Yaptığımız yemeklere, salatalarımıza koyduğumuz yağların ya da inşaatlarda, boyamalarda kullandığımız incelticilerin akaryakıta alternatif olarak ağır vasıtaların kullanımına yönelik pazara sürüldüğünü biliyor muydunuz? Bunu kimler yapıyor? Bunu yapanlar ve kullananlar araçlarının ömrünü kısaltırken, çevreye de telafi edilmez zarar verdiklerini bilmiyorlar mı? Peki neden? Zor şartlarda işini yürütmeye çalışan, cebindeki beş liranın hesabını yapmak durumunda bırakılan, evlerini zorluklarla geçindiren bireysel nakliyeciyi bu tür yakıtları kullandıkları için ne derece suçlayabiliriz? Ya da bu hoşgörü; işini layıkıyla, dürüstçe yerine getiren diğer taşımacılara haksızlık olmaz mı?
Bu konudaki kendi görüşümüzü bir tarafa bırakalım ve sektör konuya nasıl yaklaşıyor, uzmanlar ne diyor ona bakalım.
İlk olarak konuya ilişkin görüşlerini almak üzere, 33 yıldır bu sektöre gönül vermiş bir kamyoncumuz olan Halil İbrahim Yaşar’ın yanındayız.
SOFRALARINIZDAN DEPOLARIMIZA YAĞLARIMIZ…
Akaryakıtta alternatif olarak nakliyeciler tarafından neler kullanılıyor?
Nakliyeciler fiyat olarak, onlar için ne uygun gelirse, araçta yakabileceği ne olursa onu kullanıyorlar. Sahte akaryakıta alternatifler çeşit çeşit. Yemek yağlarıyla, ‘White Spirit’i karıştırıyorlar. Bu aynı zamanda tinerde de kullanılan bir ürün. Tinerin ham maddesi, gaz yağı gibi de sayabiliriz. Boya fabrikaları, tiner fabrikaları bu ‘White Spirit*’ dediğimiz karışımı bizim piyasaya sürüyorlar, kamyoncular da bunu yakıyor. Sahte yakıtların başlangıç noktası sanayicilerdir. Bunun yanı sıra yurtdışından sinek ilacı diye adlandırdıkları bir ürün geliyor piyasaya. Ancak, bu ürün de nakliyecilere, taşımacılara alternatif bir yakıt olarak sunuluyor. Mesela geri dönüşüm yağlarını alıyorlar; bunu inşaatçılara vereceklerine bizim yakıtlarımıza karıştırıyorlar. Bazen de istemsiz sahte akaryakıt kullanmak zorunda kalıyorsun. Mesela bazı akaryakıt istasyonları var; sen gidiyorsun o kadar paraya sana sahte akaryakıt veriyorlar, senin ruhun bile duymuyor. Aynı pompada iki vanaları var; 100 litre mi alacaksın? 20’sini normal akaryakıttan kullanıyor, sonra kumandayla sana belli etmeden vanaları değiştiriyor. Geri kalan 80 sahte akaryakıtla doluyor. Sen de ucuz ve kalitesiz akaryakıtı normal akaryakıt fiyatına almış oluyorsun.
BATI’DA SAHTE AKARYAKIT KULLANIMLARI ÇOK DAHA YAYGIN!
Peki, bu sahte akaryakıtları nakliyeciler nasıl temin ediyorlar?
Bu öyle bir şey ki; garajlarda, köşe başlarında, lastikçilerde; her yerde bulunabiliyor. Büyük şehirlerde daha sık kullanılıyor. Örneğin; İstanbul’da yoğun olarak kullanılmakta. Çünkü neden? İstanbul o kadar büyük ve kalabalık ki, senin o hengâmenin içinde fark edilme oranın olsa olsa yüzde 20. Bir başka örnek ise; İzmir. İzmir Işıkkent’te, kamyon garajlarında bu işi yapanlar o kadar çok ki. Sanıyorlar ki Güneydoğu Anadolu’da bu iş daha fazla; ama yanlış. Artık doğuda çok daha az sahte akaryakıt kullanılıyor.
HAKSIZ REKABET İLE MAĞDUR OLUYORUZ
Sahte akaryakıt kullanan nakliyecilerin, normal akaryakıt kullananlara kıyasla ne gibi avantajları oluyor?
Bir kere bizim kullandığımız akaryakıt fiyatıyla, onlarınki bir değil. O zaman ne oluyor? Biz kendi mazot paramıza göre taşımacılığımızı yaparken onlar bizim verdiğimizin fiyatın çok daha altına yapıyorlar taşımacılıklarını. Onların verdiği fiyatlar bizi kurtarmayınca da haksız rekabet oluşuyor. Biz hakkımızla, emeğimizle, doğru taşımacılık yaparken yine de mağdur duruma düşüyoruz.
ÇOCUKLARINA NASIL BİR DÜNYA BIRAKACAKSIN?
Bu kullanımların araca, çevreye verdiği zarar ve etkiler neler oluyor?
Bunların araca zararı çok oluyor. Motora, yakıt sistemine hep zarar veriyor, motorun ömrünü kısaltıyor. Ateşleme odasında bir ısı derecesi var, mühendisler bunu mazota göre yapmışlar. Alternatif yakıt olduğu zaman işler tamamen değişiyor. Isısı artıyor, piston çıkıyor hatta. Çevreye de zararı büyük. Biz Euro normlu motorlara neden geçtik? Bir düşünün ‘Euro normlu motorların faydaları neler?’ diye. Karbondioksit emisyonu azalsın, çevremiz temiz kalsın diye. Dünya bilinçleniyor, ama kamyoncumuz hala bilinçsiz. O sahte akaryakıtla çevreye verdiğin zararı nasıl düzelteceksin acaba? Çocuklarına, torunlarına nasıl bir dünya bırakacaksın?
DENETİMLER YETERSİZ, SAHTE AKARYAKIT ALDI BAŞINI GİDİYOR!
Sahte akaryakıt kullanımına yönelik denetimler oluyor mu? Oluyorsa yeterli buluyor musunuz?
Denetimler var ama yeterli değil. Devlet sahte akaryakıtı görünce bunu kamyoncunun deposundan çekiyor, bu yakıtların üretim alanlarına baskınlar yapıyor. Ama yeterli olmayınca çözüme de ulaşamıyor bu sorun. Sahte akaryakıt bu fiyatla piyasaya sürülmeye devam ederse; kamyoncu da bu akaryakıtı almaya devam eder. Fiyatı fazla olsa kimse tenezzül eder mi bunları almaya? Atık yağlar için de devlet demeli ki ‘Gelin bu yağları, şu kadar fiyata bize satın.’, böylece piyasaya sürülmez bu yağlar.
*Alifatikçe zengin petrollerin damıtılmasında, 130-220°C aralığında kaynayarak elde edilen bir karışım çözgen. Uzun yağlı alkid reçinesi esaslı olan ve fırça ya da ruloyla uygulanan “sentetik boya”ların inceltilmesinde yaygın olarak kullanılır.
8 yıldır sektörün içerisinde olan ve Irak’a şahıs arabasıyla taşımacılık yapan Rıdvan Sayan ise sahte akaryakıt kullanan taşımacıların piyasanın fiyatlarını düşürmesinden dolayı dertli;
Akaryakıt yerine bitkisel yağ, on numara ile gaz yağı birleşimi bir ürün kullanıyorlar. Bu tip akaryakıtların fiyatları ucuz oldukları için tercih sebebi oluyor.
GÜNÜ KURTARACAĞIM DERKEN AYNI MASRAFI TAMİR İÇİN YAPIYORLAR!
Günlerini kurtarıyorlar; evet belki 3-4 sene benden daha fazla kar ediyorlar ama daha sonra araçları sahte akaryakıttan zarar görünce aynı parayı tamire harcıyorlar.
Doğu bölgelerinde sahte akaryakıt kullanılmıyor. Zaten eskiden kaçak mazot vardı sadece. Şimdi bunların tüketimi de oldukça azaldı.
KARDEŞ KARDEŞE BUNU YAPAR MI?
Kamyoncu arkadaşlarımıza sesleniyorum; aynı mesleği icra ediyoruz, aynı kaptan ekmek yiyoruz. Siz alternatif yakıt kullanarak benim fiyatımı düşürüyorsunuz. Kardeş kardeşe bunu yapar mı? Mazot yükseldikçe alternatif yakıtlara yönelim artıyor. Ben aynı yükü senin verdiğin parayla nasıl taşıyayım. Ben 3’ten alırken mazotu sen 1’den alıyorsun! Bu mümkün değil. Haksız rekabet ortamı hepimizin canını fazlasıyla sıkıyor.
‘KAÇAKÇILIĞA BÜYÜK DARBE!’
Bu konuda denetimler kesinlikle yetersiz. Büyük firmalar denetlenmiyor. İki bidon yakalanmış, gazetelerde ‘Kaçakçılığa büyük darbe!’ diye başlık atıyorlar. O ne ki? Ne darbesinden bahsediyorsunuz? Akaryakıt istasyonlarında da dolandırıcılık yapılıyor; sen git bakalım bir taksinin yanaştığı pompadan aynı fiyata mazotunu alabiliyor musun?
Bu tip alternatif yakıtlar konusunda daha sıkı denetim yapılmalı ve insanlara izin verilmemeli. Örneğin; Mersin’de hiç olmadık yerlerde göz önünde satıyorlar bu yakıtları. Hatta işi daha da geliştirdiler; facebook’tan ilan veriyorlar.
Yaklaşık 4 yıldır, kendi aracıyla, Balıkesir’de şehir içi taşımacılık yapan Umut Yücel için sektörün dertleri saymakla bitmiyor.
KORSAN NAKLİYECİLERE HAYIR!
Her şeyden öte bizim sıkıntılarımız saymakla bitmez. Sahipsiz bir mesleğimiz var. Kimse ne derdimizi dinliyor, ne de bir çare bulabiliyor sıkıntılarımıza. İşlerimiz oldukça yoğun; ama hakkıyla yapamıyoruz. Korsan nakliyecilerle mücadele edemiyoruz. Zabıtayla emniyetin arasında bir boşluk var ve korsanlar bundan faydalanıyorlar. Örneğin; hayvan pazarlarında belgesiz hayvan taşıyanlar var. Benim belgem var, hem haklıyım hem mağdurum!
ALTERNATİF YAKITLARI VERGİDEN DÜŞÜYORLAR
Alternatif yakıtlar genellikle endüstriyel yağlardan elde ediliyor. Mesela bir fabrikada kullanılıp, iade edilen yağlar bazı firmalar tarafından satın alınıp, on numara yağ olarak kullanılıyor.
Ağırlıklı olarak bu yakıtları mal sahipleri tercih ediyor. Şirket arabaları ucuz mazot almaz. Mal sahipleri bunu kar amaçlı görüyor. Örneğin; bir firma ucuz mazot kullanıyor; on numara yağcılar da onlara fatura kesiyor. Vergiden de düşüyorlar böylece.
Mazot fiyatı yükseldikçe, bu yakıtlara olan talep de artıyor. On numara yağ normal şartlarda yasak, ancak bu akaryakıt deponun içindeyse sorun yok. Asıl sıkıntı sizi o akaryakıtı koyarken yakaladığında başlıyor.
Akaryakıt istasyonlarında da sahte akaryakıt bulunuyor. Yaklaşınca hemen ‘İndirimli mazot mu?’ diye soruyorlar.
BALIKESİR’DE SAHTE AKARYAKIT NEREDEYSE SIFIRA İNDİ!
İzmir, Aydın, Denizli, İstanbul’da sahte akaryakıt diğer şehirlere göre çok daha yaygın. Balıkesir civarında yağ oranı neredeyse sıfıra indi. Bir ara mazot yükselmişti, o dönem şoförler arayış içindeydi, bunu da yapan 2-3 firma vardı. Sonra bir ara mazot fiyatları düşünce; kimisi iflas etti, kimisi de küçük işletme olarak devam etti.
Devlet şoför arkadaşlara ticari kart gibi uygulamalarla destek olabilir.
3 yıldır hizmet vermekte olan ve İran, Irak, Suriye hattında taşımacılık yapan Ay Nakliyat’ın kurucu başkanı Halil Avican; akaryakıt ile beraber çözülmeyi bekleyen daha birçok sorunun olduğunu vurguluyor.
Alternatif olarak; 10 numara yağ kullanıyorlar; neft koyuyorlar içine yakıtı güçlendirmek için. Aynı madde organik maddelerin ayrıştırılmalarında da kullanılıyor. Aynı zamanda bitkisel yağlar da oldukça fazla kullanılıyor.
YÜZDE 40’LIK BİR AVANTAJ SAĞLIYOR!
Bu bir ticaret alanı olduğu için, kamyoncuların elinin altında bulunuyor da diyebiliriz. Bu tip yakıtlara ulaşım oldukça kolay. Bunların başlıca ve en basit kullanılma sebebi fiyatlarıdır. Aşağı yukarı yüzde 40’lık fark oluyor mazotla aralarında. Hatta yeri geliyor mazotun fiyatı alternatif yakıtların neredeyse iki katı oluyor.
Bu tip yağlar pompaya, enjektöre zarar veriyorlar, pistonu eritiyorlar. Kamyoncular ne yapsın? Günü kurtarma derdindeler.
1983 doğumlu olan Serdar Çakır, 2005 yılından beri babasının ona devrettiği, Şanlıurfa’daki petrol şirketinde müdürlük yapıyor. Sahte akaryakıtla ilgili denetimlerin yeterli olduğunu düşünse de, yol kenarında seyyar satış yapan sahte akaryakıtçılardan hala şikâyetçi.
HER YERDE BULMAK MÜMKÜN!
Daha önceleri 10 numara madeni yağları vardı. Bu yağlar zamanla atık ve bitkisel yağlara dönüştü. Piyasada, yağ fabrikalarından alınan, sanayilerden toplanan yağlar alınıp satılıyor. Bu yağları her yerde bulmak mümkün!
FİYAT HER ŞEYE AĞIR BASIYOR
Normal motorinden ziyade bu tip yağların tercih edilme sebebi fiyatlarıdır. Şoförler zamandan kazanıyorlar. Bu tip yağlar enjektöre, pompaya zarar veriyor; ancak örneğin; şoförün 4 seferinde 4000 lira kazancı olduğunu düşünürseniz, zaten şoför 2 ayda yıpranan motorunun ücretini çıkarmış oluyor.
Bu tip yağlar duman ve kokularıyla çevreyi kirletiyorlar. Çevreye de rahatsızlık veriyorlar.
Eskiden Şanlıurfa kaçak mazotun merkezi sayılabilirdi. Ancak sonradan cezalar ağırlaştı, fiyat farkı düşünce bu tip akaryakıtları satan istasyonlar kapatıldı, 7/24 denetimler yapıldı. Şu anda çok daha rahatız bu konuda.
YOL KENARI DAĞITIMCILARINA ÇÖZÜM BULMAK ŞART!
Ancak tabi küçük belediye mevkilerinde, tenekeciler, ruhsatsız, işletme düzeneği olmadan bu tip akaryakıtları satanlar hala var. Bu konuya da çözüm bulunabilirse çok daha güzel olacak. Göz yumuluyor, böyle yapılmaması lazım.
Sahte akaryakıt piyasada haksız rekabete yol açarken, araçlara ve çevreye de son derece zarar veriyor. Taşımacılık sektörünün kanayan yarası ‘Sahte Akaryakıt’ ile ilgili biz de sizler için Iveco’ya danıştık ve birinci ağızdan sahte akaryakıtın araçlara ve çevreye olumsuz etkilerini incelemeye aldık.
IVECO UYARIYOR!
“Sahte akaryakıt ağır masraflı hasarlara yol açar!”
Sektörün öncü, yeniliklere ve çevreye duyarlı markalarından Iveco, araç şoförlerini uyarıyor. Iveco Ürün Müdürü Tarkan Özyönüm ile yaptığımız kısa söyleşide Özyönüm şoförleri uyardı;
1. Ağır vasıtalar için uygun olan akaryakıt tanımı nedir?
Yeni nesil Common Rail ya da pompa enjektörlü yakıt besleme sistemlerine sahip dizel motorlarda yakıt olarak EN590 standardında, Eurodiesel olarak bilinen motorinin kullanılması gerekmektedir.
2. Sizin markanız altındaki araçlarda ne tür yakıtlar kullanılabilmektedir?
Iveco ürün gamında dizel, CNG, LNG yakıt kullanabilen araçlar bulunmaktadır.
3. Araca uygun akaryakıt kullanılmadığında ne tür riskler ve etkiler oluşmaktadır? Bunların kısa ve uzun vadeli sonuçlarını paylaşır mısınız?
Araca uygun olmayan akaryakıt kullanılmaması ve sıklıkla karşılaştığımız 10 numara yağ kullanılması durumlarında aracın performansı düşmekte, ayrıca kaçınılmaz olarak emisyon değerlerinin kötüleşmesiyle çevreye geri dönülmez zarar verilmektedir. Kullanımın devamında ise kullanıcıya ağır masraf çıkaran hasarlarla karşılaşılmaktadır. Çünkü 10 numara yağın bu tip motorlarda yakıt olarak kullanılması veya depoya karıştırılması, düşük viskozitesi nedeniyle enjektör iğnesi ve yuvasının aşınmasına ve enjeksiyon pompasında kaçaklara neden olmakta ve silindirlerdeki yanma olayını bozmaktadır. Motorda zarar gören başlıca parçalar ve oluşan hasarlar;
• Enjeksiyon pompası ve enjektörler,
• Yanma olayının bozulmasından dolayı enjektör meme uçları, piston tepeleri ve segman yuvalarında karbonlaşma,
• Euro4 ve Euro5 motorlu araçlarda Dizel Partikül Filtresi veya SCR katalizöründe tıkanmalar,
• Motor yağı kirlenmeden dolayı özelliğini erken kaybettiğinden piston segmanları, segman yuvaları ve gömleklerde aşınmalar,
• Turbokompresör yatakları ile ana ve kol yatakları, kam mili yataklarında aşınma,
• Yanma odasında meydana gelen aşırı sıcaklıktan dolayı pistonlarda erime şeklinde deformasyon.
4. Sektörü bu konuda bilgilendirme yönünde neler yapmaktasınız?
Gerek araç teslimatlarında, gerek müşterilerimiz servisimize geldiklerinde, gerek müşteri ziyaretlerimizde ve gerekse de sürekli vermekte olduğumuz kullanım bakım eğitimlerinde öncelikle altını çizdiğimiz konuların başında, uygun olmayan yakıt tüketimin araca, ekonomiye ve çevreye verdiği zararlar gelmektedir.
5. Bu konuda haksız rekabet yaşandığını düşünüyor musunuz? Bu konudaki görüşleriniz neler?
Evet, kesinlikle haksız rekabet söz konusu. Uygun olmayan akaryakıt ile yapılan, her şeyden önce çevreye, daha sonra vergi kaçağı ve kayıtdışılık sebebiyle ekonomiye ve nihayetinde araçlara verdiği hasarla milli servete zararı bulunan nakliye şekline karşılık, olması gerektiği şekilde işini yapan firmaların toplam maliyette haksız rekabete uğraması önlem alınması gereken bir durum.
STANDARTLARIN DIŞINA ÇIKMAYIN!
Sahte akaryakıt ve bu akaryakıt kullanımlarına ilişkin yaptırımları ‘bir bilene’ EPDK’ya sorduk…
1. Ağır vasıtalarda kullanılması gereken akaryakıt tanımı nasıl yapılmaktadır?
Ülkemiz karayollarında bulunan ağır vasıtalarda motorin kullanılmakta olup, hangi ürünlerin motorin olduğu kurumumuzca gerçekleştirilen düzenlemeler kapsamında GTİP (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu) numarası tanımlanmak suretiyle belirlenmiştir.
2. Ne tür ürünler ağır vasıtada yakıt olarak kullanılabilir?
Son dönemde gelişen teknoloji ile beraber CNG’nin de ağır vasıtalarda kullanıldığı bilinmekle birlikte, yaygın olarak motorin kullanılmaktadır.
3. Şu anda sektörde standart akaryakıt tanımına uymayan bir takım alternatif ürünler kullanılmaktadır. Bunların kullanımına ilişkin kanuni müeyyideler ve cezai uygulamalar var mıdır? Varsa nelerdir?
Kaçak akaryakıta ilişkin hükümler 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nda yer almakta olup bu husustaki değerlendirmeler mahkemelerce yapılmaktadır.
4. Devletin ilgili kurumlarının (Bunlar hangileridir?) bu konudaki sorumluluk paylaşımı nasıldır?
5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nda yetki paylaşımı Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı şeklinde tanımlanmış olup, bunun yanında kaçak akaryakıtın tespitine ilişkin numune incelemesi akredite laboratuvarları tarafından yapılmaktadır.
5. Ağır vasıtalarda akaryakıt ihtiyacını karşılayan şoför ya da firma sahibi standarda uygun ürün aldığını nasıl anlayabilir? Bu konudaki sorumluluğu nelerdir?
Türkiye’de faaliyet gösteren lisans sahipleri (bayilik, rafineri, dağıtıcı vs.), Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun belirlediği standartlara (TS, EN vs.) uygun akaryakıt satmakla yükümlüdür. Bu standartlar, lisans sahiplerinin alım satım faaliyetlerinde kısmen veya tamamen laboratuvarlarda test edilerek kontrol edilmektedir. Bayilik lisansı sahiplerinin Kurumca belirlenen standartlara uygun akaryakıt satma yükümlülükleri bulunmakta olup, istasyonlarından alınan akaryakıt numunelerinin standartlara aykırılığı durumunda Kurumumuzca yaptırım uygulanmaktadır.
6. Sektörün kazanç konusunda yaşadığı sıkıntılar yüzünden bireysel kamyoncu olarak ifade edilen kesimi alternatif ürünlere yönelmektedir. Elinizdeki verilere göre şu an standartlara uygun ürün kullanmayanların oranı genelin içinde ne kadar bir paya sahiptir? Yıllar bazında bu oran nasıl bir seyir izlemektedir?
Kurumumuzda standartlara uygun olarak satılan akaryakıt ürünlerinin miktarına ilişkin veriler mevcut olup, bu veriler de gerek aylık gerekse yıllık olarak “Sektör Raporu” başlığı ile yayımlanmaktadır. Standartlara aykırı kullanılan ürünün miktarı veya kullanan kişilerin sayısına ilişkin bir veri mevcut olmayıp bu kapsamda bir oranlama yapılması mümkün değildir.
7. Son olarak konuya ilişkin sektöre tavsiyeleriniz nelerdir?
Kurumumuz 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu gereği piyasa faaliyetlerinin şeffaf, eşitlikçi ve istikrarlı biçimde sürdürülmesi için yönlendirme, gözetim ve denetim faaliyetlerinin düzenlemektedir. Bu kapsamda sektör katılımcılarının tarafımızca gerçekleştirilen düzenlemeleri takip ederek, bu amaç doğrultusunda gerçekleştirilebilecek düzenleme önerilerini ve piyasa bozucu etkenler tespit ettiklerinde de bu durumları Kurumumuza bildirmelerini önermekteyiz. Sektörde faaliyet gösteren son kullanıcıların Kurumumuzdan lisans almış lisans sahiplerinden akaryakıt alması durumunda standarda uygun akaryakıt almış olacaklardır.
FORD TRUCKS’DAN MESAJINIZ VAR!
“Sahte Akaryakıt Maliyetlerinizi Artırır!”
Akaryakıt kullanımına dair sorulara yanıtlar Pazarlama, Strateji ve Ürün Pazarlama Müdürü Armağan Hazar tarafından verilmiştir.
1. Ağır vasıtalar için uygun olan akaryakıt tanımı nedir?
Ağır vasıtalar için uygun olan akaryakıt tanımı, kullanılan akaryakıt standardına atıfta bulunularak verilebilir. Günümüzde Avrupa ve Türkiye’de kullanılan akaryakıt BS EN590’a uygun olmak durumundadır. BS EN590’a uygun akaryakıtta sülfür oranı çok düşüktür (en fazla 10ppm=1kg akaryakıtta 10mg sülfür) ve setan sayısı da 51’dir. Düşük sülfürlü ve yüksek setan sayılı dizel yakıtlar özellikle daha sıkı olan emisyon seviyeleri için gerekli olup Eu6 emisyon seviyesi için kaçınılmaz hale gelmiştir. Çevreci bir dizel motor için düşük sülfürlü ve yüksek setan sayılı akaryakıt kullanımı gerekliliktir denebilir. Bununla birlikte BS EN590’a uygun akaryakıtta su içeriği de en fazla 200ppm’dir (1kg akaryakıtta 200mg). Su içeriğinin de sınırlanmış olması hem yakıtla temas halinde olan metal parçaların ömrünü uzatmakta hem de yakıt filtrelerinin daha uzun ömürlü olmasını sağlamaktadır. Bunlarla birlikte yakıtın yağlayıcı özelliğinin de uygun olması önem arz etmektedir ki yakıt pompası gibi yakıt ile yağlayan motor parçalarının daha uzun ömürlü olması sağlanmaktadır.
Ağır vasıtlar için uygun bir akaryakıtı özetle: “motor, motor aksamlarının korunmasına, uzun ömürlü olmasına yardımcı olan, çevreyi daha az kirleten ve bununla birlikte birim yol başına daha az maliyet getiren yakıt” olarak tanımlayabiliriz.
2. Sizin markanız altındaki araçlarda ne tür yakıtlar kullanılabilmektedir?
“Ağır vasıtalar için uygun akaryakıt” tanımı altında da belirtilen özellikleri dolayısı ile tüm kamyonlarımızda BS EN590 dizel yakıt kullanılmaktadır. Bilindiği üzere dizel yakıtta setan sayısı yanma verimi açısından önemlidir ve BS EN590’a uygun bir akaryakıtta setan sayısı en az 51’dir. Bunun da yakıt tüketimi ve motor emisyonu üzerinde olumlu bir etkisi vardır.
3. Araca uygun akaryakıt kullanılmadığında ne tür riskler ve etkiler oluşmaktadır? Bunların kısa ve uzun vadeli sonuçlarını paylaşır mısınız?
Araca uygun olmayan akaryakıt kullanımı kesinlikle tavsiye edilmemektedir. Aksi durumda kısa ve uzun vadede ciddi problemlere ve maliyetli tamirlere neden olabilmektedir. Bununla birlikte çevre kirliliğine de neden olabilmektedir.
Tüm araçlarda uygun yakıt kullanılmaması durumlarında motorda, yakıt sistemlerinde ve/veya egzoz sistemlerinde sorunların oluşması muhtemeldir. Ancak diğer tüm araçlardan çok daha uzun yol yapan kamyonlarımızda bu durum daha da büyük ciddiyettedir.
Düşük kalite yakıt kullanımının doğurabileceği kısa vadeli etkilerden bazıları;
- Motordan beklenen gücün sağlanamaması,
- Yakıt tüketimi artışı,
- Yakıt filtrelerinin beklenen süreden önce tıkanması
- Yakıt hatlarının zarar görebilmesi
olarak sıralanabilir.
Uzun vadeli etkileri de;
- Emisyon seviyelerinin hedeflenenden yüksek çıkması ve çevreye olumsuz etkilerin oluşturulması,
- Egzoz katalizör sisteminin bozulabilmesi,
- Özellikle çinko içeriği yüksek yakıtlarda yakıt enjeksiyon sisteminde hasarlanma,
- Yakıt pompasının, yakıtla kendini yeterli yağlayamaması sonucu zarar görmesi,
- Yakıt şamandırasında hareket bozuklukları oluşması,
- Genel olarak araç tamir giderlerinde yükselme
- Araç ömründe azalma
olarak sıralanabilir.
4. Sektörü bu konuda bilgilendirme yönünde neler yapmaktasınız?
Ford Otosan Eğitim Merkezimizde Ürün Geliştirme mühendisleri ile belirli aralıklar ile tüm servis elemanlarımıza ve Satış uzmanlarımıza eğitimler verilmektedir. Satış uzmanlarımız da her müşterimize gerekli bilgilendirmeleri yapmaktadır. Ek olarak kullanıcı el kitabı ve garanti kılavuzunda “uygun olan akaryakıt tanımı olan” BS EN590 standartında olması gerektiği bilgisi de müşterilerimize verilmektedir.
MAN’DAN MESAJ VAR; GÜVENLİ VE KONFORLU ARAÇ KULLANIMLARI İÇİN ARACINIZA UYGUN YAKIT KULLANIN!
MAN Eğitim Akademisi Eğitmeni Levent Kireç’ten şoförlere öneriler
“Aracınıza uygun yakıtla hem aracınızı hem de geleceğimizi korumak sizin elinizde!”
- Ağır vasıtalar için uygun akaryakıtın tanımı sizce nedir?
Uygun akaryakıtın tanımını yapmadan önce değerli bir ham madde olan petrol kavramını biraz irdeleyelim.
Latince «petra oleum» (taş yağı) sözünden gelir. Yeraltından çıkarılan ham petrol, yüzlerce 'maddenin karışımı halindedir. Ham petrolün damıtılması ile maddeler ayrılır. Çok çeşitli alanlarda kullanılan ve çok çeşitli özellikleri olan maddeler elde edilir. Bunların en önemlisi, akaryakıtlardır. Bugün dünyada motor gücüyle çalışan birçok araç, gücünü benzin veya dizel yakıtı(mazot) gibi akaryakıtlardan alır. Bu nedenle de dünyanın petrol ihtiyacı gün geçtikçe artmakta, bu yüzden de petrol, dünya ekonomisinin temel direklerinden biri halini almaktadır.
Hatta geçmişte de de birçok kez yaşandığı gibi zengin petrol kaynaklarına erişim birçok devlet için milli politika halini almış ve bu uğurda nice savaşlar yapılmış ve de kanlar dökülmüştür.
Dünya tarihinde bu kadar büyük bir öneme sahip olan bu ‘sihirli kara sıvı’ nın elde edilebilmesi için de aynı zamanda yasal olmayan pek çok yollara da başvurulmasına neden olmuştur. Bu da uygun olmayan (kaçak) yakıt diye adlandırılan bir kavramın doğmasına neden olmuştur.
Peki, uygun akaryakıt deyince ne anlamalıyız? Ham petrolün rafinerilerde yakıt üretim standartlarına uygun bir şekilde pek çok damıtma ve arıtma proseslerinden oluşan bir dizi işlemden geçmesi ve de ticari birçok alanda kullanılabilecek yanabilen ve yanmasıyla yararlı bir ısı meydana getiren sıvı halini almasıdır. Kısaca da; Dizel yakıt için Avrupa Birliği emisyon standartlarının belirtmiş olduğu EN 590 normlarını karşılayan yakıttır da diyebiliriz.
Literatürlere baktığımızda da akaryakıt kapsamına girecek sıvı yakacaklar kökenleri yönünden iki bölüme ayrılmaktadır: Doğal olanlar ve doğal olmayan (yapma) olanlar. Doğal olanlar, petrol ve ürünleriyle gazyağıdır. Yapma olanlar ise, karaking ürünleri, hidrojenlenme ürünleri ve de kataliz ürünleridir.
- MAN ve Neoplan markanız altındaki araçlarda ne tür yakıtlar kullanılabilmektedir?
Ağır vasıta sektörünün innovatif tasarım ve teknolojileriyle öncü markaları arasında en önde olan MAN ve Neoplan markalarımıza ait ürün gamımıza baktığımızda yoğunlukla kullanılmakta olan yakıt türünün doğal olarak Dizel yakıt olduğu görülecektir. Ancak markalarımızın çevreci ve ekonomik teknolojilerdeki üstünlükleri bağlamında alternatif yakıtlarla işleyen pek çok modelimizde dünya yollarında boy göstermektedir. Bu alandaki öncü, başarılı ve de cesaretli çalışmalarımız ile sektöre ilham vermekteyiz. Örneğin doğal gazlı şehir içi otobüslerimiz ve de yine sektörde bir ilk olan seri üretim doğal gazlı kamyonlarımız. Bununla da sınırlı kalmayan alternatif yakıt yelpazemizde biodizel, hidrojen (H2 ) ve de likit petrol gazı (LPG) nın da hatırı sayılır bir yeri bulunmaktadır. Bunların yanı sıra Avrupa’nın pek çok şehrinde ileri çevre bilincinin yanında, düşük yakıt tüketimini ile birlikte ileri güvenlik ve de konfor özellikleri ile de markamızın ileri teknolojik –çevreci genlerini temsil eden hibrit motorlu otobüslerimizden de bahsetmeden geçemeyeceğim. Dizel-elektrik motoru kombinasyonunun başarılı bir örneği olan araçlarımız % 30’ları aşan yakıt ekonomisinin yanı sıra düşük eksoz emisyonları ile de sektörde tercih sebebi olmaktadır.
- Araca uygun akaryakıt kullanılmadığında ne tür riskler ve de etkiler oluşmaktadır? Bunların kısa ve uzun vadeli sonuçları nelerdir?
Uygun olmayan yakıt kullanımı hem binek hem de ağır vasıtalar için kısa vade de olduğu gibi uzun vadede de bazı problemleri beraberinde getirmektedir. Kısa vade olarak baktığımızda, motorun normalden daha gürültülü, vuruntulu çalışması, araçta çekiş kaybı, egzozdan fazla miktarda duman atma gibi sayılabilecek pek çok problemin oluşumu kaçınılmazdır.
Uygun olmayan yakıt kullanımının orta ve uzun vadeli etkilerine baktığımızda ise pompa ve enjektörlerde çeşitli derecelerde ortaya çıkan aşınmalar hatta tahribatlar, piston ve segmanlarda kurumların oluşması ve de bu kurumların etkisiyle soğutma sisteminde yaşanan soğuma problemleri, segmanlarda kırılmalar, uygun nitelikte olmayan yakıtın silindirler içerisinde yanması sonucu silindirler içerisindeki sıcaklığın normal seviyesinden çok fazla artarak pistonlarda erimelerin oluşması, enjektörlerde de tahribatların oluşması gibi uzayıp giden bir arıza yelpazesi ile karşılaşırız.
Uygun olmayan yakıt kullanımı tüm bu teknik sorunların yanı sıra en büyük zararı da çevremize, geleceğimizin teminatı olan çocuklarımız ile birlikte bizlere de vermektedir. Uygun olmayan yakıt kullanımı ile yanma ürünleri arasında en tehlikeli bileşikler olarak sağlık örgütlerince tanımlanmakta olan azot oksit ve de karbon bileşikleri oluşumu çok yüksek seviyelerde oluşmaktadır. Hem kısa hem de uzun vade de birçok solunum yolu ve de kanser rahatsızlığının tetikleyicisi olan bu emisyon ürünleri sağlığımızı ciddi olarak etkilemektedir. Bu tür yakıtların kullanımının devamı halinde de belirtilen hastalıklar da artışların görülmesi kaçınılmaz olacaktır.
Uygun olmayan yakıt kullanımı aynı zamanda günümüz insanının yanı sıra gelecek kuşakların da yaşam hakkından bir parça çalıp götürmektedir!
- Sektörü bu yönde bilgilendirme yönünde neler yapmaktasınız?
Hem günümüzle birlikte gelecek nesillere de daha yaşanabilir bir dünya bırakabilmenin yanında günümüz insanının da daha emniyetli ve konforlu yolculuklar yapabilmesi için bilinçlendirme-bilgilendirme eğitimleri yapmaktayız. Sektörün kanayan bu yarasıyla dertlenen kurum ve kuruluşlarla, sektörün önderleri ile çeşitli ölçeklerde faaliyetler de yürütmekteyiz.
Uygun olmayan yakıt kullanımının kısa vade de yakıt maliyetlerini azalttığı algısı yaygın bir düşünce halini almışsa da gerçekte uygun yakıtla uzun yıllar kusursuz işleyen motorların bakım onarım maliyetlerindeki düşük oranlar göz adı edilmemelidir. Bu konuda da ‘doğru yakıt orijinal yedek parça ‘kullanımının önemini anlatabilmek adına hayat boyu iş ortağımız olarak görmekte olduğumuz müşterilerimize her nerde olurlarsa olsunlar ulaşıyoruz ve de konuyu çeşitli örneklemelerle birlikte etraflıca ele alıyoruz.
Unutmayalım ki tüm araç gruplarında uygun nitelikte yakıt kullanılması bir gereklilik olmaktan çok insani bir görev ve de yasal bir zorunluluktur.
- Bu konuda haksız bir rekabetin yaşandığını düşünüyor musunuz?
Her şeyden önce insan yaşamı ve onurunun rekabet anlayışı içerisinde değerlendirilemeyecek kadar kutsal olduğu şüphe götürmez bir gerçektir. Ancak bazı küçük, günlük hesapların içerisinde bu hesabın bir parçası olmamızla birlikte haksız bir rekabetin de soğuk nefesinin hissedildiği de bir gerçektir.
İlgili bazı yasal düzenlemeler, teşviklerle mevcut durumun iyiye dönüştürülmesi mümkündür. Araçların eksoz emisyon değerlerine göre vergilendirilmesi hatta birçok Avrupa ülkesinde olduğu gibi otoyol geçişlerinde indirim ve de kullanım önceliği gibi daha pek çok özendirici uygulamalarla mesafe kat etmek mümkün olacaktır.
Bizler, herkes için yaşanabilir bir dünya oluşturmak bunun yanında da güvenli ve konforlu yolculukların standart haline getirebilmek adına tüm araç kullanıcılarımıza uygun yakıt kullanımını tavsiye ediyor bununla birlikte de güvenli, kazançlı, iyi yolculuklar diliyoruz.
 (1).jpg)
