SRC Belgeleri Hızla Teslim Ediliyor

Bildiği gibi 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu  "Karayolu Taşımacılık Faaliyetleri Yeterlilik Eğitimi Yönetmeliği" gereğince meslekte faaliyet gösteren yönetici ve araç sürücülerine “mesleki yeterlilik belgesi” bulundurma zorunluluğu getirdi. Amaç  karayolu taşımacılığında standartları yükseltip, bu mesleğe gönül vermiş olanları belgelendirmek. Bu yönetmelik sayesinde ilgililerin dediğine göre hem AB mevzuatına uyum sağlanmış olacak hem de karayolu taşımacılığı, mesleği bilen ehil ellerin kontrolüne  geçecek.

Mevzuat Uluslararası yolcu taşımacılığı için SRC 1, yurtiçi yolcu taşımacılığı için SRC 2, uluslararası eşya ve kargo taşımacılığı için SRC 3,  yurtiçi eşya ve kargo taşımacılığı için ise SRC 4 belgesi bulundurmayı zorunlu kılıyor.

Gazi Üniversitesi ile Ulaştırma Bakanlığı işbirliği içerisinde Karayolu Taşımacılık Faaliyetleri Mesleki Yeterlilik İnceleme Değerlendirme ve Geliştirme Merkezi olarak 50 kişinin çalıştığı birimde SRC belgesini almaya hak kazananlara hizmet veriliyor. Burada gelen evraklar tasnifleri yapıldıktan sonra klasörleniyor ve ilgili birime sevk ediliyor. Merkezde günde 8.000 evrak işleniyor. Çağrı merkezinde görevli kişiler ise hem bizzat gelip, hem de telefonla bilgi almak isteyenlere yardımcı oluyorlar. Gazi Üniversitesinin içerisindeki merkezde adayların para yatırmaları için banka şubesi bile düşünülmüş.  Sisteme bağlı bilgisayarlardan girilen veriler neticesinde belgesi çıkanların kartları teslim ediliyor. Sınavla ilgili işlemlerin yapıldığı birimde sorular basılıyor ve güvenli bir şekilde korunuyor.

Üç yıllık mesleki tecrübeye sahip olanlar, SRC Belgesini eğitime ve sınava katılmaksızın doğrudan alma hakkına sahipler.

Ayrıca 01.07.2007 tarihinden  beri yapılan denetimlerde SRC belgesi bulunmayan sürücülere cezai işlem uygulama konulmuş durumda.

Mesleki Yeterlilik Belgesini almak için hangi süreçlerden geçildiğini Ulaştırma Bakanlığı Kara Ulaştırması Genel Müdürlüğü Mesleki Yeterlilik ve Tehlikeli Madde Taşımacılığı Daire Başkanı Yılmaz Kılavuz ile konuştuk.

Mesleki Yeterlilik Kursu ve Belgesi kimlere veriliyor?

Karayolu Taşıma Kanunu kapsamında faaliyet gösteren yöneticiler ve sürücülere Mesleki Yeterlilik kazandırılması amacıyla kurs ve belge veriliyor. Avrupa Birliği Mevzuatının, Kara Ulaştırması sektöründe pazara giriş için üç temel şartı var.  Bunlar mesleki yeterlilik, mesleki saygınlık ve mali yeterlilik. Bu bahsettiğim mali yeterlilik ve mesleki saygınlık ilkeleri zaten Karayolu Taşıma Yönetmeliğinde düzenlendi. Ama “mesleki yeterlilik” çok kolay kazanılacak bir şey olmadığı için bunun eğitimle desteklenmesi gerektiği düşünüldü. Avrupa Birliği mevzuatında da bu şekilde yer alıyor. Biz de bunun için ayrıca bir “Yönetmelik” hazırladık.  İlk aşamada karayolu taşımacılık sektöründe gerçek veya tüzel kişiliklerle muhatap olup yetki belgesi verdiğimiz için bunların yöneticilerini eğitelim istedik.  Onların belirli asgari bir birikime sahip olmalarının gerektiğini düşündük.  Bu çalışmalar esnasında Türkiye’nin trafik anlamındaki sıkıntısını da göz önünde bulundurduk. Bu sektörde sürücü olarak çalışacak insanların ve sektörün imajını daha yukarılara çekebilmek için belirli bir birikime sahip olması gerektiğini düşünerek böyle bir uygulama başlattık.

“Mesleki yeterlilik şartı aranması Türk ulaştırma sektörünün yararına olacaktır. Şimdiden SRC’si olanlar SRC Belgesi bulunmayanlardan daha fazla kazanmaya başladı.”

Mesleki yeterlilik şartı aranmasının temel amacı nedir?

Bizim hedeflediğimiz temel amaç sektöre düzey getirmek. Çok büyük bir sektör olmasına rağmen zaman içinde çok para kazanılamayan bir konuma düşmüş. Bunun getirdiği bir takım karmaşalar var. Bu sektörde çalışanlar daha dar gelirli insanlar olarak sürekli geri planda kalmışlar. Az ücret ödendiği için kolaylıkla girilebilen bir meslek olmuş. Bu da genel anlamda bir imaj kaybına yol açmış. Sektörün imajını yükseltmemiz lazım. Çünkü karayolu taşımacılığı toplumun çok büyük bir kesimini ilgilendiriyor. İstihdam alanında % 13’lük bir alanı kapsıyor.  Mesleki yeterlilik şartının Türk Ulaştırma sektörüne yararına olacağına inanıyoruz.

“Mesleki yeterlilik eğitimlerini ne kapsamda vereceğimizi araştırdık. En genel anlamda ikiye ayırdık;  yöneticilere verilecek mesleki eğitim ve sürücülere verilecek mesleki eğitim. AB Mevzuatında bu eğitimlerin temel başlıkları bellidir. Biz de benzer bir yöntem geliştirdik. Öncelikle bizim Ulaştırma sektöründe çalışacak yöneticilerin neleri bilmesi gerektiğine karar verdik. Yöneticiler önemli;  çünkü bir şirketi yönlendirdikleri için öncelikle onların bilinçli olması lazım.”

Bu kapsamda ne tür eğitimler veriyorsunuz?

AB Mevzuatından çok yararlandık. Mesleki yeterlilik eğitimlerini ne kapsamda vereceğimizi araştırdık. En genel anlamda ikiye ayırdık;  yöneticilere verilecek mesleki eğitim ve sürücülere verilecek mesleki eğitim. AB Mevzuatında bu eğitimlerin temel başlıkları bellidir. Biz de benzer bir yöntem geliştirdik. Öncelikle bizim Ulaştırma sektöründe çalışacak yöneticilerin neleri bilmesi gerektiğine karar verdik. Yöneticiler önemli; çünkü bir şirketi yönlendirdikleri için öncelikle onların bilinçli olması lazım. Yönetici firmanın karlılığı ve güvenilirliğini belirliyor. Yöneticilerin hangi konularda bilgi sahibi olması gerekir derseniz; mevzuat ve hukuk konusunda bilgili olması gerekir. Ulusal mevzuatın Ulaştırmayla ilgili kısımlarını da bilmeli. Mali yönetim, finansal yönetim, taşıma maliyetlerinin hesaplanması konusunda da bilgi veriyoruz. Ticari belgeler, vergi kanunları ve uygulamaları, taşımacılık politikaları nelerdir?, Türkiye’deki pazara giriş şartları, ulaştırma güzergahları, kurum ve kuruluşlar, güvenlik konusu, trafik ve yükleme güvenliği gibi derslerimiz var. Yöneticileri de yaptığı işe göre sınıflandırdık; eşya taşımacılığını ve yolcu taşımacılığını ayrı tuttuk. Ve bunu da kendi arasında uluslararası eşya taşımacılığı, yurt içi eşya taşımacılığı, uluslararası yolcu taşımacılığı ve yurt içi yolcu taşımacılığı diye sınıflandırdık. Mesela uluslararası eşya taşımacılığı yapan bir yönetici geçiş belgeleri ile ilgili bilgileri bilmek zorunda. Sürücülerde de yine benzer bir yöntem izledik. Araba sürme kabiliyetini kontrol etmiyoruz. Nitelikli bir kişi olmasını temin edecek bir program öngördük. Genel Ulaştırma Mevzuatını bilmek zorunda, güvenli sürüş teknikleri, trafik cezaları, kazaların önlenmesi, çalışma ve dinlenme süreleri, davranış psikolojisi, iletişim teknolojileri, tehlikeli eşya taşımacılığı ile ilgili bilgiler, uluslararası taşımacılıkta gümrük ve kaçakçılık bilgileri, turizm taşımacılığı, düzenli yolcu taşımacılığı, yasal zorunluluklar ve sigorta, harita okuma bilgisi, güzergah ve geçiş bilgisi ve ilkyardım gibi derslerimiz var.

“Sadece işi bu olan, bu eğitimlere münhasır kurumlar oluşturmak gerekiyor. Biz Ulaştırma Bakanlığı olarak üç milyonun üzerindeki sürücülere bu eğitimi veremeyeceğimiz için bu eğitimleri verecek kurumları belirleyip, yetkilendirelim ve denetleyelim diye yola çıktık. Mesleki yeterlilik eğitim merkezleri açılmasını sağladık.”

Bu eğitimleri nasıl alacaklar?

Sadece işi bu olan, bu eğitimlere münhasır kurumlar oluşturmak gerekiyor. Biz Ulaştırma Bakanlığı olarak üç milyonun üzerindeki sürücülere bu eğitimi veremeyeceğimiz için bu eğitimleri verecek kurumları belirleyip, yetkilendirelim ve denetleyelim diye yola çıktık. Mesleki yeterlilik eğitim merkezleri açılmasını sağladık. Bize eğitim kurumları başvuruyor. İstediğimiz şartları yerine getiriyor. Biz de onlara yetki belgesi veriyoruz. Bu yetki belgesini almak kolay değil. Öncelikle bu müfredat programını uygulayacak eğitici kadrosu olmak zorunda. Eğiticilerde aradığımız nitelikler var.  Türk veya yabancı üniversitelerin akademik personeli, Ulaştırma Bakanlığı Kara Ulaştırması bölümünde en az üç yıl çalışmış üst düzey yöneticiler, kamu kurum kuruluşlarında üç yıl boyunca daire başkanı veya daha üst düzeyde çalışanlar, Sanayi ve Ticaret Odalarının sektörle ilgili birimlerinde veya sektör kuruluşlarında en az beş yıl yönetici veya uzman olarak çalışanlar, lise veya dengi okullardaki öğretmenler ve bu görevden emekli olanlar eğitici olabilirler. Ama bunlarda sadece kendi uzmanlık alanlarında derse girebilirler. Yüksek lisans ve doktora derecesine sahip olanlar da kendi uzmanlık alanlarıyla ilgili alanlarda eğitici olabiliyorlar. Eğiticilerden en az lise mezunu olma şartı aranıyor. Eğitici kadrosu oluşturan kurumlar en az üç derslikli bir eğitim kurumunda bu dersleri verebiliyor. Tabii ki bu kurumlarda kütüphane şartı, engelliler için düzenek gibi fiziki şartlar da arıyoruz.

Şu ana kadar bu şartları yerine getiren kaç kuruma bu belgeyi verdiniz?

Şu ana kadar bu şartları yerine getiren 100 kuruma bu belgeyi verdik.  Öncelikle İstanbul, Ankara, İzmir’de bu kurumlar yoğunlaştı. 250.000 kişiye bir eğitim merkezi açılması için kota sınırı koyduk. Üç yıl deneyimi olan sürücülere, bu deneyimlerini belgelemeleri halinde doğrudan mesleki yeterlilik belgesi veriyoruz. Yaklaşık 30.000 kişiyi eğittik. Beş sınav yaptık. Son sınavımıza 10.000 kişi katıldı.

8 Şubatta 5728 Sayılı Kanun çıktı. Bu Kanun bizim kapsamımızı biraz daha genişletti ve idari para cezası getirdi. Mesleki yeterlilik belgesi bulundurmamanın cezası sürücülerde 200 YTL; yöneticilerde 500 YTL. Bu belgeye de SRC dedik. Artık SRC’si olanlar,  olmayanlardan daha fazla ücret alıyorlar. 

Sınavda alınması gereken asgari puan nedir? Başarılı olamayanların kaç giriş hakkı var?

Sınava giren kişinin en az 60 puan alması gerekiyor. Ve üst üste dört kere girme hakkı var. Adayların  eğitim kurumuna devam mecburiyeti var. Eğitim kurumu,  kursu tamamlayanlara bir belge veriyor.  Bu belgeye sahip olanları sınava alıyoruz.  Yılda üç sınav yapacağız. İleriki dönemlerde elektronik sınav yapmayı düşünüyoruz. Hem kolaylık hem de zamandan tasarruf açısından.