Limanlar Özel Dosyası Kıyılarımıza Işık Tutacak

- Nakliyeciler liman hizmetlerinden ne kadar memnun?

- Neler istiyorlar?

- Verilen hizmetlerle ilgili yeterli bilgiye sahipler mi?

- Ek hizmet talepleri var mı?

- Ücret tarifelerine ilişkin ne düşünüyorlar?

- Limanları tercih nedenleri neler?

Gelin limanlarımızı yakından tanıyalım…

Ticaretin kalbi limanlarda atarken dergimiz bu sese kulak vermeyi ihmal etmedi ve Karadeniz limanlarından Rize Limanı’nı masaya yatırdı.

Rize Limanı umutlarını Ovit Tüneli Projesi’ne bağlamış durumda. Proje hayata geçtiğinde limanın hinterlandı genişlerken; tam kapasite hizmet vermeye de başlayabilecek. Çevre illerle bağlantısını güçlendirecek ve coğrafi şartlar nedeniyle ulaşılamayan noktalara ulaşmayı mümkün kılacak bu projenin neticelenmesini limanın yanı sıra taşımacılar da dört gözle bekliyor.

Önce Rize iline yakından bakalım. Karadeniz Bölgesi’nin Doğu Karadeniz Bölümünde yer alan Rize; batısında Trabzon’un Of ilçesi; güneyinde Erzurum’un İspir ilçesi, doğusunda Artvin’in Yusufeli ve Arhavi ilçeleri ile komşu. Komşuluk ilişkileri ekonomisine ne kadar katkı sağlıyor bilmiyoruz; ama ilin en önemli zenginliği şüphesiz ki çay… Çayın dışında ilin ekonomisini oluşturan diğer faaliyetler ise tarım, hayvancılık, ormancılık, el dokumacılığı, turizm, ahşap gemi yapımcılığı olarak sıralanıyor. Arazinin engebeli oluşu tarımı biraz kısıtlamış durumda; coğrafyasının el verdiği ölçüde çayın dışında mısır, fındık, puroluk tütün, sebze ve meyve de yetiştirilebiliyor. Balıkçılık, ormancılık halkın önemli geçim kaynaklarını oluştururken ilin lezzetlerinden Anzer balı da ülke çapında da büyük bir üne sahip. Sanayisinde çay ve çay paketleme, un, balık yağı, balık unu, sirke, orman ürünleri, çivi ve çelik tel fabrikalarının bulunduğunu görebiliyoruz. Madenler açısından pek zengin olmayan ilçenin yer altı cevherlerini ise Ardeşen’de manganez, kaolin, kil, tuğla ve kiremit hammaddesi; Çamlıhemşin’de manganez; Çayeli’nde bakır, kurşun, çinko, prit; Fındıklı’da demir ve kaolin madeni oluşturuyor.

Rize Limanı ise ilin ekonomik durgunluğundan mıdır bilinmez canlı ve yoğun bir grafik çizmiyor. Şüphesiz ki bunda hayata geçirilmesi henüz gerçekleşmeyen Ovit Tüneli Projesinin etkisi büyük. Limanın bütün umutları bu projeye bağlı; proje gerçekleştiği takdirde iç bölgeler ve GAP ile olan bağlantı sağlanmış olacak. Böylece limanın hinterlandı genişlerken; tam kapasite hizmet verebilecek.

Rize Limanı’nda en çok bakır madeni yüklemesi yapılıyor; dünyanın her yerine ihraç edilen bakır madeninin yıllık ihraç rakamı 280 bin tonu buluyor. 25.000 ton civarı gübre ithalatı yapılan Limana gübre en çok Romanya’dan geliyor.

Elleçleme kapasitesinin % 15 civarındaki bölümü kullanılabiliyor. Batıda Trabzon Limanıyla komşu olan Rize Limanı Zigana Geçidiyle İç Anadolu’ya bağlanıyor. Kaçkar Dağları’nın geçit vermemesi nedeniyle büyümede sıkıntı yaşıyor. Ovit Tüneli Projesi’nin hayata geçirilmesi ile GAP’ın limanı olabilecek bir güce sahip olacak Liman, Rize Gümrük Müdürlüğü ile çalışmalarını sürdürüyor. Çay İhtisas Gümrüğü olan tek ilin Rize olması da bir avantaj sağlıyor. Senede 150 gemi limana yanaşırken; yaklaşık 30.000 kamyon girişi oluyor.

Rize limanı, iç liman ve dış liman olarak ikiye ayrılıyor. İç limanda küçük gemilere ve balıkçı teknelerine hizmet veren -2.50m. -4.50m. derinliğinde toplam 500m. rıhtım bulunuyor. Bunun haricinde ayrıca -8.00m. ve -12.00m. derinliğinde 3 adet ana ticaret rıhtımı ve 1 adet Ro Ro rıhtımı da yer alıyor.

Liman Tarihçesi

Osmanlı İmparatorluğu döneminde, şehir merkezinde doğal koylarda çektirmelerle yapılan yükleme ve boşaltma işlemleri, ilk defa Çay-Kur'a ait çay fabrikası önünde kurulan bir iskele ile kömür gemilerine boşaltılmaya başlanmış ve limanın temeli o günlerde atılmış.

Daha sonra 1966 yılında Balıkçı Barınağı olarak yapımına başlanmış ve 1991 yılına kadar tarım sektöründen programa girip safha safha inşaatı tamamlanmış.

İlk kez Bakanlar Kurulunun 85/9194 sayılı kararı ile ulaştırma sektörüne geçerek Türkiye Denizcilik İşletmeleri Genel Müdürlüğüne devredilmiş ve bu tarihten itibaren yatırımlar hızlanmış.

1997 yılında özelleştirilerek RİPORT Rize Limanı İşletmesi Yatırım A.Ş.'ye devredilmiş.

Limanın özellikleri;

● Karayolu bağlantısı limanın yanından geçiyor.

● Ana Ticaret rıhtımı tel örgülerle çevrili olup, tek girişi ve çıkışı bulunuyor.

● Liman sahasının güvenliği tel örgüler, 24 saat gezici ekipler ve ISPS Kod kapsamında Güvenlik Kameraları Sistemi ile sağlanıyor.

● Ziyaretçilere ve kara taşıtlarına park alanı ayrılmış.

● Liman içinde Emniyete Müdürlüğü’ne ait birim olup, pasaport kontrolleri buradan yapılıyor.

● En yakın sağlık birimi limana 1 km mesafede yer alıyor.

● Limanda Gümrük Muhafaza Birim Amirliği ve Gümrük Müdürlüğü Ofisleri bulunuyor.

● Yolcu Salonu mevcut.

● Rıhtımları ve belli noktaları kapsayan yangın söndürme su hatları da bulunuyor.

RİPORT Rize limanının hinterlandı dar olmasına karşılık başlıcaları;

● Doğusunda karayolu ile Hopa ve Gürcistan

● Kuzeyinde tarifeli Ro Ro hattıyla Gürcistan'ın POTİ limanı

● Güneyinde ise Erzurum ve en yakın İran Transit yolu olması nedeniyle İRAN'dır.

Avantajlar;

12.000 m2 kapalı alana sahip ambarda 60.000 ton cevher stoklanıyor ve konveyörle yükleme yapılarak ihraç ediliyor.

2.000 m2 Antrepo sundurma

1.000 m2 kapalı sundurma

7.000 m2 açık sundurma

● Doğu Karadeniz'in en derin limanı olması itibarı ile (-12.00m.) özel bir avantaj sağlıyor.

● 45,000 DWT'na kadar gemileri yanaştırma imkanı sunuluyor.

● Supalan boşaltılan malların geçici olarak limanda depolama imkanı var.

● Serbest Bölgeye mürettep eşyalar için, limanı koridor bölge olarak kullanma imkanı var.

● ISPS kod kapsamında güvenli liman olma özelliği taşıyor.

Bazı Limanlara olan uzaklıklar (Mil olarak verilmiştir)

● Hopa Limanına ....................... 45 mil

● Trabzon Limanına .................. 37 mil

● Samsun Limanına .................. 190 mil

● İstanbul Limanına .................. 551 mil

● İzmir Limanına ...................... 800 mil

● Mersin Limanına .................... 1284 mil

● Poti Limanına ....................... 84 mil

● Malta Limanına ..................... 1364 mil

● Trieste Limanına ................... 1686 mil

● Lizbon Limanına ................... 2633 mil

● Rotterdam Limanına ............. 3695 mil

● Antwerp Limanına ................. 3700 mil

● Singapore Limanına .............. 6334 mil

Bazı İl Merkezlerinin Rize Limanına uzaklıkları:

Rize’ den

● - Hopa’ ya ........................ 96 km

● - Trabzon’ na ................... 76 km

● - Samsun’a ..................... 422 km

● - İstanbul’a .................. 1115 km

● - Ankara’ya ................... 840 km

● - Erzurum’a ................... 358 km

Limana yanaşıp kalkan gemilere şirket kılavuzluk hizmeti veriyor. Rize Liman Yönetmeliğine göre;

● - 2.000- 5.000 GRT arası gemiler, 16 ton çekme kuvvetinde 1 römorkör
● - 5.001-15.000 GRT arası gemiler, 18 ton çekme kuvvetinde 2 römorkör
● - 15.001-30.000 GRT arası gemiler, 27 ton çekme kuvvetinde 2 veya 18 ton çekme kuvvetinde 3 römorkör
● - 30.000 GRT den büyük gemiler ise, 30 ton kuvvetinde 2 veya 20 ton çekme kuvvetinde 3 römorkör alma zorunluluğu bulunuyor.

Yanaşma kalkmalarda manevra kabiliyeti yüksek baş pervaneli gemilere özelliklerine göre römorkör alma şartlarında Liman Başkanlığınca indirim yapılabiliyor.

Limandaki başlıca yükler arasında konsantre maden (Bakır/Çinko) yüklemesi yapılırken; kereste, seramik malzemeler, kömür, gübre vb. yüklerin de boşaltılması gerçekleşiyor.

Rize Çay İhtisas gümrüğü olarak tespit edilen Rize'de ithal çayların ithalatının yapıldığı tek yer olan Riport Rize Limanın da çay ithalatının gerçekleştirilmesi için 2000 m2 antrepo olarak hizmet veriyor.

10.000 m2 kapalı alana sahip ambarda 60.000 ton cevher stoklanıyor ve konveyörle yükleme yapılarak ihraç ediliyor.

Makina Parkı

2 adet Coles Mobil Vinç ( beheri 10 ton kapasite)

3 adet Ruston Bucyrus 22-RB Vinç

1 adet 10 tonluk forklift

1 adet 5 tonluk linde forklift

1 adet 800 BHP gücünde Römorkör ile

1 adet 220 BHP gücünde Palamar Motoru

1 adet 330 Kwa jeneratör

2 adet 100 tonluk Elektronik Kantar

1 adet 200 mt. Yükleyici konveyör bant (250 ton / saat kapasite)

3 adet lastikli loader

1 adet vakumlu çevre süpürme aracı ( Johston Sweeper )

1 adet bunker ( 250 ton / saat kapasite )

1 adet ship loader ( 250 ton / saat kapasite)

İhtiyaç halinde vinçler dışarıdan kiralanmakta veya üçüncü şahıslara indirim yapılarak kendi imkânlarıyla boşatmalarına olanak tanınıyor.

Riport Şirket Ortaklık yapısı

A Grup: Çillioğlu 1/3

Asim ÇİLLİOĞLU & Kral Faysal ÇİLLİOĞLU

B Grup: Yardımcı 1/3

Yardımcı Denizcilik, Yardımcı Tersane

Hasan Kemal, Şaban, Servet, Hüseyin YARDIMCI

C Grup: Ergenç 1/3

Er Maden ve Er Denizcilik

Ayhan Erğenç, Cihan Erğenç

D Grup: TDİ 1/53.000 hisse (Kamu kuruluşu)

Riport Rize Limanı

• Enlemi 41° 02' 47''

Kuzey Boylamı 40° 34' 20'' Dogu

Taşlıdere mevkiinden batıya,

Enlemi 41° 02' 41''

Kuzey Boylamı 40° 30' 15''

Dogu mevkiinden güneye,

Enlemi 41° 02' 28''

Kuzey Boylamı 40° 30' 15''

• Dogu Pyros Burnu mevkiinden çizilen hatlarla kıyı arasında kalan deniz alanıdır.

RİPORT ULAŞTIRMA ALTYAPISI ‘Teknik Altyapı’

• Türkiye’nin halı hazırda en büyük Otoyol projesi olan “Karadeniz otoyolunun Samsun-Hopa-Rize hattı Ovit Tüneli için start verildi.

• Erzurum’un mevcut Karadeniz’e inişi Trabzon veya Hopa üzerinden gerçekleştiriliyor, bu yollar ile ulaşım süresi 5-6 saat sürüyor.

• Sahil otoyolu inşaatının tamamlanması ile, Rize-Ovit-İspir- Erzurum yolu Tünel ile geçilmesi Karadeniz’in GAP en kestirme yolu 2.5-3 saat olacak.

• Bu iki projenin tamamlanması ile şehrin Rusya-Gürcistan ile karayolu, çevre iller ve ayrıca iç bölgeler ve GAP ile olan ulaşım sorunu ortadan kalkacak.

Limandaki mevcut kamu kurumları

• - Rize Limanı Mülki İdare Amiri

- Liman Başkanlığı

- Gümrük Müdürlüğü

- Gümrük Muhafaza Kısım Amirliği

- SG 122 sahil Güvenlik Bot Komutanlığı

- Deniz Polisi Liman Şube Müdürlüğü

- Defterdarlık

- Sahil Sağlık

- Tarım İl Müdürlüğü

Neden Riport Rize Limanı?

• Doğu Karadeniz in en derin limanı

• Büyümeye en müsait liman

• Gürcistan’a en yakın liman şehri

• GAP’ın Karadeniz’e en yakın liman şehri

• İran Tebriz’e en yakın liman kenti

• Bölgede en büyük iç taşımanın olduğu il (3 milyon ton/yıl “Yaş Çay, Kuru Çay, Maden Cevheri, Kömür ve Petrol türevleri”)

• Çay ihtisas gümrüğü olan tek il

Riport Rize Limanı İşletmesi Yatırım A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO’su Asım ÇİLLİOĞLU ise limana dair sorduğumuz kısa tanıtım sorularına şu cevapları verdi…

Hangi hizmetleri veriyorsunuz?

Kılavuzluk, römorkörcülük, yükleme-boşaltma, ardiye, terminal, antrepoculuk hizmetleri veriyoruz.

Bu hizmetlere ilişkin herhangi bir araştırma yapıyor musunuz? (Beklentiler ve isteklere yönelik)

Müşteri talepleri doğrultusunda hizmet kalitesinin yükseltilmesine yönelik ar-ge çalışmalarımız oluyor.

Hizmetleri çeşitlendirmeyi ve arttırmayı düşünüyor musunuz?

Ekonomik konjonktüre bağlı olarak hizmetleri çeşitlendirmeye yönelik yatırım planlamalarımız var.

Fiyat belirlemesi tarafınızdan nasıl yapılıyor?

Mevcut ilan edilmiş fiyat tarifemizi uygulamakla birlikte müşterilerden gelen indirim talepleri karşısında tamamen kayıtsız kaldığımız söylenemez.

Tam kapasite kullanımı gerçekleşiyor mu? Bu konuda neler yapıyorsunuz?

Kapasite kullanım oranı % 15 civarında gerçekleşmektedir; kapasite kullanımındaki düşüklüğün başlıca sebebi Rize Limanı hinterlandının kısıtlı olmasıdır.

Sıkıntılarınız ve diğer görüşlerinizi alabilir miyiz?

En büyük sıkıntımız kapasite kullanım oranı düşüklüğüdür. Yüksek kapasiteye ulaşmak için Rize Limanı hinterlandının genişletilmesi gerekmektedir. Bunu sağlamanın en kestirme yolu yıllardır düşünülen fakat hiçbir ilerleme sağlanamayan Ovit Tüneli projesinin hayata geçirilmesidir.

Kamusal sorunlara yönelik neler söyleyeceksiniz?

Doğu Karadeniz limanları içerisinde şuan doluluk kapasitesine yakın çalışan liman Trabzon limanıdır. Hopa, Rize, Giresun Limanları yüksek kapasiteleri olmalarına rağmen özelleştirme uygulamalarından kaynaklanan sorun nedeni ile çalışamamaktalar.

1997 yılında ilk özelleşen 7 liman arasında olan Rize Limanı bugün şartlarında sonradan özelleşen Trabzon Limanı ile kıyaslandığında çok daha zor şartlarda özelleşmiştir.

İşletme hakkı devir sözleşmesi ile özelleşen ilk 7 liman -Trabzon hariç- net satış hasılatından % 25 pay vermeyi kabul etti. Daha sonra tüm limanlara -bazı istisnaları hariç- zorla +% 6.5 daha ilave edilmesi ile net satış hasılatının % 31.5 kamuya ödenmekte olduğu için özel ve bu uygulamaya dahil olmayan limanlarla rekabet etme imkanlarımız kısıtlanmaktadır.

Hedefleriniz neler?

Doğu Karadeniz limanlarının çalışması, GAP ve DAP ürünlerinin Volga üzerinden Rusya, Tuna üzerinden Avrupa ve bu pazarlardan bu bölgelerimize ürünlerin hızlı ve güvenli taşınması ülkemizi kuzeyden güneye bağlayacak yolların artması ile olur. Ovit Tüneli’nin yapılması ile Erzurum Karadeniz’e en az iki saat daha yakınlaşmıştır. Bunu gidiş-dönüş olarak hesaplarsanız yaklaşık olarak 4 saat eder.

Osmanlı kaynaklarında 1911 tarihli belgede Ovit Tüneli’nin bölge için çok önemli olduğu ve bir an önce başlanması gerektiği anlatılmaktadır.

Rize Limanı proje yapım uygulaması ile Doğu Karadeniz’in en derin rıhtımına sahiptir. 14. Rize Limanı planlamaları arasında yakın zamanda konteyner hattını kurma çalışmalarımızı sonuçlandırma aşamasına geleceğiz.

Taşımacılar limanda konteyner taşımacılığı yapılmasını bekliyor

Uluslararası taşımacılar limanı karayolunu tercih ettikleri için pek kullanmazken, kooperatiflerden ise Rize Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi Rusya ve Ukrayna’dan gelen kömür yüklerinin iç kesimlere taşınmasında limanı kullanıyor. Suni gübrenin depolara taşınmasında da liman kooperatiflerin tercih sebebi olabiliyor. Çevre kooperatifler konteyner taşımacılığı yapıldığı takdirde limanın kullanım kapasitesinin artacağı görüşünde birleşiyorlar. Liman ücretlerinin uygun olduğu ise tüm taşımacıların ortak görüşü…