 (1).jpg)
Yıllardan beri psikoteknik değerlendirme yapan PRD Psikoteknik Değerlendirme Merkezine başvuran pek çok sürücü bu ön yargı ile gelmektedir. Ancak psikoteknik değerlendirme ne deli raporudur; ne de sürücülerin sürüş becerilerini ölçen bir testtir!
Psikoteknik değerlendirmenin bilgisayar ortamında yapılıyor olması kişilerin tepkisine neden olmaktadır. Değerlendiriliyor olmanın getirdiği baskı ile de bireyler “Ben daha önce bilgisayar görmedim bile; benim oğlanı getirsek o harika yapardı, o gelse olmaz mı?” gibi tepkiler vermektedirler. Ayrıca; sürücüler değerlendirme için merkezlere gelirken “deli raporu” için geldiklerini düşünmekte ya da ehliyet fotokopileri ve nüfus cüzdan fotokopilerini vererek raporlarını hemen alabileceklerini düşünmektedir. Zaman zaman sürücüler, testlere başlamadan önce, psikoteknik değerlendirmenin kendi şoförlük bilgilerini test eden bir uygulama olduğunu düşündükleri için, tepki göstermekte ve bazıları “Benim, senin yaşın kadar şoförlüğüm var, beni sen nasıl ölçeceksin ki” deyip, öfkeli davranışlar içine girebilmektedirler.
Sürücüler ilk başvurularında; yapılan değerlendirmeye, değerlendirmenin yöntemine tepki gösterse de değerlendirme bittikten sonra yapılan görüşmelerde korktukları gibi olmadığını belirtmektedirler.
Psikoteknik değerlendirmeye yasal bir zorunluluktan öte; trafik ve yol güvenliğinin bir parçası olarak sürücünün bilişsel süreçlerinden kaynaklanan eksik ve yetersizlikleri belirleyebilecek bir tarama testi bataryası olarak bakmak daha doğrudur.
Psikoteknik değerlendirmeye yasal bir zorunluluktan öte; trafik ve yol güvenliğinin bir parçası olarak sürücünün bilişsel süreçlerinden kaynaklanan eksik ve yetersizlikleri belirleyebilecek bir tarama testi bataryası olarak bakmak daha doğrudur. Psikoteknik değerlendirmeye ilişkin yanlış inanç ve tutumların yakın gelecekte kırılacağı ve artık sürücülerin de psikoteknik değerlendirmeye yasal bir zorunluluktan öte trafik ve yol güvenliği açısından gerekli olan bir işlem olarak bakacakları kanısındayız.
1900’lerin başında, sürücü adaylarının değerlendirilmesine ilişkin gereksinimler psikoloji biliminin, Avrupa’da “psikoteknik” ya da “psikoteknoloji”, ABD’de “uygulamalı psikoloji” adı ile bilinen yeni yöntemlerin oluşturulmasına neden olmuştur.
Kanun gereği, hız ihlali yapanların, alkollü araç kullanırken yakalananların ve 100 ceza puanını ikinci kez dolduranların ehliyetleri belirli süreler için alıkonmakta ve süre sonunda iade edilmesi aşamasında “psikoteknik değerlendirme” ve psikiyatrik muayene zorunluluğu bulunmaktadır.
Dünyada psikolojinin trafiğe katkıları 1912’lerde başlamıştır. Ülkemizde ise psikoteknik değerlendirme trafik alanında ilk olarak, 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu ile uygulanmaya başlanmıştır. Kanun gereği, hız ihlali yapanların, alkollü araç kullanırken yakalananların ve 100 ceza puanını ikinci kez dolduranların ehliyetleri belirli süreler için alıkonmakta ve süre sonunda iade edilmesi aşamasında “psikoteknik değerlendirme” ve psikiyatrik muayene zorunluluğu bulunmaktadır. (2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu, 2002) 2918 Sayılı Karayolları Trafik Uygulamasının ardından 2004 yılında yürürlüğe giren 4925 sayılı Karayolu Taşıma Yönetmeliğinin 60. maddesi gereğince ticari taşıma yapan “Sürücülerin bedeni ve psikoteknik açıdan sağlıklı olduklarını gösteren bir sağlık raporunu yetkili sağlık kuruluşlarından her beş yılda bir almaları” gerekmektedir.
Psikoteknik değerlendirmeyi yapma yetkisi İl Sağlık Müdürlüklerince ruhsatlandırılmış sağlık kurumlarına verilmiştir. Değerlendirme; bilgisayar ortamında, psikologlar tarafından yapılmaktadır. Değerlendirme sürecinde kişinin; dikkat, hafıza, görüş açısı, bellek, muhakeme yeteneği, tepki hızı, el-ayak-göz koordinasyonu gibi bazı zihinsel ve psiko – motor becerileri değerlendirilmektedir.
Sonuç olarak 4925 Sayılı Karayolu Taşıma Yönetmeliği; ticari taşıma (her türlü biletli ve ya anlaşmalı yolcu ya da faturalı ve ya irsaliyeli yük taşıması) yapan tüm sürücülerin Mesleki Yeterlilik Belgesi (SRC) ve Psikoteknik Değerlendirme belgelerini edinme zorunluluğu getirmiştir. Yollarda; Jandarma Trafik, Trafik Polisi ve Ulaştırma Bakanlığı görevlilerince yapılan kontrollerde, söz konusu belgeleri tamamlamayan sürücülere 224.00 TL, Yetki Belgesi sahiplerine de 560.00. TL idari para cezası uygulanmaktadır. Aynen hız ihlali ve alkollü araç kullanma suçlarında olduğu gibi, bu fiili bir yıl içinde üç kez tekrarlayanlara ise toplam para cezasının 10 (On) katı idari para cezası uygulanmaktadır.
Kazasız ve cezasız günler dileriz…
PRD Psikoteknik Değerlendirme Merkezi adına;
Pınar Ulupınar
Uzman Psikolog
 |
 |
 |
 |
|||||
|
|
|||||||
 Küfür, hakaret içeren; dil, din, ırk ayrımı yapan; yasalara aykırı ifade ve beyanda bulunan ve tamamı büyük harflerle yazılan yorumlar yayınlanmayacaktır. Neleri kabul ediyorum: IP adresimin kaydedileceğini, adli makamlarca istenmesi durumunda ip adresimin yetkililerle paylaşılacağını, yazılan yorumların sorumluluğunun tarafıma ait olduğunu, yazımın, yetkililerce, fikrim sorulmaksızın yayından kaldırılabileceğini bu siteye girdiğim andan itibaren kabul etmiş sayılırım. |
