.jpg)
TCDD Türk taşımacılığında çok önemli bir yeri var. Ancak hak ettiği değeri şimdiye kadar görmemiş. Yakın zamanda hızlı bir yeniden yapılanma ve gelişme süreci içersine girdi. İki konuda gelişmeye başlayan TCDD’nin Genel Müdürü Süleyman KARAMAN ile TCDD’nin sorunları, kombine taşımacılık ve lojistik köyler hakkında konuştuk.
Görüşlerinizi almak istediğimiz iki konu var; binicisi kombine taşımacılık anlamında demiryollarının durumu ikincisi ise lojistik köyler. İlk olarak; kombine taşımacılıktan bahsedelim. Bu konuda demiryollarının şu anki durumu ve geleceğe ilişkin gelişme sürecinde neler var?
“Liman ve demiryolu bağlantıları konusundaki çalışmalarımıza hız verdiğimiz için limanların % 70’i demiryollarına bağlandı. Buna rağmen geçmişten beri kamyon taşımacılığı çok ön planda olduğu için istediğimiz gibi tren yüklerini artışında başarılı olamadık.”
Bildiğiniz gibi demiryolları, ancak kombine taşımacılık gelişirse gelişir. Kombine taşımacılığın geliştiği ülkelerde demiryolları aktif durumda. Ülkemizde ise yükleme alanlarının çok modern olmaması ve karayolu ile demiryollarının birlikte çalışacağı bölgelerin az olmasından dolayı tren - kamyon işbirliği çok zayıf. Liman ve demiryolu bağlantıları konusundaki çalışmalarımıza hız verdiğimiz için limanların % 70’i demiryollarına bağlandı. Buna rağmen geçmişten beri kamyon taşımacılığı çok ön planda olduğu için istediğimiz gibi tren yüklerini artışında başarılı olamadık.
Şöyle sıkıntılarımız oluyor; örneğin Gaziantep’te kara konteynır terminalleri (kombine taşımacılık alanları) kurunca kamyon taşımacılığı yapanlar da fiyatlarını düşürdü. Hatta kazanmaya gerek duymadan, maliyetin altına taşımacılık yapmaya başladılar. Biz de o fiyatlarda durduk. Karayolu sektörüne daha fazla zarar vermenin anlamı yoktu. Dolayısıyla bu acımasız rekabet içine girdiğimiz için kombine taşımacılık çalışmaları yapmıyoruz. Ancak şunun doğru olduğu da yadsınamaz; demiryolları taşımacılığı her zaman daha uygun fiyatlarla yapılır. Şu anda karayolları taşımacılığın % 95’ini karşılıyor ve biz bu acımasız rekabetin içine girmek istemiyoruz. Bunu yavaş yavaş çözeceğiz ve oturmuş hale getireceğiz.
Aslında sizin de söylediğiniz gibi sektör, haksız rekabet koşullarında ilerlemeye çalışıyor. Bunun yanı sıra genel ekonomik anlamda demiryolu taşımacılığının gelişmesi ve değerlendirilmesi gerekiyor. Hem daha ekonomik olması hem de güvenli olması açısından daha tercih edilir duruma gelmesi gerekiyor. Şartlar şu anda uygun olmasa da, siz kurum olarak ileriye yönelik ne planlıyorsunuz?
“Blok tren işletmeciliğine başladık. Bu, şu anlama geliyor; ‘yük, tren yüküyse trenle, kamyon yüküyse kamyonla taşınsın’ sloganıyla hareket ediyoruz. Bu da bir yerden bir yere parçalanmadan trenle taşınmasını sağlıyor. Yük taşımacılığında blok tren uygulaması bir hamleye dönüştü. Bu sayede on altı milyon ton yük taşırken yirmi milyon ton yük taşımaya başladık.”
Öncelikle demiryollarının kapıdan kapıya taşımacılık yapabilmesi için, karayolu taşımacılığı ile birlikte çalışması gerekiyor. Biz bunu biliyoruz. Tek başına trenle yük taşımak mümkün değil. Ancak blok tren işletmeciliğine başladık. Bu, şu anlama geliyor; ‘yük, tren yüküyse trenle, kamyon yüküyse kamyonla taşınsın’ sloganıyla hareket ediyoruz. Bu da bir yerden bir yere parçalanmadan trenle taşınmasını sağlıyor. Yük taşımacılığında blok tren uygulaması bir hamleye dönüştü. Bu sayede on altı milyon ton yük taşırken yirmi milyon ton yük taşımaya başladık. Dolayısıyla demiryolları taşımacılığı yüzde 25 - 30’luk bir artış yaşadı.
Elbette bu yetmez. Demiryolu taşımacılığını arttırmak için bir başka konu ise doğudan batıya, batıdan doğuya hatların bağlanması gerekiyor. Örneğin; Kars – Tiflis hattı ve tüp geçit yapıldığında demiryolu taşımacılığı artacak. Bu projelere ek örnekler de var; Van Gölü Geçiş Projesi ve Suriye’ye üçüncü bir kapının açılması gibi… Bu projeler tamamlandığında Türkiye, gerçekten bir köprü görevini görecek. Bunlar, batıdan doğuya ve doğudan batıya yük taşımacılığını hızlandıracak. Diğer taraftan kuzeyden güneye yük taşımacılığı için Karadeniz’in tren-feriyle geçilmesini sağlayacak projeler başlattık. Tren-Feri; tren taşıyan gemilerden oluşan bir sistem. Bunlardan biri, Samsun Limanı’na gelip güneye doğru ilerleyecek. Bu çalışmalarımız devam ediyor. Ayrıca Tekirdağ üzerinden gidecek trenlerinde aynı sistemle hareket etmesini sağlayacağız.
Demiryollarının şu anda yaklaşık yüzde beş gibi bir kapasitesi var. Bu çok düşük bir oran. Hedefleriniz neler? Bu altyapı çalışmaları tamamlandıktan sonra ne kadar büyüme olacak?
“Cumhuriyet’in yüzüncü yılı olan 2023 yılında demiryolları, yolcu ve eşya taşımacılığında ayrı ayrı % 20 hedefine ulaşacaktır.”
Ulaştırma Bakanlığı ve Teknik Üniversite Mastır Planıyla başlayan bir projemiz var. Cumhuriyet’in yüzüncü yılı olan 2023 yılında demiryolları, yolcu ve eşya taşımacılığında ayrı ayrı % 20 hedefine ulaşacaktır. Biz de bu hedefe ulaşabilmek için her yıl % 20’lik artış sağlamamız gerekiyor. Bunun için ileriye dönük hedeflerimiz daha ön planda. Elbette bizim de öncelikli amacımız, daha önce bahsettiğim projelerle tüm taşımacılığın % 20’sini üstlenmek. Şu ana kadar bunun % 70’ini başardık. Dolayısıyla gelecek yıllarda daha hızlı çalışmamız gerekecek.
“TCDD’nin derdi karayolu taşımacılarından pay almak değil. Yükler giderek artıyor. TCDD, bu yüzdeden gereken payı almak istiyor.”
Bizim asıl sıkıntımız, daha önce bahsettiğim gibi yükleme ve boşaltma alanlarının çok modern olmaması. Karayolu ve demiryolu aktarımındaki sıkıntılar, bizi yavaşlatıyor. İlk önce bunları çözmeye çalışıyoruz. Liman ve demiryolu bağlantılı alanlarda da demiryolu kullanımının artması için çeşitli çalışmalar yürütüyoruz. Bu çalışmalar tamamlandığında kendiliğinden yük artacak. Elbette karayolu taşımacılığı devam edecek. TCDD’nin derdi karayolu taşımacılarından pay almak değil. Yükler giderek artıyor. TCDD, bu yüzdeden gereken payı almak istiyor.
Lojistik Köyler konusuna geldiğimizde yatırımlarınız nasıl devam ediyor?
“Lojistik Köy kurmaktaki amacımız, konteynır yükleme boşaltma alanlarını daha modern bir hale getirmek, depolama alanlarını yenilemek ve geliştirmek, yüklerin bozulmasını veya başka sorunlarla karşılaşmasını engellemek… Herkesin daha çağdaş, rahat ve kolay çalışmasını hedefleyen yerler oluşturmak amacındayız.”
Lojistik Köy’ün tanımını yaparsak kısaca şöyle diyebiliriz; ‘Limanın karadaki şekli olarak düşünülebilir…’ Lojistik Köy kurmaktaki amacımız, konteynır yükleme boşaltma alanlarını daha modern bir hale getirmek, depolama alanlarını yenilemek ve geliştirmek, yüklerin bozulmasını veya başka sorunlarla karşılaşmasını engellemek. Ayrıca bu bölgelerdeki sosyal yaşam alanlarını iyileştirmek amacını da güdüyoruz. Bunlara bazı örnekler verirsek; cafesi, lokantası, ofis araçları kullanım alanı gibi yerlerin açılmasını sağladık. Böylece herkesin daha çağdaş, rahat ve kolay çalışmasını hedefleyen yerler oluşturmak amacındayız. Lojistik Köyler için Türkiye’de on iki yer belirledik. İki yerde hayata geçirdik. Diğerleri için de çalışmalarımız devam ediyor. Beş yıl içerisinde bütün lojistik köyleri hizmete açmayı planlıyoruz. Bu lojistik köylerin yapımının bazılarını biz üstleneceğiz, bazılarını ise özel sektöre devredeceğiz. Bizim inşa ettiğimiz lojistik köyleri de tamamladıktan sonra işletmesini özel sektöre devredeceğiz. Bunun için de TCDD Kanunu’nun yürürlüğe girmesi gerekiyor. Bu projeyle özel sektör de demiryollarından pay alabilecek.
Son dönemde demiryollarında taşımacılık yapan özel sektör kuruluşları da var. Kendi taşıma vagonlarıyla taşımacılık yapıyorlar. Sanıyorum, siz altyapıyı ve lokomotifleri sağlıyorsunuz, onlar kendi vagonlarıyla taşıyorlar. Bu yapı şu anki taşımacılığın yüzde kaçını oluşturuyor?
Bu yapı, vagonların yüzde onunu oluşturuyor. Ancak bu firmalar taşımacılık yapmıyorlar. Sadece dışarıdan veya TCDD’den kiraladıkları vagonlarını yüklüyorlar. Taşımacılığını biz yapıyoruz. Bizim asıl hedefimiz, özel sektörün kendi trenleriyle taşımacılık yapmaları.
Bildiğimiz kadarıyla şu an maden ve tahıl ürünleri taşınıyor. Taşınan yükün çeşitlendirilmesi amacıyla neler yapılıyor? Yük türünün çeşitlendirilmesi için teknik çalışmalar var mı?
“Dünya ticaretine uygun malzemelere göre bir yatırım yapmak gerekiyor. Örneğin trenle pamuk taşımak çok uygun olmaz. Bunun yerine mermer taşımacılığı yapıyoruz. Buna uygun yatırımları projelerimize alıyoruz.”
Dünya ticaretine uygun malzemelere göre bir yatırım yapmak gerekiyor. Örneğin trenle pamuk taşımak çok uygun olmaz. Bunun yerine mermer taşımacılığı yapıyoruz. Buna uygun yatırımları projelerimize alıyoruz. Türkiye için mermer çok önemli bir ürün. Ülkemizin mermer yatakları çok iyi… Mermeri uzak doğuya taşıyabilmek için demiryolları önemli bir taşımacılık türü. Bu ürünü taşımak için biz de düzenlemeler yaptık. Ayrıca diğer madenlerin yüklenmesini kolaylaştırmak için bazı çalışmalarımız oldu.
Maden taşımacılığında en önemli sorunlardan bir tanesi de soğukta donması. Böylece ürün indirmek kolay olmuyor. Bu sorunu çözmek için bazı çalışmalar yürütüyoruz. Böyle sorunların çözülmesi birinci önceliğimiz oldu.
Yük çeşitlerini arttırmak için öncelikle demiryollarının işletme hızlarının artması lazım. Bu konudaki çalışmalarımız sonuç verince narenciye gibi farklı yük türlerini de taşıyabiliriz. Ancak henüz o seviyeye gelmedik. Gelmek için demiryollarını biraz daha iyileştirmemiz gerekecek.
Şu anda potansiyelinizin ne kadarını kullanabiliyorsunuz?
“Ray sıkıntımız giderek azalıyor. Yolları iyileştirdiğimiz takdirde kapasitemiz gelişecek.”
Kapasitenin yüzde kırkını kullanıyoruz. Demiryollarının en büyük sıkıntısı, yıllardır ray alınamaması… Şu anda Kardemir’den ray alma süreci başladı. Ray sıkıntımız giderek azalıyor. Yolları iyileştirdiğimiz takdirde bu kapasite gelişecek. Ayrıca biraz da özel sektöre açılmamız gerekiyor. Tekel kanunu olduğu için istediğimiz kadar rahat çalışamıyoruz. Eğer bunu da kırarsak büyük bir artış olacağına inanıyorum.
Son olarak sektöre söylemek istediğiniz bir şey var mı?
Sektöre şu mesajı vermek istiyoruz; karayolu, demiryolu, denizyolu ve havayolu birbirinin rakibi değildir. Aksine tamamlayıcısıdır. Her sektör kendi faaliyetlerini iyileştirirse Türkiye’de taşımacılık gelişir. Önemli olan yükün en uygun sistemle taşınmasıdır. Demiryollarının gelişmesi, kimsenin ekmeğine mani olmayacak. Aksine yük taşımaları ve yolculuklar çoğalacak. Böylece diğer sektörler de daha çok pay alacaklar. Yurtdışına bakıldığında demiryolu yolculukları Türkiye’nin 5 – 10 katı gibi bir oranda çalışıyor. Ayrıca yolculuklar arttıkça karayollarının da sayısal bazda taşımacılığı artacak. Sonuç olarak bu iki sistem; rakip değil, tamamlayıcı öğelerdir gerçeği ortaya çıkacak.
 |
 |
 |
 |
|||||
|
|
|||||||
 Küfür, hakaret içeren; dil, din, ırk ayrımı yapan; yasalara aykırı ifade ve beyanda bulunan ve tamamı büyük harflerle yazılan yorumlar yayınlanmayacaktır. Neleri kabul ediyorum: IP adresimin kaydedileceğini, adli makamlarca istenmesi durumunda ip adresimin yetkililerle paylaşılacağını, yazılan yorumların sorumluluğunun tarafıma ait olduğunu, yazımın, yetkililerce, fikrim sorulmaksızın yayından kaldırılabileceğini bu siteye girdiğim andan itibaren kabul etmiş sayılırım. |
