10. Ulaştırma Şurası Türkiye?nin 2023 Vizyonunu Ortaya Koyacak

10. Ulaştırma Şurası için Kızılcahamam’da kampa girdiniz bildiğim kadarıyla. Kızılcahamam’daki toplantılara kimler katılıyor ve hangi konular ele alınıyor?

Şubat ayından bu tarafa yaklaşık 1155 kişilik bir uzman kadro ile ön hazırlık çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Bu uzman kadronun içerisinde Bakanlığımızın üst düzey yöneticilerinin tamamı, Müsteşarlarımız, Genel Müdürlerimiz, Daire Başkanlarımız, üst seviyedeki bütün yöneticilerimiz, sektörde bulunan bütün paydaşlar ve ulaştırma alanında katkı sağlayabilecek bütün kesimler yer alıyor. Kızılcahamam’daki toplantılara 1155 kişilik uzman kadronun yaklaşık altı aydan bu tarafa yapmış olduğu çalışmaların bir değerlendirme toplantısı diyebiliriz. Bu değerlendirme toplantılarında Eylül ayının 27’sinde başlayacak ve 1 Ekim’de neticelenecek olan 10. Ulaştırma Şurası’nda belirlenen raporların ve bu raporlar içerisinde Türkiye için belirlediğimiz 2023 vizyonunun ve hedeflerinin neler olabileceğini tartıştığımız, müzakere ettiğimiz değerlendirmeler yer aldı. Çalışma oldukça verimli geçti. İnşallah önümüzü açacak plan ve politikaların belirleneceği bir çalışmayı, bir vizyon belgesini Eylül ayında ülkemize kazandırmış olacağız. Bütün bu gayretlerimiz o toplantının altını doldurmak içindi.

10. Ulaştırma Şurası neden düzenleniyor?

Şura toplantıları aslında Bakanlığımızın 3348 sayılı kuruluş kanununda belirtilmiş. Bunun ihtiyari bir durum olduğu öngörülmüş. Ancak 10. Ulaştırma Şurasının bu zamana kadar yapılan diğer şuralardan farkı ilk defa uluslararası boyutu olan, ilk defa dünya vizyonunun ülkemize kazandırılacağı ve Cumhuriyetimizin 100. Yılında Türkiye’nin kalkınmış 10 ülke arasına girmesine yönelik rekabetçi bir altyapıyı oluşturmasına ilişkin hedefler belirlenmesi.
Diğer 9 şurada bu detaya neden dikkat edilmedi ve 10. Şuranın bu anlamda özelliği nedir?
Tabi, diğer 9 şurada da ulaştırmayla ilgili önemli konular ele alınmış ve ileriye dönük perspektifler konulmuştur. Bu şurayı diğerlerinden ayıran özellik, içeriye dönük olarak Cumhuriyetimizin 100. Yılında 100 büyük projeyi hedefleyen, dışa dönük olarak ise ülkemizin 10 gelişmiş ülke arasında yer alabilmesine yönelik bu süreçte yapılması gerekenleri belirleyici adımlar atmasına ön ayak olmasıdır. Bir strateji belgesi oluşturmak ve bir yol haritası çıkarmak şuranın temel amaçlarından biridir. Yani 2023’te kalkınmış 10 ülke arasına girmemiz için bu süreçte yapmamız gerekenleri belirlememiz bu şura ile mümkün olacaktır.

Şuranın bir farklılığı da yabancı ulaştırma bakanlarından oluşturulmuş bir panelin olması. Hatta iki panel gerçekleştirilecek; ilkinde gelişmiş ülke ulaştırma bakanlarıyla bir panel yapılacak, dünyadaki ulaştırma sektörüyle ilgili gelinen nokta ve bundan sonraki hedefler paylaşılacak. İkincisinde de komşu ulaştırma bakanlarıyla ayrı bir panel düzenlenecek.

Şura için düzenlediğiniz çalışma toplantılarına hangi kurum ve kuruluşlar katılıyor ve sivil toplum kuruluşlarının da katılımını belirlerken nelere dikkat ettiniz. Çünkü ulaştırma oldukça geniş kapsamlı bir alan, bu nedenle faaliyet gösteren çok sayıda sivil toplum kuruluşu var; siz çalışma toplantılarına katılacakları belirlerken aralarında bir değerlendirme ve eleme yaptınız mı?
Kamu kurumlarından ve sivil toplum kuruluşlarından katılımcıları belirlerken ki kriterimiz Ulaştırma Bakanlığı’nın paydaşları olmasıydı. Yani Ulaştırma Bakanlığı bir yatırımı planlarken Devlet Planlama Teşkilatıyla, Maliye Bakanlığıyla, Hazine Müsteşarlığıyla koordineli hareket etmek durumunda. Şura çalışmalarında da kara, hava, deniz yolu yani ulaştırmanın bütün kamudaki paydaşlarına ve bu sektörlerdeki kurumların görüşlerine başvurduk. Örneğin karayoluyla ilgili konularda sendikaları, şoförler derneğini de çalıştaylara dahil ettik. Yani ulaşımla ilgili hangi kuruluşumuz varsa onları davet ettik. Özellikle sektörde olan isimlerin konu içerisine dahil edilmesine özen gösterdik.
Karayolunda hangi sivil toplum kuruluşları varsa, deniz yolunda hangi sivil toplum kuruluşları varsa, onlardan temsilci istendi. Bu altı aylık çalışma sürecinin içerisinde yer aldılar. Kendi konularıyla ilgili görüşlerini belirterek, raporlandırma sürecine destek verdiler. Bizim çalıştay yöneticilerimiz de bunları raporlayıp Kızılcahamam’da yapılan toplantılarda değerlendirmeye tabi tuttu.

Sivil toplum kuruluşlarından konulara ilişkin çok sayıda görüş ve öneri gelmiştir; çalıştay yöneticileri bu görüş ve önerileri süzgeçten geçirirken nelere dikkat etti?

Çok zengin ve farklı görüşler vardı şüphesiz ki… Değerlendirmelerde sektör uzmanlarımız, o sektördeki görev yapan yöneticilerimiz gelen talepleri bizim vizyonumuzu da işin içine katarak değerlendirdiler. Bunun sonucunda da bir rapor çıkartıp bize ulaştırdılar. Oldukça katılımcı, demokratik ve özgürce hazırlanmış bu raporlara Şura Yönetimi ve Bakanlık olarak hiçbir müdahalemiz olmadı. Tamamen çalıştayların, çalıştay yöneticilerinin kendi iradeleriyle hazırladıkları raporlar… Bu ülkenin daha ileriye gidebilmesi için bu tür farklı görüşlere ve değerlendirmelere ihtiyaç olduğunu düşünüyoruz.

Şurada hangi konuların ele alınacağını biraz daha detaylandırabilir miyiz? Ayrıca diğer 9 şurada ele alınmayan hangi konulara bu şurada yer verildi?

Bu şuranın diğer şuralardan birçok anlamda farklılıkları var. İlk olarak bu şura uluslararası bir şura, diğer bir farklı boyutu kent içi ulaşımın ilk defa ana sektörlerden birisi haline getirilmesi. Ayrıca çevre ile ilgili ayrı bir panel düzenlenmesi ve bu konuyla ilgilenmesi için ayrı bir çalıştay oluşturulması diğer önemli farklılıkları… Yine boru hatlarıyla ilgili ayrı bir çalıştay ve panel oluşturulması ve engellilerle ilgili bir panel düşünülmesi de bizce büyük farklılıklar olarak 10. Şurayı diğerlerinden ayırıyor.

Bu zamana kadar konuşulmamış, tartışılmamış engellilerin problemleri ve ulaşımda engellilere yönelik çözümleri ortaya koyabilecek bir panelle şurayı zenginleştirmiş olduk. Bütün bunlar bizim şuramız açısından bir zenginlik olacağı gibi ulaştırma sektöründeki fotoğrafı da net görmemizi sağlayacak. Tarafların bütününü görebilmek, planlama yaparken insanımızın mutluluğunu hedefleyip, detayda birilerinin kaybolmamasını sağlamak gibi bir çıkarım da yapabileceğiz. Ayrıca finansmanın nasıl olması gerektiği, hangi finansman yöntemleriyle bu işlerin çözülmesi gerektiğini detaylı bir şekilde her boyutuyla tartışmış olacağız. Yani ulaştırmanın her boyutunu bu şurada masaya yatıracağız.

Program yeni yeni şekilleniyordur mutlaka… Ben programı incelediğimde belediyelerden İstanbul ve İzmir’i gördüm. Oysa ki Başkent olması sebebiyle ve toplu taşımacılık gibi alternatif çözümler araması noktasında Ankara’ya ve diğer belediyelere de yer ayrılabilirdi. Ayrıca CHP dışında muhalefet partilerinden temsilci de programda görmedim. Bu program belirlenirken nelere dikkat edildi?

Şurada sadece İzmir ve İstanbul Belediyeleri yok. Başka belediyelerimiz de var. Mesela Kayseri Belediye Başkanımız yine burada moderatör olarak görevli… Ankara Büyükşehir Belediyesi’nden Genel Müdür arkadaşımız panelist olarak görevli. Biz fotoğrafın bütünü görmek için İktidar ve muhalefetteki farklı kesimden belediye başkanlarının tamamını davet ediyoruz. Bunlar taslak program olduğu için daha yeni yeni şekilleniyor. Sizin incelediğiniz birinci taslak programdı. Şimdi ikinciyi yayınladık; netleştikçe değişiklikleri duyuruyoruz; ayrıca teyitlerini almadan yayınlamayı da uygun bulmuyoruz.

Ulaşım sıkıntısının biraz daha yoğun olduğu belediyeler mi seçildi?

Şüphesiz ki, büyükşehir belediyelerinde en çok ulaşım sıkıntıları yaşanıyor. Bu ülkede yoğunluğun oluştuğu ve sorunların en fazla olduğu iller büyükşehirler. Dolayısıyla buralarda yaşanan sıkıntıları görmemezlikten gelmemiz mümkün değil. Tabi ki, davet sırasındaki önceliğimize de bunlar belirliyor.

Taşımacılık anlamında uluslararası standartları yakalayamadığımıza yönelik eleştiriler geliyor. Örneğin ADR’nin ertelenmesi, toplu taşımacılığın gelişmemesi, Euro normlarına ilişkin değişiklikler, çevre konusunda yeterince duyarlı olunmaması vb. sizce 10. Ulaştırma Şurası bu sorunların çözümü için bir takvim de ortaya koyacak mı?

Şüphesiz öyle… Şura çalışmaları Bakanlığın faaliyetlerini düzenleyecek. Bu konular gündeme tabi ki alınacak. Ulaştırmayla ilgili bütün problemlerin paylaşıldığı demokratik bir platform olacak. Ancak şura kararları nihai tavsiye kararlarıdır; alınır ve Bakanlığa iletilir. Bakanlık yönetimi kendi politikaları gereği bunlarla ilgili kararları sonradan belirler. Ancak şurayı Sayın Bakanımız ve üst yönetimimiz çok önemsiyor. Kuşkusuz ulaştırmayla ilgili tüm sorunları çözmek istiyoruz. Ülkemizin gelişmesi açısından, insanımızın daha iyi bir gelecek, ulaşılabilir ve erişilebilir bir ülke olması noktasında standartlarımızı daha yukarıya çıkarmak hedefimizi oluşturuyor.

Şura toplantıları periyodik olarak ne kadar sürede bir yapılıyor?

O konuda net bir takvim yok. Sayın bakanların takdiri ile yapılabilir. 9. Şura bundan 11 yıl önce yapılmış.

Peki, 9. şurada alınan kararlar uygulandığı ve yeni kararlara ihtiyaç duyulduğu için mi yeni bir şura toplantısı gündeme geldi?

Bir şurada kararlar alınıp bitirildi; yeniden bir şura çalışması yapılmalı gibi bir usul söz konusu değil. Şuraların zamanı kararların bitimiyle ilgili değildir. İstişare ile yapılan vizyoner çalışmaların yer aldığı ve buralarda değerlendirmelerin yapıldığı bir toplantı niteliğindedir. Ayrıca bu şuranın 9. Şuradan çok farklı olacağını belirtmekte fayda var.
Şuranın alanını Bakanlık mı genişletmeyi uygun buldu yoksa gelen talepler mi bu yöndeydi?
Kuşkusuz Sayın Bakanımızın ufku ve vizyonu bu şuranın çevresinin oluşmasında en önemli etken. Tabi bunları yaparken diğer kurumlardan da aldığımız değerli görüşler de var.

 
Şura yönetiminden de bahsedebilir miyiz?

Sayın Bakanımızın yasa gereği uygun gördüğü Sayın Müsteşar Habib Soluk’un başkanlığında Prof. Dr. Metin Yerebakan hocamızın koordinatörlüğünde bir şura yönetimiz var. Strateji Geliştirme Başkanlığı adı altında Şura Genel Sekreterliği görevini de ben yürütüyorum.
Strateji Geliştirme Başkanlığı altında çalıştayların, panellerin ve organizasyonun yürütülmesiyle ilgili çalışma grupları var. Ayrıca Sayın Bakanımızın oluruyla oluşturmuş olduğumuz üst yönetimden oluşan yaklaşık 30 kişilik Şura Yönlendirme Komitemiz var. O yönlendirme komitesiyle de alınan bu kararları değerlendirip, alınan bu kararları ve çalışmaları değerlendirip şuranın icrasına yönelik aktivitelerde bulunuyoruz.

Hangi ülkelerden katılım olacak şuraya?

Şu anda 100’ün üzerinde yabancı katılımcı var. Kanada’dan Avustralya’ya, Avrupa’dan, Rusya’ya, Uzakdoğu’dan, Çin’e kadar çok değişik ülkelerden katılımcılar var. Dünyanın bu konuda söz sahibi olan kuruluş başkanları geliyor. Ülkemiz açısından da içeriğin yanında prestijli bir çalışma olacağı şüphesiz. Davet ettiğimiz birçok insan büyük bir memnuniyetle bu daveti kabul edip gelmek istediler.

2023’e kadar Türkiye’nin ulaştırma sektöründe neler değişecek?

Bu sorunun cevabını 1 Ekim’den sonra vereceğiz. Şimdi söylersek eksik olur; çünkü henüz üzerinde çalışılıyor. Bu taslak rapor 3 gün boyunca panellerde yabancı ve yerli katılımcılar tarafından değerlendirilecek. 1 Ekim tarihi itibariyle de nihai noktaya varılacak.

Sizin beklentiniz nedir?

Bizim beklentimiz standartları yüksek, dünya ile rekabet edebilen ve gelişmiş 10 ülke arasına giren bir Türkiye… Bu hedefe uygun projeleri tartışacağız. Cumhuriyetin 100. Yılını 100 büyük proje hedefiyle bu şekilde başlatmış olacağız.
Bu çalışmalar esnasında demiryolları, karayolları, denizyolları ve havayollarını ayrı ayrı değerlendirme imkanı buldunuz, en büyük sorunların ya da taleplerin hangisinde karşınıza çıktığını gördünüz. Bir kıyaslama yapabilir misiniz?
Meseleye bir bütün olarak bakmak lazım. Türkiye’de her sektörün daha iyi durumda olması gerekiyor. Düne göre çok iyiyiz; ancak bu bizim için yeterli değil. Yarın bugünden daha iyi olmamız gereken bir fotoğraf var önümüzde. Dünyanın 10 gelişmiş ülkesinden biri olmayı hedefliyorsak, altyapımızın da buna uygun olması gerekiyor. Ve Türkiye’de en önemli konulardan biri de bu bahsettiğiniz modlar arası dengenin de sağlanmasına yönelik aktivitelerin arttırılması. Tabi Ulaştırma Bakanlığı’nın kontrolünde bir de haberleşme var. Bununla ilgili de dünyadaki gelişmelere paralel olarak atılımların yapılması lazım.

Organizasyon boyutuna gelirsek… Hazırlıklar nasıl yürütülüyor?

Ulaştırma Bakanlığı’nda her genel müdürlükten bu organizasyona katkı sağlayan arkadaşlarımız var. Tabi ki Genel Sekreterlik görevini Strateji Geliştirme Başkanlığı üstlendiği için bu birim altında bir organizasyon oluşturduk. Bu organizasyonun üç ayağı var. Çalışma grubumuzun bir bölümü çalıştayları düzenleyen grup. Bu birim, şu ana kadar 1200 kişinin çalışmalarını organize edip, yürütüp takip etti. Bunları biz elektronik ortamda takip ediyoruz.
İkinci çalışma grubumuz panelleri organize ediyor; bu çalışma grubumuz da şurada davet edilecek panelistlerin belirlenmesi konusunda çalışıyor. 2000’e yakın bir veri tabanı üzerinden bütün dünyada kimlerin katılabilirliği irdelendi; o irdeleme sonucu çıkan yönlendirme komitemiz ile belirlenen isimler üzerinden davetiyeleri gönderdik.
Üçüncü çalışma grubumuzda organizasyonunun hizmet kısmını yürütüyor. Hangi oteller nerede, hangi kongre merkezi uygun? Kongre merkezinde nelerin olması lazım? Çok hummalı bir çalışma yürütüyoruz. Ülkemizi en iyi şekilde temsil etmek için elimizden gelen gayreti gösteriyoruz.
Haliç Kongre Merkezi’nde yapılacak şurada bir de fuar alanı oluşturacağız. Ulaştırma sektörümüzün bu gününü yansıtan genel müdürlüklerimizin ve bu sektördeki katılımcıların kendilerini dünyaya göstermesine fırsat vereceğiz.

Eklemek istedikleriniz…

Sizlere çok teşekkür ediyorum. Dergi olarak Türkiye açısından, ulaştırma sektörü açısından böyle önemli bir organizasyona önem verdiğinizi görmek bizleri mutlu etti. Ulaştırma sektörünün önümüzdeki 15 yılını belirleyecek, 15 yılını yönlendirecek strateji belgelerini oluşturacak bu şurayı kamuoyuna sizler vasıtasıyla duyurma imkanı bulduğumuz için teşekkür ediyoruz.