Ancak sizin de eksik bildiğiniz ya da gözünüzden kaçmış, uymanız gereken kurallar olabileceği gibi çalışan şoförler olarak sahip olduğunuz ama bilmediğiniz haklarınız da olabilir. Eksiklikleri gidermek ya da bildiklerinizi sınamak adına taşımacılıkta personel istihdamı ve buna ilişkin aşağıdaki bilgilere bir göz atmanızda fayda var.
Taşımacılık faaliyetlerinde istihdama ilişkin olarak belirlenen ilk kural işverenlerle ilgilidir. Buna göre Yetki belgesi sahipleri, faaliyetleri süresince hizmetlerini yürütebilecek niteliklere sahip ve yeterli sayıda personel bulundurmakla yükümlüdürler. Yetki belgesi sahipleri, nitelikli ve yeterli sayıda personel istihdam etmemeleri durumunda doğacak her türlü zarardan sorumludurlar.
Hizmet akdi yapılmadan personel istihdam edilemez
Taşıma işlerinde istihdam edilenler aşağıdaki hak ve sorumluluklara ilişkin kuralların bir bölümü şoförlerin haklarını korumaya yönelik olarak belirlenmiştir. Buna göre; taşıma işlerinde istihdam edilenler hizmet akdine tabidir ve hizmet akdi yapılmadan personel istihdam edilemez. Yetki belgesi sahipleri, çalışanlarının ücretlerini, sosyal güvenlik ve özlük haklarını zamanında ve tam olarak vermek zorundadırlar. Yapılacak denetimlerde hizmet akdi yapılmaksızın personel istihdamının tespiti halinde durum Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bildirilir.
Buna karşılık şoförlerin yerine getirmekle yükümlü oldukları belirleyen kurallar şöyledir: Taşıma işlerinde istihdam edilenler üstlendikleri hizmetle ilgili görev ve sorumluluklarını yerine getirmek zorundadırlar. İşyeri ve iş güvenliğini tehlikeye düşürecek fiil ve eylemlerde bulunamazlar.
Şoförlerde aranacak nitelik ve şartlar nelerdir?
Yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerde çalışan veya çalıştırılan şoförlerin nitelikleri kanunla belirlenmiştir. Buna göre taşıma faaliyetlerinde çalışacak şoförlerin sahip olmaları gerek nitelik ve şartlar şöyledir:
a) Taşıtın niteliğine uygun sürücü belgesine sahip olmaları,
b) İlgili mevzuatın öngördüğü mesleki yeterlilik belgesine sahip olmaları,
c) Büyük otobüs kullananlarının 26 yaşından gün almış olmaları,
d) Şoförlük mesleği bakımından bedeni ve psikoteknik açıdan sağlıklı olduklarını gösteren bir sağlık raporunu yetkili sağlık kuruluşlarından her beş yılda bir almaları,
e) Tehlikeli madde taşıyan taşıtları kullananlarının, ilgili mevzuatın öngördüğü eğitimi aldığını gösteren belgeye sahip olmaları,
f) Uyuşturucu, silah, insan ve gümrük kaçakçılığı ile terör suçlarından dolayı hürriyeti bağlayıcı ceza almamış olmaları şarttır.
D3 veya K2 yetki belgesi alan ve tek araç sahibi olan gerçek kişilerin kendi adlarına tescil edilmiş taşıtı bizzat kendilerinin sürücü olarak kullanmaları halinde; bu kişilerden birinci fıkranın (b), (c) ve (d) bentlerindeki şartlar aranmaz.
ŞOFÖRLERİN ÇALIŞMA VE DİNLENME SÜRELERİ
Şoförler ve şoförleri çalıştıran yetki belgesi sahiplerinin, çalışma ve dinlenme süreleri bakımından uymaları gereken kurallar kanunla belirlenmiştir. Trafik güvenliğini sağlamak amacıyla araç kullanma ve dinlenme sürelerine uyulması gerekmektedir.
Bu kurallardan ilki şoförlerin çalışma sürelerini belirtir. Buna göre ticari amaçla yük taşımacılığı yapan ve azami ağırlığı 3,5 tonu geçen araçların şoförleri ile ticari amaçla yolcu taşımacılığı yapan ve taşıma kapasitesi şoförü dahil 9 kişiyi geçen araçların şoförlerinin 24 saatlik herhangi bir süre içinde; toplam olarak 9 saatten ve devamlı olarak 4,5 saatten fazla araç sürmeleri yasaktır.
Bir Günlük Hafta Tatilini Kullanmak Zorunlu
Bu şoförler en fazla 6 günlük araç kullanma süresinden sonra 1 günlük hafta tatilini kullanmak zorundadırlar. Hafta tatili en az 24 saattir. Düzenli seferler haricindeki uluslararası yolcu taşımacılığı söz konusu olduğunda şoförler 12 gün süreyle araç kullanabilirler, araç kullanma süresinden sonra 2 günlük hafta tatilini kullanmak zorundadırlar. Birleşik 2 hafta içinde toplam araç kullanma süresi 90 saati aşamaz.
Bu şoförler sürekli 4,5 saatlik araç kullanma süresi sonunda, eğer istirahata çekilmiyor ise en az 45 dakika mola almaları mecburidir. Bu molalar sürekli 4,5 saatlik araç kullanma süreleri içerisinde en az 15 dakikalık molalar şeklinde de kullanılabilir. Bu molalar süresince şoförler başka bir işle meşgul olamazlar. Hareket halindeki bir araçta, feribotta veya trendeki bekleme süresi ile araç kullanılmadan geçen süre, başka iş olarak addedilemez. Alınan molalar günlük dinlenme süresi olarak sayılmaz.
24 Saat İçerisinde 11 Saat Kesintisiz Dinlenme
Şoförler her 24 saat içerisinde 11 saat kesintisiz dinlenecektir. Bu süre, biri en az 8 saat kesintisiz olmak üzere iki veya üç ayrı süre halinde kullanılabilir. Ve bu durumda günlük dinlenme süresi 1 saat daha eklenerek 12 saate çıkartılır. 11 saatlik kesintisiz günlük dinlenme süresi haftada 3 defadan fazla olmamak üzere en az 9 saate indirilebilir. Aracın en az iki şoförle kullanılması durumunda her 30 saatlik sürede her bir şoför en az 8 saat kesintisiz olarak dinlenecektir. Günlük dinlenme süresi, yataklı ve yapılışlarında özel dinlenme yeri olan araçlar ile şoförün rahat uyuyabileceği şekilde bölümleri bulunan araçlarda, araçlar park yerinde, garajda veya yerleşim yerleri dışındaki karayollarında platform dışında park edip gerekli tedbirler alınarak geçirilebilir.
Bu şoförlerin araçlarının feribotla veya trenle taşınması durumunda günlük dinlenme süreleri bir kez olmak üzere kesintiye uğrayabilir. Günlük dinlenme süresinin iki bölümü arasındaki süre mümkün olduğunca kısa olmalıdır ve gümrük işlemleri de dahil gemiye, feribota binmeden önce veya indikten sonra 1 saati aşamaz. Bu şekilde kesintiye uğrayan dinlenme süresi 2 saat uzatılır.
.jpg)
2
1
