MİNİBÜS, OTOBÜS VE KAMYONLARA EURO 6 ŞARTI

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının hazırladığı Ağır Hizmet Araçlarından Çıkan Emisyonlar (EURO 6) Bakımından ve Araç Tamir ve Bakım Bilgilerine Erişim Konusunda Motorlu Araçların Tip Onayına İlişkin Yönetmelik (AT-595/2009) Resmi Gazete'nin 05.08.2011 tarihli sayısında yayımlandı. Yönetmelikteki geçici madde uyarınca, 1 Ocak 2013 tarihinden 1 Ocak 2016 tarihine kadar Avrupa Birliği üyesi veya BM/AEK üyesi ülkelerin onay kuruluşları tarafından yetkilendirilmiş teknik servislerin düzenlediği Euro 6'dan önceki ve Türkiye'de uygulanan emisyon seviyelerine ait raporlar kabul edilecek.

Trafikteki araçlarda kullanılmak üzere imal edilen değiştirilebilir (yedek) motorlar hariç olmak üzere, 1 Ocak 2016'dan itibaren yönetmeliğe ve uygulama tedbirlerine uygun olmayan motorlar satılamayacak ve hizmete giremeyecek.

Çevre ve insan sağlığının korunması için, motorlu araçlarda kullanılan motorların emisyon oranları sürekli düşürülüyor. Bu durum, tip onay belgeleri ile düzenleniyor. Belirlenen emisyon değerlerine uymayan motorlara tip onay belgesi verilmiyor ve bunlar trafiğe çıkamıyor. Halen Türkiye'de ağır hizmet araçlarında EURO 5 emisyon kriterlerine uygun motorlar kullanılıyor. AB, ağır hizmet araçlarında EURO 6 kriterlerine uygun motora, mevcut araçlar için 1 Ocak 2013, tüm araçlar için 1 Ocak 2014'te geçecek. Türkiye, AB'den 2 yıl sonra, 1 Ocak 2016'da ağır hizmet araçlarında EURO 6'ya geçmiş olacak.

Yönetmelik, Karayolları Trafik Kanunu hükümleri uyarınca motorlu araçların yapım ve kullanım bakımından karayolu yapısına ve trafik güvenliğine uyma zorunluluğunu yerine getirmek ve sağlık ile çevrenin korunması amacıyla, araçların motorlarından çıkan gaz emisyonlarının Euro 6 emisyon sınır değerlerini sağlamasını teminen; emisyonları bakımından motorlu araçların, motorların ve değiştirilebilir parçaların tip onayı için ortak teknik şartları, araçların dolaşımda uygunluğu, kirlilik kontrol cihazlarının dayanıklılığı, araç üzerinde teşhis (OBD) sistemleri, yakıt tüketiminin ve CO2'in ölçülmesi, araç OBD'sine ve araç tamir ve bakım bilgilerine erişebilirlik ile ilgili usul ve esasları belirliyor.

AB'nin (EC) 595/2009 sayılı tüzüğüne paralel olarak hazırlanan yönetmelik, referans kütlesi 2610 kg'ı aşan Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliğinin (2007/46/AT) Ek II'sinde tarif edilen M1, M2, N1 ve N2 kategorisi motorlu araçları ve bu ekte tarif edilen M3 ve N3 kategorisindeki bütün motorlu araçları kapsıyor.

Sözü edilen ekte, yolcu taşıma amacıyla tasarımlanmış ve imal edilmiş, ''sürücü koltuğuna ilave olarak en fazla 8 kişilik oturma yeri olan motorlu araçlar'' M1 Kategorisi'nde, ''sürücü koltuğuna ilave olarak sekizden fazla oturma yeri olan ve azami kütlesi 5 tonu aşmayan motorlu araçlar'' M2 Kategorisi'nde, ''sürücü koltuğuna ilave olarak sekizden fazla oturma yeri olan ve azami kütlesi 5 tonu aşan motorlu araçlar'' ise M3 Kategorisi'nde değerlendiriliyor.

Yük taşıma amacıyla tasarımlanmış ve imal edilmiş, en az 4 tekerlekli motorlu araçlar ''N Kategorisi''nde değerlendirilirken, azami kütlesi 3,5 tonu aşmayan motorlu araçlar (N1), azami kütlesi 3,5 tonu aşan, 12 tonu aşmayan motorlu araçlar (N2), azami kütlesi 12 tonu aşan motorlu araçlar (N3) kategorisinde sınıflandırılıyor.

Yönetmelik, imalatçının talebi halinde, referans kütlesi 2610 kg'ı aşmayan tamamlanmış bir araca, yönetmelikte belirtilen şartlara ve uygulama mevzuatına göre verilen tip onayının tamamlanmamış araca da verilmesi işlemlerini ve imalatçının bitirilmemiş araç üzerinde yapılması beklenen üstyapı kombinasyonlarının aracın referans kütlesini 2610 kg'ın üzerine çıkardığını gösterebilmesi halinde tip onaylarının genişletilmesi işlemlerini de kapsayacak.

İmalatçının talebi halinde, Hafif Yolcu ve Ticari Araçlardan Çıkan Emisyonlar (Euro 5 ve Euro 6) Bakımından ve Araç Tamir ve Bakım Bilgilerine Erişim Konusunda Motorlu Araçların Tip Onayına İlişkin Yönetmelik ((AT) 715/2007) ve uygulama mevzuatında belirtilen sera gazları emisyonları ve yakıt tüketiminin ölçülmesi ile ilgili şartları da sağlaması kaydıyla, yönetmelikte belirtilen şartlara ve uygulama mevzuatına göre verilen araç tip onayının referans kütlesi 2380 kg'ı aşan araçların varyantlarına ve versiyonlarına kadar genişletilmesi işlemleri de bu yönetmelik kapsamında yapılabilecek.

-İMALATÇILARIN SORUMLULUKLARI

İmalatçıların sorumluluklarının da belirlendiği yönetmeliğe göre, imalatçılar, yönetmelik ekinde belirtilen emisyon sınır değerlerine uyulduğunu garanti etmek zorunda. İmalatçılar, piyasaya arz edilen, tescil edilen veya hizmete konulan bütün yeni araçların ve piyasaya arz edilen ya da hizmete konulan, yönetmelik uyarınca tip onayı gerektiren bütün yeni motorlar ile bütün yeni değiştirilebilir kirlilik kontrol cihazlarının, yönetmeliğe ve uygulama tedbirleri ile ilgili mevzuatına uygun olarak tip onaylı olduğunu gösterecek.

İmalatçılar, imalatın uygunluğunun, kirlilik kontrol cihazlarının dayanıklılığının ve dolaşımda uygunluğun doğrulanması için tip onayı işlemlerinin izlendiğini garanti edecek. İmalatçı tarafından alınan teknik tedbirler, egzoz emisyonlarını normal kullanım şartları altında araçların normal ömrü boyunca bu yönetmeliğe ve uygulama tedbirleri ile ilgili mevzuata göre etkin olarak sınırlanmasını sağlayacak şekilde olacak.

Yönetmelikte, tip onayı için başvurulan kirlilik kontrol cihazlarının dayanıklılığı deneylerinin ve dolaşımdaki araçların ve motorların deneyinin yapılmasına ilişkin kat edilen mesafe ile süreler de belirlendi.

İmalatçılar, araçları ve motorları emisyonları etkileyebilecek aksamların aracın veya motorun normal kullanımda yönetmeliğe ve bu yönetmeliğin uygulama mevzuatına uyum sağlamasını mümkün kılacak şekilde tasarımlanacağı, imal ve monte edileceği biçimde donatacak. Emisyon kontrol donanımının etkinliğini azaltan iptal stratejileri kullanılamayacak.

Yönetmelik uyarınca imalatçılar, bağımsız operatörlere ilgili yazılım ve araç tamir ve bakım bilgileri dahil, araç OBD bilgilerine, teşhis ve diğer donanıma sınırlandırılmamış ve standart erişimi, ayrıca bağımsız tamircilere çalışmalarını tamamlayabilmeleri için araç güvenlik sistemine standart, güvenli ve uzaktan erişim hizmetlerini sağlamak zorunda bulunuyor.

-TİP ONAYI UYGULAMA TAKVİMİ

Yönetmeliğe göre, 1 Ocak 2015 tarihinden itibaren bu yönetmeliğe ve uygulama mevzuatına uygun olmayan ilk defa tip onayı alacak yeni tip araçlara emisyonlar ile ilgili gerekçelere dayanarak, AT tip onayı veya ulusal tip onayı verilmeyecek. Bu tarihten sonra belgelerde söz konusu araçların ve motorların piyasada yer almayacağının açıkça belirtilmesi kaydıyla, üçüncü ülkelere ihracat için tasarlanan araçlara ve motorlara Euro 6'dan önceki emisyon aşamalarına karşılık gelen tip onayı teknik belgeleri verilebilecek.

Yönetmelik uyarınca, 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren emisyonlar ile ilgili gerekçelere dayanarak, bu yönetmeliğe ve uygulama mevzuatına uygun olmayan tip onayı belgeli araçların uygunluk belgeleri, Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliği'nin (MARTOY) 26. maddesinin amaçları bakımından geçerli kabul edilmeyecek ve bu tür araçların tescili yapılmayacak, satılmayacak ve hizmete giremeyecek. Trafikteki araçlarda kullanılmak üzere imal edilen değiştirilebilir (yedek) motorlar hariç olmak üzere, aynı tarihten itibaren bu yönetmeliğe ve uygulama tedbirlerine uygun olmayan motorlar satılamayacak ve hizmete giremeyecek.

Uygulama mevzuatının yürürlüğe girişine bağlı olarak imalatçı talep ederse, ilgili araç veya motorların bu yönetmeliğe ve uygulama mevzuatına uygun olması durumunda, ilk defa tip onayı alacak yeni tip araç veya motora AT tip onayı veya ulusal tip onayı verilecek. Bu yeni araç tescil edilecek, aracın satışı veya hizmete girişi ve yeni motorun satışı yasaklanamayacak.

Yönetmeliğe ve uygulama mevzuatına göre onaylanmış araçlara takılmak üzere tasarlanmış değiştirilebilir yeni kirlilik kontrol cihazları, bu yönetmeliğe ve uygulama tedbirlerine uygun olarak tip onayı verilmiş bir tipten değilse bu cihazlar satılamayacak veya araca takılamayacak.

İmalatçının bu yönetmeliğin hükümlerini ihlal etmesi, ''onay işlemleri veya geri çağırmaya yol açan işlemler sırasında yanlış beyanlar verilmesi'', ''tip onayı veya dolaşımda uygunluk için deney sonuçlarının tahrif edilmesi'' gibi hallerde, Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun hükümleri uygulanacak.

Yönetmeliğin uygulanmasına yönelik alınacak tedbirler, yapılacak değişiklikler ve ihtiyaç duyulan her türlü düzenleme Birleşmiş Milletler/Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM/AEK) Antlaşması çerçevesinde hazırlanan Tekerlekli Araçlar ile Bu Araçlara Takılan ve/veya Araçlarda Kullanılan Aksam ve Parçalar ile İlgili Teknik Mevzuatın Uygulanmasına Dair Yönetmelik ile oluşturulan Motorlu Araçlar Teknik Komitesi (MARTEK) tarafından görüşülerek karara bağlanacak. MARTEK tavsiye niteliğindeki görüşünü bakanlığa bildirecek ve bu görüş doğrultusunda bakanlık gerekli gördüğü düzenlemeleri yapacak.

Yönetmelik ile 2001 yılında yayımlanan Motorlu Araçların Motor Gücü ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliği (80/1269/AT), ayrıca 2007'de yayımlanan Ağır Hizmet Araçları ve Motorlarının Emisyonları (EURO IV ve EURO V) ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliği (2005/55/AT), 1 Ocak 2016'dan geçerli olmak üzere yürürlükten kaldırıldı.

Yönetmelikteki geçici madde uyarınca 1 Ocak 2013 tarihinden 1 Ocak 2016 tarihine kadar, Avrupa Birliği üyesi veya BM/AEK üyesi ülkelerin onay kuruluşları tarafından yetkilendirilmiş teknik servislerin düzenlediği Euro 6;dan önceki ve Türkiye'de uygulanan emisyon seviyelerine ait raporlar kabul edilecek.