.jpg)
Marka tekelliğinden hizmet anlamında çıkılacak olan ve birçok markanın kalitesini yarıştırmasının önünü açan bu tebliğ için sektörün görüşlerini aldık. Gerek firmalar gerekse bayiler bu konuda ne düşünüyorlar? Bu tebliğ ile gerçekten rekabet kızışacak mı? İşte Ford Otosan, Volvo ve Mercedes Benz Türk’ün yorumları…
Mercedes Benz Türk
1 Ocak 2007’den itibaren geçerli olan 2005/4 no’lu “Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey Anlaşmalar ve Uyumlu Eylemlere İlişkin Yeni Grup Muafiyet Tebliği”nin mümkün kıldığı en önemli değişiklikler seçici ve münhasır dağıtım sistemlerinin birbirinden ayrılması, satış ve servisin birbirinden ayrılması, satış ve serviste çok markalılık, “eşdeğer kalitede yedek parça” tanımı ve distribütör seviyesindeki firmaların kendilerine başvuran bağımsız teşebbüslere bakım ve onarımının yapılması veya çevre koruma ölçütlerinin uygulanabilmesi için gerekli olan herhangi bir teknik bilgiye, teşhis cihazı ve diğer ekipmana, gerekli yazılıma ya da eğitime erişim sunma zorunluluğudur.
Seçici ve münhasır sistemin birbirinden ayrılmasıyla firmalar satış ve servis dağıtım ağlarını yeniden yapılandırdılar ve yeni tebliğ çerçevesinde bayi ve yetkili servisleriyle sözleşmelerini yenilediler. Servis tarafında niteliksel seçici sistem kriterlerine göre, standartları yerine getiren başvuru sahiplerinin yetkili servis olabilmeleri, ana firmaların servis ağı stratejilerini etkileyecektir. Başvuranlara teknik bilgi, teşhis cihazı, ekipman, eğitim sunma zorunluluğundan dolayı, firmalar bunları sağlamak amacıyla iş gücü ve kapasite planlaması yapmak durumunda kalabilirler.
Yeni tebliğin esas amacı otomotiv sektöründe rekabetin artmasına dayanmaktadır. Satış tarafında rekabet, tebliğin öncesinde de yoğun olduğundan dolayı, tebliğ ile rekabetin ne kadar daha arttığını gözlemlemek zor olacaktır. Yeni tebliğ ile özel servislerin, ana firmalardan teknik bilgi, teşhis cihazı, eğitim vs. alarak Yetkili Servisler ile rekabet etmeleri hedeflenmiştir. Bu bağlamda, servis tarafında rekabetin artacağı öngörülebilir. Haziran 2006’da London Economics danışmanları tarafından Avrupa Komisyonu’na, 12 AB üyesi ülkede yapılan araştırmalar sonucunda, Avrupa’da yayınlandığı tarihten tebliğin etkilerini açıklayan bir rapor hazırlandı (“Developments in car retailing and after-sales markets under Regulation No:1400/2002”, Volume I). Bu raporda, yeni tebliğ ile otomotiv sektöründe yeni araç satış, bakım-onarım ve yedek parça pazarında çok radikal değişikliklerin olmadığı, henüz istenilen amaca ulaşılamadığı vurgulanıyor. Bunları göz önünde bulundurarak, Türkiye’nin AB ülkelerinden çok uzakta olmadığını söyleyebiliriz.
Ford Otosan
Tebliğ ile hedeflenenler arasında;
1) Markalar Arası Rekabetin Geliştirilmesi (Satış ve Servis),
2) Bayilerin Üreticiye Bağımlılığının azaltılması ve bayiler arası rekabetin geliştirilmesi,
3) Yetkili Servis ve Parça / Aksam Piyasasında Rekabetin Geliştirilmesi,
4) Bağımsız Tamircilerin ve Özel Servislerin Rekabete Dahil Olmaları,
5) Bağımsız Satıcıların (Eşdeğer ve Orijinal Yedek Parça Üreticileri ve Bağımısız Araç Satış Showroomları) Rekabete Dahil Olmaları yer almaktadır.
Tebliğ, Avrupa’da Eylül 2002 tarihinde yürürlüğe girmiş ve Ekim 2003 tarihinde uygulamaya alınmıştır. Avrupa’daki deneyimler göstermektedir ki; bir süre Bayi ağı ve üretici firma arasında kar marjı ayarlamaları söz konusu olmuş, ve yanı sıra müşteri memnuniyeti rakamlarında düşüş gözlenmiştir. Zincir bayi yapılarında ve “megadealers” olarak adlandırılan büyük bayiliklerde artış olduğu belirtilmiştir. Fakat, piyasa kısa bir belirsizlik döneminden sonra dengeye ulaşmıştır. Regülasyonun müşteriye yansıyan hususları arasında ise, araç fiyatlarında az da olsa düşüş olması ve bakım giderlerindeki azalmadan bahsedilmektedir. Tüm bu gelişmeler, müşterilerin kaliteli ve ucuz hizmet almasına olanak sağladığı için sektörde rekabeti arttırarak sektöre olumlu etki edecektir.
Türk Otomotiv Sektöründe ise, tebliğe uyum çalışmaları tamamlanmıştır ve tüm firmalar, yetkili servis, bayiler ve özel servisler uygulamalardaki değişiklikleri kendi iç bünyelerine de taşımışlardır. Bu çerçevede, süreç içerisinde aşağıdaki değişikliklerin yaşanması olasıdır.
1) Satış ve Servis hizmeti birbirinden ayrılmıştır. Satış hizmeti verebilmek için servis hizmetini sağlamak gerekmeyecektir. Bu çerçevede, son 5-10 yıldır motorlu taşıtlar sektöründe gözlenmekte olan trendde farklılaşma beklenmektedir.
2) Bayiler, markaların kendi standartlarını sağlayabildikleri ölçüde, aynı çatı altında birden fazla markanın bayiliğini yapabilecektir. Günümüzde de, birden fazla bayiliği farklı tesislerde yürütmekte olan bayiler mevcuttur, bunların aynı çatı altına taşınabiliyor olması ile operasyonel karar bayilere bırakılmıştır. Avrupa’da çok-markalılık hususunda büyük değişiklikler ile karşılaşılmamıştır. Kısa ve orta dönemde Türk Otomotiv sektöründe de çok büyük değişiklikler öngörülmemektedir.
3) Servis ve yedek parça hizmetlerinin sağlanmasında, marka standartlarını sağlayan firmalar yetkili bayilik/servislik alabilecektir. Bu artış, daha geniş araç parkı kitlesine ulaşılmasına ve dolayısı ile daha çok yedek parça satışına olanak sağlayacaktır.
Yılın ilk sekiz ayında, otomotiv sektörü genelini analiz ettiğimizde geçen yıla oranla servis ve yedek parça bayilik başvurularında artış gözlenmektedir. Yetki talepleri daha çok otomobil ve hafif/orta ticari araç servislik hizmetini kapsamaktadır. Ağır ticari araç segmentinde dikkat çekici oranda servis artışı gözlenmemekte ve beklenmemektedir.
4) İlave satış ve servis tesisi/şube açma kararının, bayi/servisin kendi kararına bırakılması neticesinde ilave tesislerde artış öngörülmektedir. İçinde bulunduğumuz yılı analiz ettiğimizde, şube açma konusunda hızlı olmasa da düşük tempoda talep olduğu görülmektedir. Yüksek talep olmamasının sebebi olarak sektördeki yoğun rekabet nedeniyle karlılığın, yüksek maliyetler altında sürdürülememesi birincil neden olarak gösterilebilir.
Ağır ticari araç segmentinde ise, ilave satış tesisi açma onayı üretici firmalara bağlıdır. Bu çerçevede, ağır ticari araç satışındaki şubeleşme konusunda önemli değişiklikler beklenmemektedir.
Volvo
Blok Muafiyeti Tebliği’ne göre yetkili servislerin farklı markaları bünyelerinde barındırabilmeleri uzun dönemde müşteri odaklılığını arttıracaktır. Yetkili servislere daha iyi ürünler ve daha avantajlı çalışma koşulları sunan üretici/ithalatçı firmalar bu savaştan galip olarak çıkacaklardır.
Üretici/ ithalatçı firmalar tarafından sunulan bu avantajlı çalışma koşulları ise direkt ve indirekt olarak da müşterilere yansıyacaktır. Ayrıca Blok Muafiyeti standardizasyonu beraberinde getirmektedir ki bu müşteriler için çok daha önemli bir kazançtır.
Blok Muafiyeti yetkili servislerin sunduğu hizmetlerin, tesislerin, ekipmanların yani bir bütün olarak satış sonrası hizmet kalitesinin bir standarda oturmasını sağlamıştır. Bu standartların ne kadar yüksek veya alt seviyede tutulacağı üretici / ithalatçı firmanın çalışma vizyonuna bağlıdır. Fakat müşterilere alacakları ürünün satış sonrası hizmetleri hakkında net bir görüş kazandıracaktır.
İşte firma görüşleri bu şekilde… Genelde olumlu yansımalarının olacağı söylense de neticesinin ancak uzun vadede alınacağının altı çiziliyor. Rekabetin daha da artacağının ifade edildiği görüşlerin birleştiği nokta ise müşteri odaklı çalışmayı getirecek olan tebliğin yine en çok müşterilerin işine yarayacağı….
Firmalar rekabeti kızıştıracak olsa da tebliği olumlu buluyor. Peki aslında birebir etkilenecek olan bayiler bu konuda ne düşünüyor? Bu konuda Iveco’nun Ankara’da bulunan bayii Özgözde’nin Genel Müdürü İsmail Çalık ile konuştuk. Çalık da aslında firmalardan pek de farklı düşünmüyor. Ancak bayi olarak olaya daha temkinli yaklaşıyor.
İsmail Çalık şu soruyla konuya giriyor. “Türkiye alt yapısıyla bu tebliğe hazır mı?” İşte önemli olan budur diyor.
İsmail Çalık tebliğin Türkiye için önemli bir değişim olduğunu söylerken “Bayi olarak tabii ki tek markalılıktan kurtulmuş olacağız. Her markayı satabilir duruma gelmiş olacağız. Zaten bayi yapısı genelde buna yatkın. Yani bir işin içindeyseniz farklı marka da olsa buna kısa sürede uyum sağlanabiliyor” diye konuştu.
Çalık, bayi açısından çok da sorun yaratmayacağını söylerken asıl sıkıntının servis ve yedek parça da olacağını savundu. Her yeni markanın ek bir maliyeti de beraberinde getireceğini söyleyen Çalık, sonucunun ancak uzun vadede alınacak böyle bir yatırıma girmenin ise riskli olabileceğini ifade etti.
Öte yandan her yeni markanın yeni bir eğitimi de gerektirdiğinin altını çizen Çalık, tebliğin en çok distribütörler açısından avantajlı olduğunu da sözlerine ekledi. Çalık, olumlu ve olumsuz yönlerini değerlendirdiği tebliğ için “Haksız rekabeti önlemediğimiz sürece kanunu getirsek de çok fazla sonuç alınacağını sanmıyorum.” diye konuştu.
 |
 |
 |
 |
|||||
|
|
|||||||
 Küfür, hakaret içeren; dil, din, ırk ayrımı yapan; yasalara aykırı ifade ve beyanda bulunan ve tamamı büyük harflerle yazılan yorumlar yayınlanmayacaktır. Neleri kabul ediyorum: IP adresimin kaydedileceğini, adli makamlarca istenmesi durumunda ip adresimin yetkililerle paylaşılacağını, yazılan yorumların sorumluluğunun tarafıma ait olduğunu, yazımın, yetkililerce, fikrim sorulmaksızın yayından kaldırılabileceğini bu siteye girdiğim andan itibaren kabul etmiş sayılırım. |
