipülasyonu bizim polisimiz tespit edebiliyor. Yani bizim polisimiz yeterli donanıma sahip hale geldi. Şu anda tek eksikleri; cihazla ilgili denetimler.”

“Süreç Eskiye Nazaran Hızlı İlerliyor”

Denetimlere değinen Sayan ekliyor; “Şoföre Türkiye’den ceza kesildiğinde, Avrupa’daki polis protokol formunu görmezse bunu kabul etmiyor. Yani Türkiye’den ceza yazılan tır, Avrupa’da ceza yazılmamış olarak kabul ediliyor. Baktığımız zaman Türkiye’de araç sahibine ve şoföre kesilen ceza toplamı yaklaşık 1500 TL civarı. Avrupa’da ise en düşük ceza 700 Euro’dan başlıyor. Yani bizim veri yedeklemelerimiz, denetimlerimiz, protokol formalarımız vs. düzene girerse, şoförlerimize Avrupa’ya gittiklerinde ceza yazılmayacak. Şu anda bununla da ilgili güzel çalışmalar mevcut. Ancak tabi bu birçok Bakanlığı ve kurumu ilgilendiren bir süreç olduğu için biraz daha uzun sürüyor. Tabi karşılaştırdığımızda süreç yine de eskiye nazaran hızlı ilerliyor”

“Dijitale Geçiş Tamamlandı”

Dijital takografa geçiş sürecinde öncelikle teknik anlamda birçok sıkıntı yaşandığından bahseden Sayan sözlerine şöyle devam ediyor; “Geçiş sürecinde çok büyük sıkıntılar yaşandı. Bu cihazlar 2006 sonrası araçlara daha uygunken, Türkiye’de mevzuat 1996 model sonrası için yayınlandı. Baktığımız zaman 1996 ve 2006 arasında müthiş bir teknoloji farkı var. Mekanik araçları dijitale adapte edebilmek için adaptörler vs. takıldı. Bu uğraşın yanı sıra bir de sürecin başlarında dijital takograf tam bir bilinmezdi. Deneye yanıla, birbirimizle iletişim kurarak bu geçişi sağladık. Bir mevzuat oluşturuldu, Sanayi Bakanlığı da elinden geleni yaptı ancak bir bocalama dönemi yaşamadık diyemeyiz. Ancak günümüze baktığımızda artık birçok şeyin oturduğunu söyleyebilirim; dijitale geçiş tamamlandı, araçların birçoğunda fabrikadan montaj yapılıyor. Sektör çok daha rahatlamış durumda.”

“Uygulamanın Artı ve Eksileri Henüz Tam Olarak Anlaşılabilmiş Değil”

Teknik anlamda yaşanan sıkıntıların yanı sıra dijital takografın kullanıcılar tarafından da geç anlaşıldığını hatta bazı kesimler tarafından bu geçişe hala tam vakıf olunmadığından bahseden Sayan ; “Yurtdışı güzergahlarda çalışan şoförler konuya hakimler ancak yurtiçi çalışan arkadaşlarımız henüz tam olarak uygulamanın artı ve eksilerini tam olarak anlayabilmiş değil. Aslında firmaların da bu konuda eksiklikleri olduğunu düşünüyorum; olması gereken her firmada bir lojistik müdürlüğünün ve bu departmanda çalışan lojistik bölümü mezunu bir çalışanın olması. Çünkü taşınan bir ürün var ve bu ürünün takografa göre taşınabilmesi gerekiyor. Bir planlama personeli ihtiyacı doğuyor.” diyor ve ekliyor “Kendi aracıyla çalışan arkadaşlar için de ayrıca bir düzenleme yapılması gerekiyor.  Yani bir arkadaşımız üç şoförle çalışırken diğerinin tek şoför olarak idare etmesi rekabeti etkiliyor. Adil bir rekabet ortamının sağlanması ve böylelikle hem şoför istihdamının artması hem de navlun fiyatlarının bir standarda oturması gerekiyor. Bir taraf aksadığı vakit öbür tarafa mutlaka yansıyor” .

“Dijital Takografı Manipüle Etmenin Sonuçları Çok Ciddi”

Teknik olarak bütün elektonik cihazların yanıltılabildiğinden bahseden Sayan dijital takografı yanıltmanın ise diğerlerine kıyasla oldukça zor olduğuna vurgu yapıyor; “Çok fazla şey yapmak gerekiyor. Örneğin; dijital takografın ekranındaki kilometre şu an araçların beyninden kontrol ediliyor. Eğer şoför kilometreyle oynarsa araç başka arızalar vermeye başlıyor. Son model cihazlarda ise takograf elektronik haberleşme sistemini sonlandırma cihazı kabul ediliyor. Yani eğer cihazı yerinden çıkarırsanız, aracın elektronik haberleşme sistemi komple duruyor ya da hatalı işlemeye başlıyor. Takograf iptal edildiği vakit birçok soruna sebep olduğunu gördük; şanzıman bozulabiliyor, aracın fren sistemi devre dışı kalabiliyor. Yüklü bir tırın ABS fren sisteminin devre dışı kaldığını düşünün, bu bir felaket. Buna benzer kazalar bugüne kadar yaşanmış olsa da takograftan hiç bahsedilmediği oluyor. Oysaki biz görüyoruz ki bazı örneklerde takograflarda manipülasyonlar mevcut”

“Takoindir İle Aylık Veri Kaydetme İmkanı Sağlıyoruz”

İlk yazılımları Takoindir’in ilk olarak pandemi sürecinden önce veri yedeklemenin zorunlu olması ve bununla ilgili cezai yaptırımların uygulamaya başlanacak olmasından doğan ihtiyaçla ortaya çıktığından bahseden Sayan yazılımın avantajlarına da değiniyor; “Cep telefonuna takılan basit bir kart okuyucu ve buna yüklenen bir program ile şoförler aylık verilerini kaydedebiliyorlar. Burada işleyen kontörlü bir sistemimiz var. Türkiye’de veri yedekleme konusunda hala arkadaşlarımızın farkında olmadığı bir durum var; birçok arkadaşımız kartın üzerinde beş yıl yazdığı için beş yıllık verilere ulaşabileceğini sanıyor. Ancak bu kartın içerisinde beş yıl veri tutacak bir bellek yok. Yani garanti verilen 28 günlük, Türkiye ortalamasındaysa en fazla geriye dönük altı aylık veri çekebileceği imkan var. Şoför firmasıyla bir pürüz yaşadığında, verilerine ulaşmak bunları delil sunmak istiyor ancak en fazla altı aylık veri alabiliyor. Bu durumda da şoförümüz bu kadar sürenin onun işine yaramadığını söylüyor. Ama işte tam da bu nedenle devletimiz aylık veri yedeklemeyi zorunlu tutmaya çalıştı. Yani devletin amacı 875 bin sürücü kartının geriye dönük ihlallerini görmek değildi. Veri yedekleme ile haklar da saklanabiliyor. Biz Takoindir ile şoförlere ve işverenlere faydalı olacak bir hizmet sağlıyoruz. Şoförün yanı sıra işveren açısından da sayısal veriler sağlayıp bordro takibinden planlama yapmasına birçok olanak sağlıyoruz”

“Veri Yedekleme Zorunluluğu Ertelenmedi”

Piyasaya yanlış bilgiler aktarıldığından ve sektör temsilcilerinin bu nedenle tepki gösterdiğinden bahseden Sayan; “Eylemler yapıldı, ardından da uygulamanın 2024’e ertelendiği bilgisi verildi. Ancak burada ertelenen veri yedekleme zorunluluğu değil, veri yedeklenmediği ceza kesilmesiydi. Şu an Karayolu Trafik Yönetmeliği Madde 98 verileri yedekleyip beş yıl dijital ortamda kalmayı zorunlu kılıyor. Yani polis bir denetim yapsa ve yedeklenme yapılmadığı tespit edilse şu an çok rahat ceza yazılabilir. Bahsedilen ise Ulaştırma Bakanlığının keseceği ceza. Ama baktığımız zaman tabi ki ceza tutarları da gülünç; şu an 1700-1800 lira civarında”

“Tacholiz İle Uzaktan Veri İndirmeyi Mümkün Kılıyoruz”

Tacholiz’in ise analiz tarafı ağır olan bir yazılım olduğundan bahseden Sayan şu şekilde açıklama yapıyor; “Mobil, web ve masaüstü uygulamalarımız mevcut. Bu yazılımımız masaüstünden, cep telefonlarından ya da buna özel ürettiğimiz cihazımızdan kullanılabiliyorlar. Uzaktan veri indirme bu yazılımımızda mümkün. Yani sisteme bir şirket kartı takılıysa, wifi alanına girildiğinde veriler otomatikman indirilip ekrana düşüyor.  Tacholiz, Takoindir’in gelişmiş bir versiyonu.”

“Çoğu Yazılımda Ciddi Hatalar Mevcut”

Yoğun bir çalışma sürecinden geçtiklerinden ve piyasadaki bazı diğer yazılımlara baktıklarında hata paylarının yüksek olduğundan bahseden Sayan devam ediyor; “Hatasız bir yazılım yapmanız gerekiyor, çünkü hata olduğu vakit en basitinden bir kişiye uygun olmayan bir ceza yazılması söz konusu. En başta bunun önüne geçmemiz gerekiyor. Veri indiren ama bu veriyi düzgün çekemeyen, veri indiren ama ücretsiz veri analiz programının bile analiz edemediği, analiz eden ama imza dosyası olmayan vs. Bu yazılımlarla insanlar kandırılmış oluyor. Avrupa’dakiler biraz daha iyi durumda olsa da incelediğimiz yazılımlarda o kadar hatayla karşılaşıyoruz ki! Biz de bu nedenle maksimum kalitede olan için çalışıyoruz. Yoksa zaten sekiz ayda yazılan Takoindir altyapısından vazgeçip bir yıl daha mühendislik yapmazdım. Bizim buradaki amacımız maksimum doğruluğu yakalamak.”

“Amacımız; Adil Denetim ve Adil Rekabet Ortamının Sağlanması”

Dijital takograf üzerine proje yapmasının amacını ilk olarak “Adil denetim ve adil rekabet ortamının sağlanması” olarak açıklayan Sayan sözlerini şöyle sonlandırıyor; “Dijital takografla ilgili Avrupa Birliği dokümanlarının girişinde de bu yazar mutlaka. Amaç adil denetim ve adil rekabet ortamının sağlanması olmalıdır. Amacımız, şoförlük mesleğinin profesyonel ilerlemesi, istihdamın artması, düzgün nakliye ücretleri ve düzgün şoför maaşlarının standart hale gelmesi.”