UND İcra Kurulu Başkanı Alper Özel, "Orta Asya İçin En Önemli Gelişmelerden Biri Türkmenistan Sınır Kapılarının Açılması Oldu"

“AMACIMIZ İTALYA GEÇİŞ BELGELERİNİ 50-60 BİNE ÇIKARMAK, KUKK YAPMAK”

Geçen sene Orta Asya taşımalarında yaşanan kaotik dönemin ardından Türkmenistan sınır kapılarının tekrar transit geçişlere açılmasının oldukça önemli bir gelişme olduğundan bahseden Özel, Batı tarafına geldiğimizde ise Bulgaristan ile Türkiye arasında ise TIR trafiğine yönelik yeni bir sınır kapısının açılması için önümüzde önemli fırsatların olduğunu vurguluyor.  İlave belge alınmazsa Ekim ayı civarı İtalya geçiş belgelerinde yeniden sorun yaşanabileceğini belirten Özel, asıl hedeflerinin ise belge sayısını 50-60 bine kadar çıkarmak ve bir KUKK toplantısının yapılması olduğunu dile getiriyor. Savaşın etkisiyle Türkiye üzerinden transit taşımalarda ciddi artışlar olduğuna da değinen Özel, şu an dünya lojistik sektörü için anahtar kelimenin; “bulunabilirlik” olduğundan bahsediyor.

2021 yılında transit belgeleri konusunda sıkıntılı bir dönemden geçtiklerinden bahseden UND İcra Kurulu Başkanı Alper Özel; “ Rusya transit belgelerini çözüme ulaştırdığımızda Kazakistan, Kazakistan transit belgelerini aştığımızda Rusya’da sorun yaşıyorduk. Özellikle ihracatın artmasıyla Verhniy-Lars Sınır Kapısı’nın yoğunluğu daha da artmışken, Kasım ayından Mayıs ayına kadar süren hava şartları muhalefeti nedeniyle de bu süreyi hiç tam randımanlı kullanamadık. Her şey üst üste gelince sınır kapılarında 40 güne varan beklemeler yaşar hale geldik. Bunun paralelinde Sarp Sınır Kapısı, Kırmızı Köprü ve Kazmalyar-Samur sınır kapılarında yoğunluklar da eklenince 2021 senesi bu bölge için zorlu geçti diyebiliriz.” diyerek sözlerine başlıyor.

“Türkmenistan Sınır Kapıları Transit Geçişe Açıldı”

 Ancak son dönemde özellikle Orta Asya için en önemli gelişmelerden birinin; Türkmenistan Sınır Kapılarının transit geçişlere açılmış olması olduğuna değinerek sözlerine devam eden Özel; “ Yaklaşık iki yıldır kapalı olan sınır kapılarının Orta Asya ticaretimizi geçtiğimiz sene gerçekten bir darboğaza sokmuş olduğunu düşünürsek, çok iyi bir gelişme olarak kabul edilebilir.  1 Haziran itibariyle Sarahs 25 Haziran’dan itibaren Artyk Sınır Kapısı transit geçişe açıldı. Kontrollü geçiş, UND’nin önermiş olduğu bir fikirdi. Bu fikrimizi üst düzey makamlarımızla paylaştık ve Türkmenistan tarafına da sunulan bu öneri neticesinde araçlarımız artık eskortlar eşliğinde Türkmenistan’ı kontrollü bir şekilde geçmeye başladılar.” diyor.

“Türkmenistan’da Karayolu Ücretlerinde Bir Artış Mevcut”

Vizelerini yeni almaya başlayan şoförlerden oluşan konvoyun yola çıktığından ve aldıkları geri dönüşler neticesinde güzergâhta şu an büyük sorunlar yaşanmadığını belirten Özel yalnızca karayolu ücretlerinde bir artış olduğuna dikkat çekerek; “Şu anda 460 dolar civarı karayolu, 200 dolar civarı konvoy, 10 dolar civarı da PCR testi ücreti veriliyor. Yani Türkmenistan’ı 670 dolar civarında bir ücretle geçiyoruz. Transit konvoy düzenli ilerliyor,  Özbekistan sınır kapısına da, sürüş dinlenme kurallarını da dikkate alarak,  yaklaşık bir-bir buçuk gün sürüyor. Ücretler haricinde bir şikâyet henüz almadık.” diyor ve ekliyor “Bu gelişmeler neticesinde Sarp Sınır Kapısı’ndaki yoğunluk da azalacaktır. Bir zaman sonra eskortlu geçişin de kaldırılmasını talep edebiliriz, ancak adım adım ilerlemek her zaman daha faydalı olur.”

“Kazakistan Üzerinden Transit Geçişler de Geçen Seneye Göre Artık Bir Sorun Değil”

Konuşmasında Orta Asya Bölgesini değerlendirmeye devam eden Özel 2022 ve 2023 yılları için geçiş belgesi için bir sıkıntı öngörmediklerini belirtiyor. Kırgızistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan’da belge sorunu yaşanmadığından ve Kazakistan’da ise son yapılan KUKK Toplantısında 2023 için 15 bin adet belgeyi ve ikili geçişler için de 10 bin belgeyi garantilediklerinden bahseden Özel devam ediyor; “Yani pazarlığımızı artık 10 bin ve 15 bin olarak başlatacağız. Dolayısıyla Kazakistan’da da transit belge sorunu yaşayacağımızı zannetmiyorum.”

Bu dönemde Rusya ile ilgili önemli gelişmeler olduğuna da değinen Alper Özel; “Geçiş belgesi konusunda 2022 ve 2023 yılları için hem ikili geçiş hem transit geçişlerde belge sorunumuz olacağını düşünmüyorum. Dolayısıyla bu coğrafyaya baktığımız zaman, geçiş belgesi açısından bir sorunumuz kalmadı diyebilirim. Bu konuda Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığımıza da çok teşekkür etmek istiyorum, gerçekten müzakerelerde bu konunun sürekli olarak üstüne giderek çok başarılı bir çalışma ortaya koydular”

“Azerbaycan’da Artık Bir Sonuca Varılması Gerekiyor”

Azerbaycan’da ise yaklaşık bir yıldır beklendiğini ve taahhütlerin yerine getirilmediğini belirten Özel, Azerbaycan Bakü’de bulunan Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Sayın Adil Karaismailoğlu’nun da orada hem Azerbaycan ücretlerini hem de transit konusunu gündeme getirdiğinden; transit geçişlerde gerekli kolaylığın sağlanması, Hazar Denizi’ndeki Ro-Ro’ların daha rekabetçi ve uygun maliyetli olması gerektiği ve Orta koridorun güçlendirilmesi konusunda gerekli mesajların verildiğinden bahsediyor ve ekliyor “Azerbaycan’a bu yönde sinyaller gitti, bu konularda artık sonuca varılacağını ümit ediyoruz. Artık bu sorunların çözülmesi ve verilen sözlerin yerine getirilmesi gerekiyor.”

“Kullanılan Kapıların Çeşitlendirilmesi Gerekiyor”

İhracatın artmasından kaynaklı olarak, kapılardaki yoğunluğun devam edeceğini belirten Özel kullanılan kapıların çeşitlendirilmesi gerekliliğinden bahsediyor; “Aktaş Sınır Kapısı, Türkgözü Sınır Kapısı gibi kapılarımızı da kullanmamız gerekiyor. Kapılarımızı en etkin şekilde kullanmamız lazım. Bazı süreçlerde tabi ki eksiklikler var. Bu doğrultuda da geçtiğimiz günlerde bir ekibimiz, Aktaş Sınır Kapısı’na giderek bir süreç analizi yaptı, nerde eksiklikler var, nerelerin düzeltilmesi gerekiyor vs.  tespit etti. Biz de bunları rapor şekline getirdik ve Gümrükler Genel Müdürümüzle paylaştık. Gümrükler Genel Müdürlüğü de bölgeye bir ekip gönderdi. Şimdi biran önce iki tarafın tespit ve bulgularıyla oradaki süreçleri nasıl hızlandırabiliriz, buna yoğunlaşmalıyız.”

“Amacımız İtalya Geçiş Belgelerini 50-60 Bine Çıkarmak”

Batı tarafına baktığımızda ise bu sene İtalya tarafından tarihte ilk defa beş bin ilave geçiş belgesi verildiğinden bahseden Özel; “Bu belgeler KUKK Toplantısı yapılmadan verildi. Bu çok önemli bir gelişme. İtalya da Türkiye ile İtalya arasındaki ticaretin arttığını gördü. İtalyan tırları daha çok Avrupa Birliği içerisinde çalışmayı tercih ediyor, Türk pazarında çok aktif değiller. Dolayısıyla bize ek belge verildi. Bir an önce İtalya ile KUKK Toplantısı yapmak istiyoruz. Son toplantının üzerinden yedi yıl geçmiş, iki ülke arasındaki ticaret ve İtalya’nın Orta Asya ile ticareti artmışken bu yedi yıl içerisinde belge sayısında bir artış sağlanmamış. Bizim amacımız; bir an önce KUKK Toplantısı yapıp belge sayısını 50-60 bine çıkarmak. Bu doğrultuda da İtalya’nın Ankara Büyükelçisi ve Roma’daki Türk Büyükelçisi ile görüşmeler yaptık. Temmuz ayında gerçekleşecek olan Türkiye-İtalya Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi için bu talebimizi gündem haline getirmeye çalışıyoruz.” diyor.

“Ekim Ayı Civarı Yine Belge Sorunu Yaşayabiliriz”

İtalya tarafında şu an için bir belge sıkıntısı gözükmediğinden bahseden Özel ekliyor; “Ancak ilave belge almazsak ya da KUKK Toplantısı yapmazsak Ekim ayı civarı yine belge sorunu yaşayabiliriz. KUKK Toplantısı yapılmasa da ilave belge temin edileceğini düşünüyorum ancak belli olmaz, bu nedenle hazırlığımızı yapıyoruz.”

 “Kapıkule ve Hamzabeyli’de Yılsonu Hedefimiz 3000”

Bulgaristan’da bir toparlanma yaşandığından bahseden Özel bir dönem Hamzabeyli Sınır Kapısı ve Kapıkule Sınır Kapısında 2300’lü rakamlara ulaşıldığından bahsediyor. Normalde 2000 seviyesinde ilerleyen rakamların artışı karşısında bunun daha da artış yaşanabileceğinin bir göstergesi olduğuna dikkat çeken Özel; “İlk etapta hedefimiz Kapıkule’de minimum 1500, Hamzabeyli’de ise 1000’e ulaşmak. Yılsonu olarak 3000’i hedefliyoruz.”

Avrupa Birliği’nin Global Gateway Projesi’nde 4,6 milyar Euro’nun gümrüklerin iyileştirilmesine ayrılacağından bahseden Özel, projenin açıklanmasından sonra UND’nin Brüksel’e giderek Avrupa’nın en büyük sınır kapısı olan Bulgaristan-Türkiye sınırına dikkat çekerek yeni ve ortak bir sınır kapısının iki ülke arasında yapılması gerektiğinden bahsediyor.

“Yeni ve Ortak Bir Kapı Ana Gündemimiz Olacak”

“Böyle bir fikir varsa buradan başlamak en doğrusu olur. Çünkü burası aynı zamanda Avrasya ve Avrupa’nın sınır kapısı. Otoyola yakın, her iki ülke polisinin ortak kontroller yapacağı ve gümrüklerinin ortak çalışacağı bir kapı olması her açıdan doğru olacaktır. Hedefimiz Amerika-Meksika’da sınırında olduğu gibi günlük 5000 tırın geçtiği, sadece tırların geçiş yapabildiği bir sınır kapısı inşa edilmesi.” diyen Özel bu konuyla ilgili gelişmeleri ise şöyle aktarıyor; “En son olarak Bulgar Karayolu Taşıyıcıları Odası Derneğimizi ziyaret etti bu fikrimizi destekliyor. Bu konuda yaptığımız toplantımız neticesinde görüşmelerimizi tutanak tutup imzalayarak kayıt altına aldık. Bulgar Dernekleri ile bu doğrultuda bir deklarasyon hazırlayacağız. Bu deklarasyonu Sofya’da ve ardından Brüksel’e sunacağız. Bulgar tarafında bayram sonrası bunu önce hükümet ve Bulgar AB milletvekilleri nezdinde sunacak ve ardından Brüksel’e taşıyacağız”

Rusya-Ukrayna savaşı sonrası, Orta Koridor’un da bir parçası olan Bulgaristan’ın öneminin arttığına değinen Özel sağlıklı işleyen bir sınır kapısının sadece iki ülkeye değil aynı zamanda AB ve Orta Asya ülkelerinin de çıkarına olacağını belirtiyor. Kapitan Andreevo-Kapıkule’de sürekli olarak döngü haline gelen sorun ve ardından gelen çözümlerin, sağlıklı bir ulaşım için sürdürülebilir olmadığını belirtirken kesin çözümün sıfırdan bir kapı yapılması olduğunu vurguluyor.

 “Karasu-Köstence Bizi Biraz Daha Rahatlatacaktır”

Türkiye-Ukrayna arasında şu an için bir Ro-Ro hattı konusunda bir gelişme olamayacağını dile getiren Özel; “Şu an limanlar kapalı. Chernomorsk/Odessa tarafında uzun bir süre hareket olmayacağını düşünüyoruz. Gelecekte neler olacak bilmiyoruz. Ancak yakın bir zamanda Karasu-Köstence Ro-Ro hattının başlama ihtimali var, onun bizi biraz daha rahatlatacağını düşünüyoruz

“Savaşın Etkisiyle Türkiye Üzeri Transit Geçişlerde Ciddi Artış Yaşandı”

Savaşın etkilerinin Türkiye üzerindeki etkilerini değerlendiren Alper Özel transit geçişlerde artış yaşandığını dile getiriyor. Nakliyecilerle yaptıkları görüşmeler neticesinde Avrupa-Rusya, Rusya-Avrupa, Avrupa-Orta Asya, Orta Asya-Avrupa güzergâhlarında Türk nakliyecilerin ciddi teklifler aldığını duyduklarını dile getiren Özel; “Erenköy Gümrüğünde yoğunluk devam ediyor, bu da transit artışının en önemli belirtilerinden biri. Şu an sektör için anahtar kelime; bulunabilirlik. Özellikle Avrupa’daki ihracatçılar ürünlerin bir an önce yerine ulaşmasını ilk sıraya koymuş durumdalar. Ağırlıklı yük şu an karayolunda.”

“Lojistik Sektörü Bugüne Kadarki En Kapsamlı Desteği Görüyor”

Lojistik sektörünün şu ana kadarki en kapsamlı desteği gördüğünden de bahseden Özel konuyla ilgili olarak; “Bundan kesinlikle faydalanılması gerekiyor. Döviz getirici her türlü faaliyete devletimiz şu an büyük destekler veriyor ve lojistik sektörü, hizmet ihracatçısı olarak en önemli döviz getiricilerden biri. Devlet lojistik sektörü için kesenin ağzını açtı diyebiliriz.”

“Amacımız Tüm Gümrük İşlemlerinde Tek Bir Online Sistem”

Şu an üç ana başlığı gündeme aldıklarından bahseden Özel bunları sürdürülebilirlik, dijitalleşme ve yeşil mutabakat olarak açıklıyor. Gümrük işlemlerinde dijitalleşme konusunda Türkiye’nin mevcut durumuna bakınca çok daha ileri seviyede olması gerektiğine dikkat çeken Özel; “Örneğin e-devlet kapısında Türkiye dünyanın ilk 10 ülkesi arasında. Ülkemiz bu konuda altyapı ve dijitalleşme konusunda örnek gösteriliyor. Bunu başarmış bir ülkenin diğer taraftan sıkıntı çekmesi açıkçası zorlayıcı oluyor. dolayısıyla hayalimiz; kara ulaştırma için gümrük tescil işlemi yapıldığı andan itibaren tüm belgelerin kapıda hazır olacağı, şoförün belgelerini alıp çıkış yapacağı tek bir online sistem. Bu bizim işimizi gerçekten kolaylaştırır.”

“YYS Süreci Tekrar Ele Alınmalıdır”

“Yetkili Yükümlü Sertifikası’na (YYS) geldiğimiz zaman ise biz mevcut kapılardaki yoğunluklar göz önüne alındığında bunun bir süre ertelenmesini talep ettik” diyerek konuşmasına devam eden Özel, “Kaotik ve sağlıklı olmayan bir ortamda bu ayrıcalığın tanınması sektörde bir tepki yarattı. Kapılar normal düzene döndüğü zaman tekrardan ele alınması daha doğru olacaktır. Görüşmelerimiz devam ediyor ancak tabi ki nasıl ilerleneceğine devletimiz karar verecek. Ancak bizim görüşümüz ‘devlet eliyle haksız rekabet yaratıldığı’ hissiyatının uyandığı yönünde. Şoförlerimiz ve firmalarımız yedi güne varan kapı geçişlerinden yılmış ve yorgun düşmüşken, bu sürecin normalleşme sağlandıktan sonra gözden geçirilmesi daha doğru” diyor.

Son olarak hala devam etmekte olan vize sıkıntılarına değinen Özel konuşmasını şöyle sonlandırıyor; “Vizeler bizim için büyük bir sıkıntı. Schengen kuralları en geç 15 gün içerisinde cevap verilmesinin gerekliliğini bildirirken 50 günde bir pasaportun gelmesi kabul edilebilir değil. Tır şoförlerine bir ayrıcalık tanınması lazım. Ancak bize sunulan gerekçeler hiç bitmiyor.”