"Shell&Turcas, LNG’de Öncü ve Güvendiğimiz Bir Firma"

Shell&Turcas Türkiye’de ilk defa LNG İstasyon Ağı Projesi’ni başlattı. Bu projenin amacı, karayolu taşımacılığında alternatif yakıt olarak LNG kullanımını yaygınlaştırmak. Proje kapsamında fabrika çıkışlı doğal gazlı ve bunun yanı sıra dönüştürülmüş doğal gazlı demo araçlarını, lojistik firmalarının kullanımına sundu. Kamyonum Dergisi olarak yakından takip ettiğimiz bu konuda, doğal gazlı araçları ilk deneyen İYL Enerji firmasının SEÇ (Sağlık, Emniyet, Çevre) Müdürü Ahmet İlker Bulça ile görüştük. Görüşmemizde araçlara ilişkin menzil, çekiş gücü, performans gibi tüm merak ettiklerimizi ve proje boyunca yaşadıkları süreci Ahmet İlker Bulça’dan dinledik. Röportajımızın detayları sizlerle…

“Devletin Ne Yapacağı, Dağıtım Firmalarının Nasıl Hareket Edeceği Bizde Soru İşareti Oluşturuyor”

Dünya artık doğalgaza yöneliyor ve Türkiye de bu trendi adım adım takip ediyor. Türkiye’de araç üreticilerinin yanı sıra enerji dağıtım firmalarının da bu konuda birçok faaliyeti bulunuyor. Bu firmalardan birisi de sizin de çok iyi tanıdığınız Shell&Turcas. Bildiğiniz gibi Shell&Turcas’ın LNG istasyon ağı projesi bulunuyor. Bu proje kapsamında doğal gazlı demo araçlarını lojistik firmalarının kullanımına sundu. Siz de bu demo araçları deneyen ilk firmasınız. Bu süreçle ilgili neler söylersiniz? LNG, LNG’li araçlar ve dönüştürülmüş araçlar siz de olumlu bir etki bıraktı mı?

Shell&Turcas ile yaklaşık altı aylık bir zaman diliminde LNG kullanımıyla ilgili bir süreç yaşadık. Biz LNG ile tanıştığımızda elimizde ne daha önce denenmiş bir sistem vardı ne de yaşadığımız bir süreç vardı. Bu konuda birinci planımızda çevre ve güvenlik, ikinci planımızda ise maliyet konusu yer alıyordu. Son olarak bunun sonucunda ne olacak sorusunu soruyorduk. Bu altı aylık süreçte Shell&Turcas bir dolum tesisi kurdu.

“Maliyet Açısından Gayet Olumlu Bir Tablo Gördük”

Kurulan dolum tesisi, projenin başlangıcından bitişine kadar kayıt altında tutuldu. Akabinde belli menzillerde dönüşümlü ve sıfır araçların kullanımı yapıldı. Belli bir ölçüme tabi tutuldu ve tablolar hazırlandı. Bu tabloları kontrol ettiğimizde maliyet açısından çok olumlu bir tablo gördük. Tabi LNG’yi şu an için ucuz bir yakıt türü olarak değerlendirmek biraz göreceli olur. Çünkü bu uzun süreçler sonucunda karar verilmesi gereken bir durum.

“Ne Çekiş Gücünde Ne de Başka Bir Konuda Olumsuz Dönüş Olmadı”

Bu projede hem dönüştürülmüş hem de fabrika çıkışlı araçları deneyimlediniz. Aralarında bir kıyaslama yaptığınızda sizce hangisi ön plana çıkıyor? Maliyet ve araçların teknik özellikleri bağlamında değerlendirir misiniz?

Ankara, İzmir, Bursa, Tekirdağ ve İstanbul Avrupa Yakası olmak üzere dört veya beş lokasyonda hem sıfır araçla hem dönüştürülmüş araç ile ayrı ayrı tablolama yapıldı. Sıfır araçta Shell&Turcas bize Iveco markasını tahsis etmişti. Shell&Turkas’ın tahsis ettiği Iveco araçta, yolda ya da rampada verim düşüklüğü kesinlikle olmadı. Ayrıca biz sürücü olarak tek sürücüde kalmadık. Sürücüler arasındaki farkı da görmek için alternatifli olarak üç sürücü tahsis ettik. Bu sürücüler sırayla hem dönüşümlü aracı hem de Iveco marka sıfır aracı teker teker denedi. Sürücülerimizle yaptığımız konuşmalarda; ne çekiş gücünde ne de başka bir konuda olumsuz dönüş olmadı.

“Sadece Tanker Olarak Değil Frigo Araçları da Denedik”

Sağlıklı ölçüm yapabilmemiz için aynı menzilde, aynı noktaya, aynı rampa iniş ve çıkışlı yerlerde hem dönüşümlü araçları hem de fabrika çıkışlı araç olan Iveco Stralis NP 460’ı test ederek değerlendirmeyi öngördük. O zaman tabloların daha çarpıcı ve gerçekçi olacağını düşündük. Dilovası’ndaki lokasyonumuzdan Tekirdağ lokasyonumuza denemeler yapıldı. Bir süre buradan gelen bilgilerle araçların, özellikle dönüşümlü araçların ayarları tamamlandı. Her geldiklerinde depodaki seviyeye bakıldı. Ne kadar yakıt kaldığı kontrol edildi. Bunu daha verimli nasıl yapabiliriz diyerek belli ayarlar yapılıp tekrardan aynı bölgeye gönderildi. Sonrasında aylık, üç aylık ve altı aylık olmak üzere belli tablolar hazırlandı. Tabi Iveco’nun verimi bu konularda daha fazla oldu. Bunu çok net söyleyebiliriz. Biz ölçümleri bu şekilde yaptık. Ayrıca sadece tanker olarak değil değişik versiyonları da deneyelim dedik ve frigo araçları da denedik. Frigo araçların ağırlıklarından dolayı daha fazla yakıt tüketimini gözlemledik.

“Iveco Stralis NP 460 Çok Sessiz Bir Araç”

Yolda giderken aracın randımanı düşüyor mu düşmüyor mu gibi konulara daha da ağırlık verdik. Yaptığımız bu testler sonucunda tablolara baktığımızda pozitif sonuçlar elde ettiğimizi gördük. Bu sonuçları hep yakıt-maliyet açısından değerlendirdik ancak verimlilik ölçütümüz sadece bunlar değildi. Verimlilik, aracı kullanan sürücünün konforuyla da ilgiliydi. Iveco Stralis NP 460 çok sessiz bir araç. Kullanıcısı araca bindiğinde çalışıp çalışmadığını bile anlayamıyor o kadar sessiz. Bunun da şoförler için önemli bir detay olduğunu düşünüyoruz. Bunun yanında karbon salınımı sıfır. Özellikle çevre kirliliği meselesini düşündüğümüzde bu göz ardı edilemeyecek kadar esaslı bir konu.

En Önemli Konu: Menzil!

Basit olarak baktığınızda; dönüşümlü bir araç, fabrika çıkışlı yakıt teknolojisindeki mantıkla hareket eden bir araç. Bu aracı başka bir prensiple, başka bir enerjiyle çalışan araca çeviriyorsunuz. Bu durum göz önüne alındığında, deneme sürecini de eklersek, bir uyumsuzluk söz konusu olduğunu ifade edebiliriz. Tabi ki uyumsuzluk dönüşüm yapan firmalar tarafından bertaraf edildi. Örneğin; çekiş problemi ortaya çıktı. Kontrol ettiler ve küçük bir ölçme yaptılar, ayarda bir değişiklik yapıldı ve normal seviyeye çekildi. Menzil bu işte en önemli konulardan birisi. Sıfır araç tamamen LNG’ye göre yapılmış, tank kapasitesi ona göre ayarlanmış bu yüzden menzil kapasitesi dönüştürülmüş araca göre daha uzun.

“Akaryakıt Tesisleri Gibi LNG Dolum Tesisleri Yollarda Mevcut Değil”

Menzil konusuna bağlı olarak söylemem gerekiyor ki akaryakıt tesisleri gibi LNG dolum tesisleri yollarda mevcut değil. Elimizde çok büyük veriler olmasa da kullanım verileri var. Fakat ileriye dönük dönüştürülmüş aracın ikinci eli değerinden tutun da sıfır aracın ikinci el değeriyle karşılaştırılmasına kadar elimizde çok sağlam doneler bulunmuyor. Bu yüzden benim düşüncem emniyet ve güvenlik açısından sıfır araç daha iyidir. İleride bu verileri daha iyi almamız lazım ki ona göre karlılığını kontrol edip firma olarak hamle yapalım.

“Mevcut Araçlarımızı mı Dönüştürelim Yoksa Sıfır Araç mı Satın Alalım?”

Görüyoruz ki LNG hakkındaki görüşleriniz çok olumlu ancak henüz bu sisteme geçiş yapmadınız…

LNG sistemine bizim bakışımız gayet olumlu. Yatırıma karar vermeden önce incelememiz gereken bir konu da; mevcut araçlarımızı mı dönüştürelim yoksa sıfır araç mı satın alalım? Ona göre de yatırım kararını vermemiz gerekiyor. Sıfır araç satın alırken firmanın ve devletin bize sağlayacağı avantajlar da ayrıca motive eder.

 “Biz Bu Yatırımı Yapacağız Fakat Bize Gerekli İstasyon Garantisinin Verilmesi Gerekiyor”

Bizim beklentilerimiz LNG’yi ucuza almak ve dolum tesislerinin çoğalması. Örnek verirsek; Mersin bölgesine, bin 600 kilometrelik yolu bu depo seviyesiyle yapamayacağız. Mutlaka arada bir istasyon olması lazım. Biz bu yatırımı yapacağız fakat bize gerekli istasyon garantisinin verilmesi gerekiyor. Tabi ileride konu nerelere varır nerelere gider masaya oturduğumuzda karşılıklı ne gibi vaatler verilir bilemeyiz. Türkiye’deki iş potansiyeli arttığında 20 araçlık bir yatırım yapılacak, masaya oturulur belli vaatler ve güzergâhlar verilir. Bu güzergahlara da belli dolum tesisleri sağlanır. En nihayetinde yirmi-otuz araçlık bir yatırım yapılırken bunun bize getirisi de düşünülür. Çünkü o yatırımda mutlaka diğer araçlara göre büyük paralar ödeyeceksiniz.

“LNG Sistemi Maliyet Açısından Çok Uygun”

Araçların ilk alım maliyetlerini düşünürsek başlangıçta büyük bir yatırım gerekiyor. Hem hizmet hem de maliyet açısından araç üreticilerinden beklentileriniz nelerdir?

Burada konuşurken bizim gibi lojistik firmaları adına da konuşuyoruz ve araç üreticilerinin hepsi hakikaten çok kıymetli firmalar. Teknolojik olarak çoğu dünya devi ve bize istediğimiz altyapıyı sunuyorlar. Sefer bazlı düşünüldüğünde LNG sistemi maliyet açısından çok uygun rakamlara iniyor, bu firmaların vadettiği şey de bu zaten. Yalnız burada belki o firmaları da aşan durumlar oluyor. Devletin de mutlaka bizi ve bu tarzda satış yapan firmaları motive etmek için belli başlı kalemleri oynatması gerekiyor. Vergi konusunda düzenlemelere gidilebilir ya da bazı konularda bize ayrıcalık sağlanabilir. Örnek vermek gerekirse; bir alışveriş merkezine gittiğinizde bakıyorsunuz elektrikli araçlar kapıya en yakın yere konuyor.  Bu tarz durumlarda firmalar kendilerini ayrıcalıklı ve önemli hissediyor. Diğer yandan bu işe yatırım yapacağınız zaman maliyetlerin kesin olarak düşük olması gerekiyor. Dünya devi dediğimiz firmaların LNG konusunda verdiği hizmetlerin hemen hemen aynı olduğunu söyleyebiliriz.

“Beklentimiz Devlete Bu İşi Biraz Daha Detaylı ve İncelikli Anlatmaları”

LNG’li araç üreten 3 ya da 4 firma var, hepsinin de LNG’li araçları çok teknolojik. Sadece ufak tefek tarzlarda farklılıkları olabilir. Mesela; biri 100 kg fazladır, diğeri 0.01 oranında yakıt verimi sağlar. İlk yatırım bizim gibi lojistik firmaları için çok önemli çünkü o yatırımın maliyeti bizim o işi yapıp yapmayacağımıza karar vereceğimiz unsur. Bu yüzden bizim bu dev firmalardan beklentimiz devlete bu işi biraz daha detaylı ve incelikli anlatmaları. Örnek veriyorum; ithalat kısmında nasıl indirim alabilirler ve bu indirimi bize nasıl yansıtabilirler bu gibi konularda bu firmalardan hareket bekliyoruz. 

“LNG’li Aracı Bilmiyor Ki!”

Bu süreçte karşılaştığınız negatif durumlar oldu mu? Çözümü hakkında yapıcı eleştirileriniz neler olur?

Altı aylık deneme sürecinde birçok olumsuz durumla da karşılaştık. Bahsettiğimiz bu büyük kurumsal firmalarla bu işi tüm Türkiye’ye yaymak için bazı izinlerin alınması gerekiyor. Mesela, iştigal alanımızda bulunan belli başlı dolum tesislerine giriş izinleri almamız lazım. Çünkü dolum tesislerine gittiğimizde, “Bizim böyle bir aracımız var, bundan böyle gelip belli ürünümüzü alıp çıkacağız” diyoruz fakat firma LNG’li aracı bilmiyor ki! Şaşırıyorlar, tesise veya herhangi bir yere zarar verir mi diyorlar. Salınım yapıp yapmayacağını soruyor. Esasında sıfır salınım yapıyor. Ayrıca tesisinizde herhangi bir ses çıkarmıyor araç. Bu yüzden bu konu hakkında ülkemizde büyük bir bilgi eksikliği mevcut. Daha önce bahsettik; aracın çekiş gücü hakkında belli önyargılar var diye denememiş kişiler yargıda bulunuyor. Doğal gazlı aracın çekiş gücünün düşük olacağına dair ön yargılar mevcut ama böyle bir durum söz konusu değil. Gayet rahat ve çoğu araç gibi çekiş gücü yerinde. Maalesef tesisler de bu konuda bilgisiz. Esasında aracın donanımını görseler durumu anlayacaklar. Bu olumsuzluğu da dağıtıcı firmaların lansmanlarla, sizin gibi sektördeki etkili mecralarda yapılacak çalışmalarla, TV programlarıyla hatta devletten teşvik alarak kamu spotlarıyla anlatılıp giderilmesi lazım.

Araç kullanımında insanların motivasyonu nasıl önemliyse bizim gibi lojistik firmaları için de motivasyon önemli. Mesela doğal gazlı araçların köprü geçişlerinde yüzde 50 indirim veya ücretsiz geçiş bizim için motivasyondur. Bizim bu yakıt türünü kullanmamıza da teşviktir. Bu tarz kolaylıklar sağlanırsa mutlaka büyük oyuncular bu işe soyunup ellerini taşın altına koyarlar.

“Gördüğümüz Kadarıyla LNG Sistemi Çok Kârlı”

Bahsettiğimiz altı aylık süreçte gördüğümüz tam olarak şu; bunu kurumsal bir firma üstlenir ve devlet de üstüne katkı yaparsa mutlaka bu verimden biz lojistik firmaları yararlanmak isteriz. Ama sıfır araç olur ama elimizdeki aracın dönüştürülmesiyle olur. Nasıl olacağına bir şekilde karar verilir. Lojistik firmalarındaki en önemli konulardan biri yakıt sorunudur. Gördüğümüz kadarıyla LNG sistemi çok karlı. Biz bu sistemle yakıt maliyetlerini hızlı bir şekilde düşürmüş olacağız.

İYL Enerji olarak çevreye duyarlılığı, karlılığı ve emniyeti çok önemsiyoruz, her birini aynı düzeyde tutmamız gerektiğine inanıyoruz. LNG sistemi de hem maliyetleri düşürüyor hem de sıfır karbon salınımı ile çevreye duyarlı bir sistem. Bu nedenle LNG bizim için çok uygun bir yakıt!