Genel Müdür'den Açıklamalar

- Yol Kenarı Denetim İstasyonu sayısı yılsonuna kadar 60 olacak, denetimler artacaktır

- Motor numarasının tescil işlemleri Emniyet Genel Müdürlüğü’nün sorumluluğundadır

- MTV ile ilgili hususlar Bakanlığımızın değil, Maliye Bakanlığı’nın görev ve yetkisi dahilindedir

- 1 Ocak 2011’den itibaren Sayısal Takograf kullanımı zorunlu olacaktır

KUGM Genel Müdürü Ali Rıza Yüceulu, sektöre ilişkin tüm soruları detaylı şekilde yanıtlarken uygulanmakta olan mevzuat ve yapılmakta olan çalışmalara ilişkin detaylı açıklamalar yaptı.

Kamyonum Dergisi olarak faaliyete başladığımız günden itibaren sektör mensuplarının sıkıntılarının kamuya iletilmesi ve çözüm yollarının aranmasına yönelik çalışmalarımız devamlı ön planda oldu. Bu doğrultuda kamu ve sektör temsilcilerini aynı platformlarda buluşturarak ortak diyalog geliştirilmesi ve sektörün bilgilendirilmesi anlamında tüm kesimlerce olumlu karşılanan çalışmalara imza attık. Bu yöndeki çalışmalarımız dahilinde devamlı diyalog halinde olduğumuz sektör temsilcilerinin bizlere ilettikleri soru ve taleplere ilişkin yanıtları soruların doğrudan muhatabı olan kamu yetkililerine iletmeye devam ediyoruz.

Bu bağlamda yaklaşık üç ay önce Kara Ulaştırması Genel Müdürlüğü’ ne (KUGM) atanan Ali Rıza Yüceulu’ya; Kooperatif temsilcilerinin görüşleri doğrultusunda belirlenen taşımacılık sektörüyle ilgili temel soruları sorduk.

Kooperatif temsilcilerinin görüşleri doğrultusunda belirlenen taşımacılık sektörüyle ilgili temel sorulara KUGM Genel Müdürü Ali Rıza Yüceulu’nun verdiği cevaplar şöyle;

“2005 yılında yapılan bir yasal düzenlenmeyle %50 olan bu oran %15’e indirildi”

Kamyonum: Kooperatif temsilcileri Karayolu Taşıma Yönetmeliği gereği verilen Yetki Belgelerinin maliyetlerinin çok yüksek olduğu ve birçok kişinin halen belgesiz çalıştığını belirtmekteler. Kooperatif temsilcileri bu durumun çözümüne yönelik olarak yeni belge alacakların indirimli fiyatlardan yararlanmasının sağlanmasını ancak daha önceden belge almış olanların mağdur olmaması için 5 yıl olan yenileme süresinin 10 yıl olarak uzatılmasını talep etmekteler. Ayrıca %15’lik belge yenileme ücretini çok yüksek bulan kooperatif temsilcileri bu oranın %5’e düşürülmesi yönünde talepleri bulunmaktadır. Bu konudaki görüşünüz nedir?

Yüceulu: Bakanlığımızca verilen Yetki Belgeleri Karayolu Taşıma Yönetmeliği hükümleri gereğince 5 yıl geçerli olarak düzenlenmektedir. Bugün itibari ile Yetki Belgesi sürelerinin arttırılması veya azaltılması yönünde bir düzenleme yapılması düşünülmemektedir. Sektörde faaliyette bulunan ve adlarına Yetki Belgesi düzenlenmiş gerçek ve tüzel kişilerin Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nde öngörülen şartları halen taşıyıp taşımadığı ancak belge süresi sınırlaması konulmasıyla mümkün bulunmaktadır. Yetki Belgesi yenilemelerinde alınacak ücret 4925 sayılı Kanun’un 33 üncü maddesinde %50 olarak belirlenmişti. Bu oranın yüksek olduğunu tespit eden Bakanlığımızca 2005 yılında yapılan bir yasal düzenlenmeyle bu oran 01.01.2009 tarihinden geçerli olmak üzere %15’e indirilmiştir.”

Kamyonum: Hurda araç alımları ile ilgili olarak yapılan son düzenlemeyle 1985 model ve öncesi araçlar MKE kurumunca alınarak imha edilmekte. Kooperatif temsilcileri bu durumun ikinci el araçlarda yedek parça sorunu yarattığını bu nedenle ikinci el parça satışlarının bir yasal mevzuatla düzenlenmesi gerektiğini belirtiyorlar. Bu konudaki görüşünüz nedir?

Yüceulu: 04.11.2010 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Bir Kısım Motorlu Karayolu Taşıtlarının Piyasadan Çekilmesine İlişkin *62 Nolu Tebliğ” kapsamında 1985 model ve öncesi taşıtlar Hurda İşletmesi Müdürlüklerince teslim alınmaktadır. Söz konusu taşıtlar MKEK Hurda İşletmesi Müdürlüklerince 62 nolu Tebliğ’de bahsedildiği üzere değerlendirilmektedir. ”

*62 nolu Tebliğin 6. Maddesi;

“MKEK Hurda İşletmesi Müdürlükleri bu Tebliğ kapsamında teslim aldığı taşıtları, doksan gün içinde taşıt olma özelliğini kaybettirecek şekilde parçalara ayırmak veya preslemek veya benzeri yöntemlerle kullanılamaz hale getirmek zorundadır. Söz konusu taşıtları hiçbir şekilde ‘Taşıt’ olarak satamaz. MKEK Hurda İşletmesi Müdürlükleri bu Tebliğ kapsamında teslim alarak taşıt olma özelliğini kaybettirecek şekilde parçalara ayırdığı veya preslediği veya benzeri yöntemlerle kullanılamaz hale getirdiği taşıtlara ait ‘hurdaları’ satma hakkına sahiptir.”

Hükmüne amirdir.

“Motor numarasının tespit edilememesi durumu ‘Hafif kusur’ olarak değerlendirilip aracın muayenesi onaylanmaktadır”

Kamyonum: Mevzuat gereği ruhsat tescillerinde “Araç Motor Numarası” zorunlu kılınmaktadır. Kooperatif temsilcileri birçok AB Ülkesinde sadece şasi numarası ile tescillerin yapıldığını; ülkemizde de Araç Motor Numarası için tescil zorunluluğunun kaldırılmasının sektörü önemli ölçüde rahatlatacağını belirtmekteler. Bu konuda bir çalışma yapılması planlanıyor mu?

Yüceulu: “Bilindiği üzere; araçlar cinslerine, kullanma amaç ve şekillerine uygun olarak periyodik muayeneye tabidir. Araç muayene istasyonlarında, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu, Karayolları Trafik Yönetmeliği, Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca yürürlüğe konulan Tip Onay Yönetmelikleri, Araçların İmal Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelik ve Araç Muayene İstasyonlarının Açılması, İşletilmesi ve Araç Muayenesi Hakkında Yönetmelik dikkate alınarak hazırlanan ‘Araç Muayenesi Sonucu Belirlenen Eksikliklere İlişkin Kusur Grupları Yönergesi’ eki ‘Kusurlar Tablosu’ çerçevesinde ve Bakanlığımızın denetimi altında araç muayene hizmeti verilmektedir.

Periyodik muayenelerde araç motor numarasının tespit edilememesi durumu ‘Hafif kusur’ olarak değerlendirilmekte olup, aracın muayenesi onaylanmaktadır. Motor numarasının tescil işlemleri Emniyet Genel Müdürlüğü’nün uhdesinde olup, bu konuda Bakanlığımızın görüşü kendilerine iletilmiştir.”

“Motorlu Taşıtlar Vergisi’nin miktarının belirlenmesi ve tahsili gibi hususlar Maliye Bakanlığımızın görev ve yetkisi dahilindedir”

Kamyonum: Kooperatif temsilcileri birçok AB ülkesinde 100 Euro olan Motorlu taşıtlar vergisinin ülkemizde yaklaşık 1.100 Euro olarak ödeniyor olmasının adil olmadığını; mevzuatın AB’ye uyum çerçevesinde yenilendiği düşünülürse motorlu taşıtlar vergisinin de AB’ye göre yeniden düzenlenmesi gerektiğini belirtmekteler. Bu konudaki görüşünüz nedir?

Yüceulu: “Araçlardan alınan Motorlu Taşıtlar Vergisi’nin miktarının belirlenmesi ve tahsili gibi hususlar Maliye Bakanlığımızın görev ve yetkisi dahilinde olup, bu konuda Bakanlığımızca doğrudan bir düzenleme yapılması söz konusu değildir. Bakanlığımıza ulaşan bu tür talepler Maliye Bakanlığı’na iletilmektedir.”

Vergi borcu nedeniyle muayene işlemlerinin yapılamaması Bakanlığımızca da uygun görünmemektedir”

Kamyonum: Kooperatif temsilcileri araç muayenelerinde vergi borcunun olmamasının şart koşulmasının eşitlik ilkesine ve Kamu Alacakları Kanunu’na ayrı olduğunu belirtmekteler. Ayrıca Yetki Belgesini ticaret odasından tescil ettirmek için aracını muayene istasyonuna getirirken denetim istasyonundan geçen taşımacının yetki belgesi olmadığı gerekçesi ile cezaya maruz kalıyor olmasının da önemli bir mağduriyet olduğunu belirtmekteler. Bu konulardaki görüşünüz nedir?

Yüceulu: “Bakanlığımız karayolu trafik güvenliğine ayrı bir önem vermektedir. Araç muayene istasyonlarında yapılan teknik muayene ile araçların daha güvenli ve güvenilir olmaları hedeflenmektedir. Ancak, araç muayene işlemlerinden önce vergi borcu sorgulaması 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu gereği yapılmakta olup, aranmaması için kanun değişikliği gerekmektedir. Trafikte seyreden araçların vergi borcu nedeniyle muayene işlemlerinin yapılamaması Bakanlığımızca da uygun görünmemektedir.

Eşya ve yolcu taşımacılığı faaliyetinde kullanılan ticari taşıtların bu özellikleri trafik tescil belgelerinde yer almaktadır. Söz konusu özelliklerde üretilen bu taşıtlar başka faaliyetlerde zaten kullanılamazlar. 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu ve bu kanuna dayanılarak hazırlanan Karayolu Taşıma Yönetmeliği uyarınca Bakanlığımızdan Yetki Belgesi almadan, karayolu taşımacılık faaliyetinde bulunulması yasaklanmıştır.

Araç muayenelerinin periyodik olarak yapılması kanuni bir zorunluluk olup, araç muayene işlemi tamamlanmayan/ geçemeyen ticari taşıtlar taşımacılık faaliyetlerinde kullanılamaz. Bu nedenle ikinci el satışlarda aracın muayenesinin olup olmadığının kontrol edilmesi gerekmektedir.”

Kamyonum: Belgelerin kaybedilmesi durumunda belge yenilemek için ücret alınmaktadır. Bu işlem hangi belgeler için nasıl bir oran kullanılarak uygulanmaktadır? Bunun gerekçesi nedir? Sektör bu konuda mağduriyet yaşadıklarını ifade etmektedir. Bu konuda görüşleriniz nelerdir?

Yüceulu: “Bakanlığımızca verilen tüm Yetki Belgelerinin yenilenmesinde ve zayiinde Yetki Belgesi ücretinin %15’i oranında bir ücret alınması, 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu hükmü olup, söz konusu hususla ilgili bu aşamada herhangi bir yasal düzenlemenin bulunmaması nedeniyle, Yetki Belgesi yenilenmesinde veya zayiinde ücret alınmaması söz konusu değildir.”

“Tecrübe süresi sektörün talepleri değerlendirilerek 2006 yılında ÜDY için 10 yıldan 5 yıla, ODY için ise 5 yıldan 3 yıla indirilmiştir”

Kamyonum: Üst ve Orta Düzey Yönetici (ODY ve ÜDY) bulundurma zorunluluğuna ilişkin bilgi eksiliği bulunmakta. Bu eksikliğin giderilmesi konusunda önerileriniz nelerdir? Ayrıca muafiyet sürelerinin 2010 yılına kadar geçerli olması ve deneyim süresinin 5 yıl yerine 3 yıla indirilmesi konusunda özellikle kooperatif yöneticilerinin talepleri bulunmakta. Bu konuda görüş ve düşünceleriniz nelerdir?

Yüceulu: “Yetki Belgesi sahipleri, Yetki Belgesi aldıkları tarihten itibaren 6 ay içinde Üst Düzey Yönetici ve/veya Orta Düzey Yönetici türü Mesleki Yeterlilik Belgesi bulundurmak veya bu belgelere sahip kişi veya kişileri istihdam etmek zorundadırlar.

Konuyla ilgili Yönetmeliğin Geçici 2. maddesine göre muafiyet kapsamında (eğitime ve sınava katılmaksızın-doğrudan) belge almak isteyenler için herhangi bir başvuru süresi kısıtlaması yoktur. Yönetmeliğin ilk yayımlandığı tarihte; muafiyet kapsamında ÜDY-ODY belgesi almak isteyenler için belirlenmiş olan tecrübe süresi, sektörün talepleri de değerlendirilerek 25.02.2006 tarihi itibariyle ÜDY için 10 yıldan 5 yıla, ODY için ise 5 yıldan 3 yıla indirilmiştir. Bu konuda yeniden herhangi bir değişiklik düşünülmemektedir.”

“Gerekli kriterlere sahip olmayanlar artık bu sektöre girememektedir”

Kamyonum: Kooperatif temsilcileri taşımacılık sektörünün tamamının Yetki Belgesi alması halinde sektöre girişin araç bazında zorlaştırılması veya plaka tahdidinin getirilmesi ile yolcu taşımacılığında olduğu gibi eşya taşımacılığında da kalitenin artacağını belirtmekteler. Bu konuda sizin görüşünüz nedir?

Yüceulu: “Kooperatifler dahil yolcu ve eşya taşımacılığı yapacak tüm işletmelerle ilgili olarak, 4925 sayılı Kanun ve Karayolları Taşıma Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde; asgari kapasite, sermaye, belge ücretleri gibi kriterlerle sektöre yeni girişler kontrol altında tutulmaktadır. AB müktesebatına uygun olarak yapılan bu düzenlemelerde; mali yeterlilik, mesleki yeterlilik ve mesleki saygınlık ilkeleri kesinlikle gözetilmekte, dolayısıyla bu kriterlere sahip olmayanlar artık bu sektöre girememektedir.”

“Bakanlığımıza bir talep gelmesi halinde değerlendirileceğinin bilinmesini isterim”

Kamyonum: Kooperatif temsilcileri sektöre girişin araç bazında kontrol edilmesi halinde taban fiyat uygulamasının daha rahat gerçekleşeceğini ayrıca motorinde ÖTV’nin kaldırılması ile sektörün daha iyi bir noktaya gelebileceğini belirtmekteler. Bu konulardaki görüşünüz nedir?

Yüceulu: “Daha önceki bir sorunuzda da bahsettiğim üzere akaryakıttaki KDV ve ÖTV’nin kaldırılması, motorlu taşıtlar vergisi oranının değiştirilmesi konusu Bakanlığımız yetkisinde olmayıp, doğrudan Maliye Bakanlığı’nı ilgilendiren bir husustur. Taban fiyat uygulamasının daha rahat gerçekleşmesi için sektöre girişin araç bazında kontrol edilmesi düşüncesine katılmıyorum. Çünkü yapılan düzenlemeler tek tek araçları değil, bu alanda faaliyette bulunacak işletmeleri kapsamaktadır. Gerektiğinde taban ücret uygulaması konusunda Bakanlığımızın zaten yetkisi bulunmaktadır. Sektörden gelen talepler dikkate alınarak yolcu ve eşya taşımacılığı alanında taban ücret tarifeleri tebliğ halinde yayımlanmaktadır. Eşya taşımaları konusunda da daha önce böyle bir uygulama yapıldı. Sektörden bu konuda Bakanlığımıza bir talep gelmesi halinde bunun da Bakanlığımızca değerlendirileceğinin bilinmesini isterim.”

“Bilgilendirme çalışmalarımız devam etmektedir”

Kamyonum: Sektörle muhatap olan diğer kurum ve kuruluşlardaki personelin ilgili mevzuat hakkında yeterli bilgiye sahip olmaması ve uygulamaya taraf olan kurumların işbirliği konusunda koordinasyon eksikliği olduğu eleştirilerine katılıyor musunuz? Bu konuda çalışmalarınız var; bunların devamına ilişkin neler söylersiniz?

Yüceulu: “4925 sayılı Kanun ve Karayolu Taşıma Yönetmeliği yürürlüğe girdikten sonra taşımacılık sektörüyle muhatap olan tüm kamu kurum ve kuruluşlarına birçok kez yazı yazılarak artık taşımacılıkla ilgili tüm iş ve işlemlerin 4925 sayılı Kanun ve Karayolu Taşıma Yönetmeliğine göre yapılması gerektiği hatırlatılmış ve gerek Bakanlığımızca gerekse diğer ilgili kurum, kuruluş ve sivil toplum kuruluşlarınca yapılan bilgilendirme toplntılarına davet edilerek veya onların düzenlediği toplantılara katılım sağlayarak gerekli bilgilendirmeler yapılmıştır. Bu konudaki bilgilendirme çalışmalarımız devam etmektedir.”

“24 adet Yol Kenarı Denetim İstasyonu sayısı bu yılın sonuna kadar 60 adede çıkacak”

Kamyonum: Yetki Belgeleriyle ilgili denetimler sizce yeterli mi?

Yüceulu: “Ulaştırma Bakanlığı olarak son derece modern ve ileri teknolojiye sahip 24 tane Yol Kenarı Denetim İstasyonu kurduk. Yol kenarı denetim faaliyetlerinin aktif olarak başladığı 2007 yılından itibaren 24 adet Yol Kenarı Denetim İstasyonumuzun etki alanı içerisinde bulunan çevre güzergahlardaki ölümlü kaza ve yaralanmalı kaza sayısı 2009 yılı sonu itibariyle %2.83, söz konusu kazalarda meydana gelen ölüm sayısı %23.44 azalmıştır. Aynı dönemlerdeki araç sayısı ve trafik yoğunluğu göz önünde bulundurulduğunda söz konusu rakamlar küçümsenemez boyuttadır.

Denetim yapılan yerlerde Yetki belgesiz veya ağır tonajlı taşımacılığın gittikçe azaldığı da gözlenmektedir. Hedefimiz, mevcut 24 adet Yol Kenarı denetim İstasyonu sayısını bu yılın sonun kadar 60 adede çıkarmak, uzun vadede ise her ilin giriş ve çıkışına birer adet Yol Kenarı Denetim İstasyonu kurmaktır.”

“Bakanlığımızın kapıları sektörün tüm kesimleri için açık”

Kamyonum: Yetki Belgeleri hangi tür işleri yapabildiği konusunda sektörde bilgi yetersizliği var. Bu durumun giderilmesi amacıyla sektörün yanı sıra kamu kuruluşları içinde bilgilendirme çalışmalarının yapıldığını ve son derece olumlu sonuçlar alındığı görüşü hakim. Bilgi eksikliğinin giderilmesi amacıyla yapılan bu bilgilendirmelere benzer çalışmaların devamı planlanıyor mu?

Yüceulu: “Yönetmeliğin ilk hazırlandığı 2004 yılında tüm kamu kurum ve kuruluşlarının, sektör temsilcilerinin ve sivil toplum kuruluşlarının görüş ve önerileri yazılı ve sözlü olarak defalarca alınmıştır. 2004 yılı şubat ayından bu yana sektörün tümüyle irtibatımızı hiç kesmedik. Gerek onlar Bakanlığa gelip bizlerle doğrudan görüşerek taleplerini, ihtiyaçlarını bize anlattılar gerekse bizler tertip edilen bilgilendirme amaçlı toplantıların hemen hepsine katılarak sektör mensuplarını bilgilendirme yönünde çalışmalarımızı sürdürdük. Yine Kamyonum Dergisi vasıtasıyla 2005-2006 yıllarında 13 ilde düzenlenen bölgesel bilgilendirme toplantıları, daha sonra 5 ilde daha olmak üzere toplam 18 ilde bölgesel bilgilendirme toplantılarında sektörle bir araya geldik. Bütün toplantılarda bize yansıtılan görüşleri, önerileri, talepleri değerlendirdik. Uygulama talimatı, genelge, yönetmelik değişikliğiyle düzeltebileceklerimizi hemen yaptık. Bugün itibariyle Bakanlığımızın kapıları sektörün tüm kesimleri için açık olup, sektör mensuplarımız her türlü görüş, öneri, düşünce ve taleplerini Bakanlığımıza iletmektedirler. Dolayısıyla gerek bireysel anlamda gerekse kuruluşlar aracılığıyla bilgilendirmelerimiz devam etmektedir.”

“Sorunları çözmek amacıyla bilinçli bir politika ve strateji oluşturulmuştur”

Kamyonum: SRC ve Psikoteknik Belgelerinin veriliş gerekçeleri anlaşılmamış durumda. Bu belgelerin denetimlerde de sorulmuyor olması gerekliliği konusunda soru işaretleri yaratıyor. SRC Belgesiz çalışanlar ve çalıştıranlar için uygulanan para cezaları ne kadardır? Bugüne kadar SRC belgeleri ile ilgili yapılan cezai uygulamaların durumu nedir?

Yüceulu: “3348 sayılı Kanun ile4925 sayılı Kanuna dayanılarak hazırlanan ve yürürlüğe giren Karayolu Taşıma Yönetmeliğinde karayolu taşımacılığı alanında faaliyette bulunanların/bulunacakların alacakları yetki belgesi türleri ve yetki belgesi alma şartları ayrı ayrı düzenlenmiş, her yetki belgesi türünün yapacağı faaliyete uygun mali yeterlilik, mesleki saygınlık şartları getirilmiştir. Ayrıca, Karayolu Taşıma Kanunu’nun 5. maddesine göre ticari taşıtları kullanan tüm şoförlerin SRC Mesleki Yeterlilik Belgesi’ne sahip olmaları zorunludur. Bu şartlardan mesleki yeterlilik şartına ilişkin düzenlemeler de 3348 sayılı Kanun ile 4925 sayılı Kanuna dayanılarak Karayolu Taşımacılık Faaliyetleri Mesleki Yeterlilik Eğitimi Yönetmeliği’nde yapılmıştır. Bu yönetmelik, Karayolu Taşıma Yönetmeliği kapsamında faaliyet gösteren gerçek ve tüzel kişiler ile bunlar tarafından istihdam edilen/edilecek kişilerin Mesleki Yeterlilik Belgesi’ne sahip olma şartını ve bunlara eğitim verecek kurum ve kuruluşlar ile eğiticileri kapsamaktadır.

Karayolu Taşımacılık faaliyetleri Mesleki Yeterlilik Eğitimi Yönetmeliği’nin yürürlüğe girdiği tarihten bugüne kadar, yönetmeliğin uygulanması esnasında sektörle yapılan görüşmeler ve Bakanlığımıza intikal eden sektör görüşleri/ihtiyaçları/talepleri ve ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının uygulamaya yönelik görüşleri/ihtiyaçları/talepleri ve günün şartları doğrultusunda gerekli düzenlemeler yapılmıştır.

Bahsettiğim içerikte ve kapsamda bir yasal düzenlemenin bulunmayışı; karayolu taşımacılık faaliyetlerine kolay ve bilinçsiz girişlere imkan sağlamış, hizmet kalitesi ve standardın düşük olması, mesleğin icrasında herhangi bir mesleki bilgi ve beceri şartı aranmaması gibi temel bazı sorunlar nedeniyle kurumsallaşamamış bir taşımacılık sektörü oluşmuştur. Sektörün içinde bulunduğu bu sıkıntılı ve ağır sorunları tespit eden Bakanlığımızca, söz konusu sorunları çözmek amacıyla bilinçli bir politika ve strateji oluşturulmuştur. Oluşturulan bu politika ve stratejinin ilke ve hedeflerinden birisi de çalışanların hak, menfaat ve huzurunu gözetmek, mali mesleki yeterlilik ile mesleğe saygınlığa sahip güçlü, verimli işletmelerin oluşumuna ve gelişimine katkı sağlamaktır.

Psiko-teknik değerlendirme raporları Sağlık Bakanlığınca yetkilendirilen merkezlerde verilmekte ve bu konudaki mevzuata ilişkin düzenlemeler Sağlık Bakanlığınca yapılmaktadır.

Mesleki Yeterlilik Belgeleriyle özellikle SRC Belgeleriyle ilgili denetimler ülke genelinde B Sınıfı ehliyetlerle kullanılan araç sürücüleri ve şehir içi yolcu taşımalarında kullanılan araç sürücüleri hariç olmak üzere devam etmektedir. Denetimlerde Mesleki Yeterlilik Belgesi olmayan kişilere ve işletmeler 4925 sayılı Kanun’un 26/k maddesine göre idari para cezası uygulanmaktadır.

“Eğitim merkezlerinin denetimleri, Bölge Müdürlükleri personelince sıklıkla yapılmaktadır”

Kamyonum: SRC kurslarının denetimi ne şekilde yapılıyor? SRC eğitimlerinde müfredat ve ders saatleri konularında aksaklıkların olması ve kaynak yetersizliği konusunda eleştiriler var. SRC kursları ile ortak bir çalışma yapılması söz konusu mu?

Yüceulu: “Mesleki Yeterlilik eğitimi Yetki Belgesi sahibi eğitim merkezlerinin eğitim faaliyetlerine ilişkin denetimler, Genel Müdürlüğümüz talimatıyla Ulaştırma Bölge Müdürlükleri personelince sıklıkla yapılmaktadır. Mesleki yeterlilik eğitimlerine ilişkin müfredat programı Bakanlığımızca belirlenmiş ve yayımlanmış olup, bu çerçevede eğitim merkezleri mevcut yönetmelik gereğince verilecek eğitimlere ilişkin bilgi, belge ve dokümanları hazırlamak ve bunları Bakanlığımıza iletmekle yükümlüdür.”

“Dur ikazına rağmen devam eden araçlara tescil plakalarına göre 1.000 TL. idari para cezası uygulanmaktadır”

Kamyonum: Karayolları Trafik Kanunu’nun 65. Maddesi’nden kaynaklanan sıkıntılar bulunmakta. Bu maddenin yoruma açık olduğu belirtiliyor. Bu maddeye ilişkin daha net bir düzenleme düşünülüyor mu?

Yüceulu: “Yapılan denetimlerde; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 65. maddesi uyarınca;

 %10 fazlasına kadar yüklemelerde 500 Türk Lirası

 %15 fazlasına kadar yüklemelerde 1000 Türk Lirası

 %20 fazlasına kadar yüklemelerde 1.500 Türk Lirası

 %25 fazlasına kadar yüklemelerde 2.000 Türk Lirası

 %25’in üzerinde fazla yüklemelerde 3000 Türk Lirası,

işletenlere ve gönderenlere ayrı ayrı idari para cezası verilmektedir.

Ağırlık ve boyut kontrol mahallerinde işaret, ışık, ses veya görevlilerin dur ikazına rağmen tartı veya ölçü kontrolüne girmeden seyrine devam eden araçlara tescil plakalarına göre 1.000 Türk Lirası idari para cezası uygulanmakta, azami yüklü ağırlığın %20’den fazla aşılması halinde fazla yük, uygun hale getirilmeden taşıtın yola devam etmesine izin verilmemektedir.

Dolayısıyla söz konusu Kanun maddesi gayet açık olup, bu aşamada herhangi bir düzenleme yapılması düşünülmemektedir.”

“2010 yılı içerisinde 6.541.216 adet araç kontrol edildi”

Kamyonum: Yol kenarı denetim istasyonlarında yapılan denetimlere ilişkin genel bir değerlendirme yapar mısınız? Denetimlerde uygulanan para cezalarının miktarları nedir?

Yüceulu: “Daha önceki bir sorunuza verdiğim cevapta da bahsettiğim üzere Bakanlık olarak son derece modern ve ileri teknolojiye sahip 24 tane ‘Yol Kenarı Denetim İstasyonu’ kurduk. Bakanlığımız, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı personeli tarafından yapılan denetimlerde Karayolu Taşıma Kanunu ve Karayolları Trafik Kanunu gereğince 2010 yılı içerisinde 24/11/2010 tarihi itibariyle 6.541.216 adet araç kontrol edilmiş olup, bunlardan 95.656 adet taşıta toplam 153.369.838-TL idari para cezası uygulanmıştır. Bu 95.656 adet müeyyideden 43.784 adedi 4925 sayılı Kanun gereği uygulanan idari para cezalarıdır.”

“4.381.306 adet araç ilk muayeneden geçememiştir”

Kamyonum: Araç muayenelerine ilişkin son durum nedir?

Yüceulu: “23 Kasım 2010 itibariyle,10.907.956 araç muayene edilmiştir. Bunlardan 4.381.306 adedi ilk muayeneden geçememiştir. Araç muayene istasyonlarında yapılan tüm muayenelerin sonuçlarına baktığımız zaman muayene edilen araçlarımızın %40.16’sının ilk muayenelerinde emniyetsiz veya ağır kusurlu olduğunu görüyoruz. Yani muayene edilen her yüz araçtan 40 tanesinin güvenli olmadıkları tespit edilmiş ve bu şekilde trafikte seyretmelerine engel olunmuştur. Bu araçların % 97’ si ikinci muayenelerinde kusurlarını gidermekte ve muayeneden geçmektedirler.”

“1 Ocak 2011 tarihinden itibaren uluslararası taşımalarda Sayısal Takograf kullanımı zorunlu hale gelecektir”

Kamyonum: Sayısal takograf uygulaması ile ilgili son durum nedir?

Yüceulu: “Bilindiği üzere; Kamyon, Otobüs, TIR gibi ağır ticari vasıtaları kullanan sürücülerin hızını ve aynı zamanda araç kullanma ve dinlenme sürelerini ölçen takograf cihazlarının son nesli; ‘sayısal takograf’ olarak tabir edilmektedir. Bu cihaz, diğer çeşitli takograf cihazlarının aksine, özel çipli kartlar ile çalışabilen, sürücülerin tüm faaliyetlerini kayıt altına alabilen, suistimal ve usulsüzlükleri çok büyük oranda engelleyen bir cihazdır. Sayısal Takograf uygulaması ile profesyonel sürücülerin davranışlarına/faaliyetlerine ilişkin daha fazla ve güvenilir veri toplayarak, karayolu güvenliğinin artırılması amaçlanmaktadır. Karayolu taşımacılığında kullanılan yeni araçlarda sayısal (dijital) takograf kullanılması Avrupa Birliği’nin ilgili mevzuatı uyarınca 1 Mayıs 2006 tarihinden itibaren AB’ye üye ülkelerde zorunlu hale getirilmiştir.

Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu(BM-AEK) ‘Uluslar arası Karayolu Taşımacılığı Yapan Araç Mürettebatının Çalışmasıyla ilgili Avrupa Anlaşması (AETR)’ çerçevesinde, Avrupa Biliği’ne üye olmayan fakat AETR’ye taraf olan, içerisinde Türkiye’ninde bulunduğu ülkelere, 16 Haziran 2010 yılına kadar, uluslar arası karayolu taşımacılığında, sayısal takograf uygulamasına geçilmesi konusunda bir geçiş süreci tanınmıştır.

Geçiş sürecinin tamamlanması ile birlikte yeni tescil edilecek ve uluslar arası taşımalarda kullanılacak ticari yük ve yolcu araçlarında sayısal takograf (ST) kullanımı zorunlu hale gelmiştir. Ancak, 16 Haziran 2010’a kadar, çoğu ülkelerde, Sayısal Takograf sistemini bir bütün olarak uygulamak mümkün olmadığından, söz konusu geçiş süreci 31 Aralık 2010tarihine kadar uzatılmıştır. Böylelikle, usulüne uygun olarak kalibre edilmiş, ST takılı yük ve yolcu araçlarına, ‘ST sürücü kartları’ olmaksızın AB bölgesine taşıma yapma imkanı sağlanmıştır. Diğer bir ifadeyle, belirli koşullar esas alınmak şartıyla, 31 Aralık 2010 tarihine kadar bir ‘tolerans periyodu’nun uygulanması sağlanmıştır. Dolayısıyla, 1 Ocak 2011 tarihinden itibaren uluslararası taşımalarda Sayısal Takograf kullanımı zorunlu hale gelecektir.

“Ulaştırması Bakanlığı sayısal takograf konusunda ‘Ulusal Otorite’ olarak görevlendirilmiştir”

Ülkemizdeki sayısal takograf sisteminin uygulanması için Ulaştırma Bakanlığı; ‘Ulusal otorite’ olarak görevlendirilmiştir. Bu görev Bakanlığımızda Kara Ulaştırması Genel Müdürlüğü tarafından yerine getirilmektedir. Ulaştırma Bakanlığı, ‘Ulusal Otorite’ olarak sayısal takograf uygulamalarına yönelik Bakanlıklar arası bir görev dağılımı oluşturarak söz konusu görev paylaşımını ilgili kurumlara resmi yazı ile göndermiştir. Bu doğrultuda, Sistemin yürütülmesi için Ulaştırma Bakanlığının koordinesinde Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ilgili alanlarda çalışmalarını yürütmektedir.

Bu görev ve sorumlulukları eksiksiz yerine getirmek, kurumlar arası koordinasyonu sağlamak ve ülkemizde dijital takograf uygulamalarının gelişimini izlemek üzere çeşitli kamu kuruluşlarımızın ve ilgili Derneklerimizin temsilcilerinden oluşan bir Yönlendirme Komitesi de ihdas edilmiştir. Ulaştırma Bakanlığı Ulusal Otorite olarak söz konusu sistemin ülkemizde uygulanmasını teminen, kurumlar arası koordinasyon ile teknik, idari ve organizasyonel tüm görevleri yerine getirmektedir.

Bilindiği gibi, Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM-AEK) ‘Uluslar arası Karayolu Taşımacılığı Yapan Araç Mürettebatının Çalışmasıyla ilgili Avrupa Anlaşması (AETR)’ çerçevesinde ihdas edilen sayısal takograf sisteminin Türkiye’de uygulanması için Başbakanlık tarafından ‘Ulusal Otorite’ olarak tayin edilen Ulaştırma Bakanlığı; söz konusu Ulusal Otoritenin yetkisi ve şemsiyesi altına giren ‘Kart Verme Otoritesi’, ‘Sertifikalandırma Otoritesi’ ve ‘Kart Kişiselleştirme’ sistemlerinde yer alan bazı teknik iş ve işlemleri yerine getirmek üzere TOBB’u yetkilendirmiştir.

Yapılan Yetki Devri Protokolü çerçevesinde; uluslar arası yük ve yolcu taşımacılığı alanında hayata geçirilecek sayısal takograf sistemi için verilecek 4 farklı akıllı takograf kartlarına (sürücü kartı, firma kartı, denetim kartı ve atölye kartı) ilişkin başvuruların alınması, değerlendirilmesi, kartların sertifikalandırılması, kartların kişiselleştirilmesi ve sahiplerine dağıtılması sürecindeki iş ve işlemler Bakanlığın kontrol ve denetimi altında TOBB tarafından deruhte edilmektedir. 

“TOBB, kendi bünyesinde bir Sayısal Takograf Araştırma ve Uygulama Merkezi (STAUM)’ni kurarak hizmete açmıştır”

TOBB ile yapılan protokol gereğince, kartların dağıtımına 1 Ekim 2010 tarihinde başlanmıştır. Bu bağlamda TOBB, kendi bünyesinde bir Sayısal Takograf Araştırma ve Uygulama Merkezi (STAUM)’ni kurarak hizmete açmıştır. Sayısal Takograflarda kullanılacak farklı akıllı kartlardan birini (Sürücü kartı, Şirket kartı, ve Servis Kartı) almak isteyen kişi, firma, kurum veya kuruluşların; staum.tobb.org.tr internet sitesi üzerinden yapacakları ön başvuruyu takiben TOBB’un önceden ilan edeceği il merkezlerindeki TOBB’a bağlı Ticaret veya Ticaret ve Sanayi odalarına doğrudan başvurmaları gerekmektedir.

Sürücüler için Kart başına alınacak ücret 50 TL olarak belirlenmiştir. Şirket ve Servis kartları başına alınacak ücret ise 200 TL olarak belirlenmiştir. Şu ana kadar yaklaşık 1236 kişi Sürücü kartı başvurusunda bulunmuştur. Ayrıca, 140 şirket kartı başvurusu var. Kart verme süreci sorunsuz olarak devam etmektedir.

Ayrıca, Sanayi ve Ticaret Bakanlığımızın sorumluluğunda, Dijital takografın, montajı, kalibrasyonu, onarımı, periyodik muayenesi, mühürlenmesi vs için kurulacak Atölyelerin onaylanması gerekiyor. Atölyeler hem teknik yeterlik ve imkanlar hem de çalışanların mesleki yeterliliği açısından onaylanmalıdır.

Takograf cihazlarına ilişkin Sanayi ve Ticaret Bakanlığı bu süreç içerisinde iki önemli Yönetmelik çıkarmıştır. Yine Denetim ve Kontrollere ilişkin olarak da; İçişleri Bakanlığı-Emniyet Genel Müdürlüğü’nün yürüttüğü çalışmalar var. Kontrol memurlarının eğitilmesi ve uygun ekipmanla donatılması gerekmektedir.

Gerek kendi araçlarımızın gerekse yurtdışından ülkemize giren sayısal takograf ile teçhiz edilmiş araçların sürücülerinin hızlarının denetimi ile sürüş ve dinlenme sürelerine riayetinin kontrolü ülkemiz karayolu güvenliği açısından da önem taşımaktadır. Bu çerçevede, Emniyet Genel Müdürlüğü ile koordineli çalışmalarımız devam etmektedir. ”

“2002’den bu yana yaklaşık 13.129 km. bölünmüş yol yapılmıştır”

Kamyonum: Bölünmüş yollar ile ilgili çalışmaların genel değerlendirmesini yapar mısınız? Hız sınırlarının arttırılmasına ilişkin eleştiriler için ne dersiniz?

Yüceulu: “Bakanlığımızca ülkemizdeki kara yollarının bölünmüş yol haline getirilmesi öncelikli hedeflerden birisi olarak belirlenmiştir. Ülkemizde 2002 yılı sonuna kadar 6101 km. bölünmüş yol var iken 2010 yılı Ekim ayı sonu itibariyle bu rakam 19.030 km’ye çıkarılmıştır. Yapılan tespitlere göre bölünmüş yollardaki kaza sayıları giderek azalmaktadır. Yolların bölünmüş yol haline getirilmesinden sonra hız sınırlarıyla ilgili olarak ta yeni bir düzenleme yapılmış ve limitler biraz artırılmıştır. Burada esas olan limitlerin artırıldığı bu yollarda tüm sürücülerimizin trafik ikaz ve işaretlerine, trafik kurallarına uygun davranmalarıdır.”

“İlk defa gelen araçların muayenelerinde; boyutlara uymayan bir durumun tespiti halinde, bu araçların muayeneleri bir sonraki muayeneye kadar onaylanmaktadır”

Kamyonum: Kamyon Kasa Boyutları ile ilişkin çalışmaların son durumu nedir?

Yüceulu: “Bakanlığımızca yetkilendirilen araç muayene istasyonlarına ilk defa gelen araçların muayenelerinde; Karayolları Trafik Yönetmenliği’nde belirlenen boyutlara uymayan bir durumun tespiti halinde, başka emniyetsiz ve ağır kusurların bulunmaması şartıyla bu araçların muayeneleri onaylanmakta ve muayene raporuna ‘bir sonraki muayeneye (zorunlu muayene veya tadilat muayenesi veya tespit muayenesi) kadar boyutların Karayolları Trafik Yönetmenliği’ne uygun hale getirilmesi zorunludur. Aksi takdirde bu durum ağır kusur olarak değerlendirilecek ve muayene raporu onaylanmayacaktır.’ şerhi yazılmaktadır. Bu şekilde geçerli bir araç muayenesinden sonra gelinen ilk muayenede Karayolları Trafik Yönetmenliği’nde belirlenen boyutlara uyulmaması durumu ağır kusur olarak değerlendirilmektedir. Bu konuyla ilgili olarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile yapılan çalışmalar devam etmektedir.”