Danıştay'dan Bazı Hükümlere İptal Kararı

Karar sonrası açıklamalarda bulunan Kara Ulaştırması Genel Müdürü Talat Aydın, mesleki yeterliliğinin evrensel bir kural olduğunu bu konu hakkında taviz verilemeyeceğini söyledi. Aydın "Mesleki yeterlilik konusundaki hükümler danıştayın aldığı karar dikkate alınarak yeniden düzenlenecek ve acilen yürürlüğe konulacaktır" dedi.

Davayı Kamil Koç Otobüsleri A.Ş açmıştı

Kamil Koç Otobüsleri A.Ş’nin açtığı dava üzerine, Karayolları Taşıma Yönetmeliği’nin otobüsün tanımı, yolcu taşıyan şoförlerin en az lise ve dengi okul mezunu olması şartı, seyahat acentelerine promosyonlu bilet satışı yasağı gibi önemli kurallar getiren 13 maddesini iptal etti.

Yetki belgesi iptali

Yönetmeliğin iptal edilen 82. maddesinin 3. fıkrası, “Bu yönetmeliğin 29. maddesinin son fıkrasına göre yapılan inceleme ve araştırma sonucunda, ön değerlendirme formu ve eki belgelerdeki bilgilerden herhangi birinin, yetki belgesi almaya hakkı yokken alabilecek şekilde yanlış ve yanıltıcı olarak verildiğinin tespit edilmesi halinde, yetki belgesi iptal edilir. Bu iptal işlemi, bilgi için, gerekçesiyle birlikte ilgili yetki belgesi sahibine, ilgililer hakkında gerekli kanuni işlemin yapılması için de durum otuz gün içinde ilgili Cumhuriyet Savcılığına bildirilir. Bu durumdakilerin iki yıl geçmedikçe yeni yetki belgesi talebi değerlendirmeye alınmaz ve reddedilir” hükmünü içeriyor.

Yönetmeliğin iptal edilen 82. maddesinin 3. fıkrasında, yetki belgesinin sahte, yanıltıcı, gerçeğe aykırı bilgi ve belgelere istinaden düzenlendiğinin saptanması halinde iptalinin öngörüldüğü belirtilen gerekçede şöyle deniyor:

“Gerçeği yansıtmayan bilgi ve belgeye dayanılarak düzenlenen belgenin idarece her zaman geri alınacağı tabii olmakla birlikte yeniden belge verilmesi için yapılan başvuruların değerlendirmeye alınması için belirlenen ve sebebi açıklanmayan süre, belgenin iptali yolundaki idari yaptırım ve adli yönden Cumhuriyet Savcılığına bildirimin sonucunda yeni bir cezayı doğurmaktadır ki, aynı eyleme ikinci kez ceza uygulanması, 4925 sayılı Yasanın ceza ve idari müeyyideleri düzenleyen hükümlerine de aykırı olup, ‘iki yıl geçmedikçe’ ibaresinde mevzuata uyarlık bulunmamaktadır.”

Sözleşmeli taşıt kayıt ettirmeye sınırlama

Yönetmeliğin “Herhangi bir yetki belgesinin eki taşıt belgesine, sözleşmeli taşıt kayıt ettirmek isteyen gerçek ve/veya tüzel kişilerin, en az 3 taşıta sahip olmaları şartı” getiren 16. maddesinin son fıkrası da iptal edildi.

İptal gerekçesinde, taşımanın ekonomik, seri, elverişli, güvenli, çevreye kötü etkisi en az ve kamu yararını gözetecek tarzda serbest rekabet ortamında gerçekleştirilmesi ve taşımacılığın yapılabilmesi için yetki belgesi alınması zorunluluğunun yasa hükmü olduğu hatırlatıldı. Bu genel kuralın taşımacılığı gerçekleştirecek işletmecilerin mesleki saygınlık, mali yeterlilik ve mesleki yeterliliğe sahip olmaları gereğini de beraberinde getirdiği vurgulanan gerekçede, “Üçten az taşıtı olanların taşıtlarını işletmecilere kiralamalarını da engelleyen bu düzenleme, yetki belgesi sahiplerinin taşıt kiralamalarına, güdülen amaçla çelişir biçimde sınırlama getirmektedir” denildi.

Promosyonlu bilet satışı

Yönetmeliğin, “yetki belgesi sahiplerinin sorumluluğunu” düzenleyen 22. maddesindeki “yolcu taşımacıları ve acentelerinin promosyonlu bilet satışı yapamayacaklarına” ilişkin hükmün iptal gerekçesinde ise “promosyonlu bilet satışı yapamazlar” ibaresinde, promosyonun tanımı yapılmadan ve sınırları belirlenmeden yasaklanması nedeniyle hukuka uyarlık görülmediği belirtildi.

Diploma şartı çalışma özgürlüğüne engel

Yönetmeliğin, sürücülerde aranacak şartları belirleyen 60 maddesinin (b) bendinde, “yolcu taşımacılığında en az lise veya dengi okullardan birini bitirmiş olmaları” kuralının iptal gerekçesinde de Karayolları Trafik Kanununda sürücü adaylarında aranacak şartlara yer verildiği belirtildi.

Sürücü olmanın temel koşulunun, sürücü belgesine sahip bulunmak olduğu kaydedilen gerekçede, yönetmelik hükmü ile yolcu taşımacılığında şoförlük yapabilmek için belge sahibi olmanın yanı sıra başka bir kıstas daha getirilerek, çalışma özgürlüğünü kısıtlayacak nitelikte, daha üst bir eğitim koşulu aranmak suretiyle, 4925 sayılı Yasada hüküm bulunmayan hallerde belirleyici olacağı öngörülen 2918 sayılı Yasadaki hüküm ile getirilen koşulu aşar nitelikte yapılan düzenlemede mevzuata uyarlık bulunmadığı vurgulandı.

Uyarma ve faaliyet durdurma

Dava konusu yönetmeliğin, ihtar cezası verilmesini gerektiren eylemler sıralanarak, bu eylemlere verilecek olan ihtar cezalarının sayısının belirlendiği 73. maddesinin (b) bendinin iptal gerekçesinde ise söz konusu hükümde, yasal dayanak olmaksızın hukuka aykırı biçimde idari yaptırım getirildiği kaydedildi.

Yönetmeliğin, “Bakanlığın görevlendireceği diğer personelin de suç ve ceza tutanağı düzenleyebileceği” hükmünü içeren 74. maddesi (c) bendinin iptal gerekçesinde, genel ifade ile yoruma açık olarak yapılan bu düzenlemenin de hukuka aykırı bulunduğu belirtildi.

Yönetmeliğin, “para cezası ile cezalandırılan yetki belgesi sahiplerinin, her ceza tutanağı başına bir uyarı almış sayılacağı”nın öngörüldüğü “Uyarma ve Faaliyet Durdurma” başlığıyla düzenlenen 81. maddesinin “a” bendi de hukuka aykırı bulunarak iptal edildi.

Yönetmelik kapsamında faaliyet gösterenler ile bunlar tarafından istihdam edilecek kişilerden mesleki yeterlilik belgesine sahip olma şartının aranmasına ilişkin Yönetmeliğin birbirleriyle bağlantılı olan, 14. maddesinin (c) bendi, 60. maddesinin (d) bendi, 79. maddesinin 2. fıkrası, 87. maddesi ve Geçici 6. maddesinde hukuka uyarlık bulunmadığı belirtildi.