UND İcra Kurulu Başkanı Alper Özel, "Sadece Balkanlar Değil; Avrupa’da da Güvenli Tır Park Sorunu Var"

 “SÜRÜCÜLERİMİZ TEDBİRLERİNİ ALIYOR; ANCAK BU KONU DEVLETLERİN DE SORUMLULUKLARINDA”

“KAZAKİSTAN VE KAPIKULE SORUNU ÇÖZÜLÜYOR”

Ayrıca Kazakistan geçiş belgelerinde yaşanan soruna ilişkin de değerlendirmelerde bulunan Özel, konunun çözüme kavuştuğunu ifade ediyor ve Kapıkule Sınır Kapısı’nda yaşanan sıkıntıların çözümüne yönelik önemli adımalar atıldığını da belirtiyor.

Sırbistan bölgesinde kaçak göçmen vakalarındaki artışın derneğe yansıması sonrasında Balgrad Büyükelçiliği ile bir iş birliğine gittiklerini belirten Özel,  Sırbistan yetkililerine karbondioksit ölçüm cihazı hibe ettiklerini ve bu cihazla Türk tırlarının Hırvatistan tarafına geçmeden önce kontrol edildiğini aktarıyor.  Özel, “Türk polisleri, Belgrad Büyükelçimiz Tanju Bilgiç zamanında yazın gelen gurbetçilerimize destek olmak amacı ile; Sırbistan- Hırvatistan, Sırbistan-Macaristan ve Sırbistan-Bulgaristan sınırlarında Yurtdışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığı ile birlikte görev almaya başladı. Bu iş birliğini tır şoförlerine de fayda sağlaması için uzattık. Şoför şüphelendiği zaman Türk polisini arıyor ve aracın mührü açılıp kontrol ediliyor. Göçmen varsa araçtan indiriliyor; Sırp Gümrüğü bir tutanak tutarak mührü kapatıyor ve aracın Hırvatistan tarafına geçmesine izin veriyor. Eğer Hırvatistan tarafına geçildiğinde araçta göçmen yakalanırsa sürücü mahkemeye çıkıyor ve 5 bin euro ceza ödüyor.” şeklinde konuşuyor.

“Türk Polisi 2021 Yılı Sonuna Kadar Sırbistan Sınır Kapılarında Olacak”

Özel, Sırbistan sınır kapılarında görevli polislerin görev süresinin yeniden 2021 yılı sonuna kadar uzatıldığını ifade ediyor. Şu anda Türk polislerinin Bajakova Sınır Kapısı’nda görevde olduklarını ve oranın ana hat olduğunu belirten Özel şunları aktarıyor; “Geçen sene Türk tırlarında 250 kaçak göçmen yakalanmış; yani 250 kişinin kaçması engellenmiş oldu. Adasevci kampını ziyaret ettik; Türk polisi orada olduğu zaman bu hattan kaçak gidenlerin sayısının azaldığını söylüyorlar. Yaz ayında görev bitince birkaç ay boşluk oluştu; izinler tamamlanınca tekrar göreve gittiler. Orada bir şebeke varmış; göçmenleri 2 bin 500 euroya tırlara bindirerek karşıya geçiriyorlarmış. Şoförlerle konuşuyoruz, korktuklarını söylüyorlar. Hırvatistan yetkilileri de; ‘Şoförlerinizin yüzde 99 suçsuz olduğunu biliyoruz; ancak bizim kanunlarımız bunu emrediyor.’ diyorlar. Aksi taktirde hapse atılır, serbest bırakılmazlardı. Aracında kaçak göçmen yakalanan şoförler hakim karşısına çıkıyor ve cezaları belirleniyor.”

“Bu Durumu İpsala Sınır Kapımızda da Görmeye Başladık”

Kaçak göçmen sorunu ile karşılaştıkları yerlerden bahseden Özel, İpsala Sınır Kapısı’nda da bu sorun ile karşılaştıklarını ve İpsala Kaymakamı ile sorunun çözümüne yönelik görüştüklerini ifade ediyor. Özel şunları aktarıyor; “İpsala Gümrük Müdürlüğümüze de bir karbondioksit ölçüm cihazı hibe edeceğiz; cihazın gelmesini bekliyoruz. İpsala’da da aynı sistemi kuracağız. Hayata geçirebilirlerse emniyet, ‘Aracınızda şüpheli bir durum varsa şu numara ile iletişime geçin’ şeklinde mesaj yollayacak. Kaçak göçmen sorununu bir de Romanya-Macaristan Sınır Kapısında tespit etmeye başladık. Konuyu Budapeşte Büyükelçiliği ile görüşüyoruz. Romanya sınırındaki durumu görmek açısından Budapeşte’ye gidip Macaristan sınır yetkilileri ile bir toplantı yapacaktık; ancak pandemi şartları nedeni ile gidemiyoruz. Giriş çıkışlar çok sıkıntılı. Fakat Budapeşte Büyükelçiliğimiz Macaristan yetkilileri ile bir görüşme ayarladı.”   

“O Hattı Kullanan Diğer Tırlar da Etkileniyor”

Kaçak göçmen sorunundan sadece Türk şoförlerin değil; Sırp ve Bulgar şoförlerin de şikayetçi olduğunu dile getiren Özel; “O hattı kullananlar sadece Türk şoförler değil. Bulgaristan, Sırbistan, Makedonya tırında da kaçak göçmen çıkıyor. Biz Türk aracı olduğu için etkileniyoruz ve istiyoruz ki hiçbir Türk tırında çıkmasın. Ancak benzer şekilde o hattı kullanan diğer tırlar da bu durumdan etkileniyor.”

“Farkındalık Yaratmaya Çalıştık”

İngiltere’de yaşanan kaçak göçmen sorunundan yine Türk tırlarının da etkilendiğinden bahseden Özel, bunun için İngiltere’de Home Office’i ziyaret ettiklerini belirtiyor.  Özel konuya ilişkin; “Ziyaret ettiğimizde bizimle kaçak göçmen sorununun önlenmesine ilişkin olarak bilgilendirici broşürlerini ve videolarını Türkçe’ye çevirip paylaştılar. Biz de bunların duyurularını yaptık; bu şekilde farkındalık yaratmaya çalıştık. Onların bir de kayıt mekanizmaları var. Home Office’in şartlarını yerine getireceğini taahhüt eden şirketin tırında kaçak göçmen çıktığında daha hafifletici cezalar uygulayabiliyorlar. Firmalara bunu teşvik etmeye çalıştık. Home Office ile kaçak göçmen konusunda ortak bir protokol imzalamayı da düşündük. Bizden bir arkadaş İngiltere’ye gidip bunun eğitimini alacak; biz de eğitimini verecektik. Ancak araya pandemi girince birçok çalışma aksadı.” açıklamasında bulunuyor.

“Güvenli Tır Parkları Yok”

Özel, kaçak göçmen sorununa ilişkin sürücülerin tedbir aldıklarını; ancak bu durumun devletlerin de sorumluluklarında olduğunu vurguluyor. Bu konuda öncelikle güvenli tır parklarının olmayışına dikkat çeken Özel, “Balkan bölgesine gittiğinizde aydınlatması olmayan, zifiri karanlık yerlere park etmek zorunda kalan şoförler gördük. Takograftan ve sürüş kısıtlamalarından dolayı hareket edemeyen; mecbur kalıp durmak zorunda olan şoförlerimiz var. Sadece Balkanlar değil; Avrupa’da da güvenli tır park sorunu var. Kaçak göçmen binmesin diye, ‘Uyumadan araçta nöbet tuttuğum zamanlar oldu’ diyen şoförler var. Şoförlerimiz bilinçli; ne yapacaklarını biliyor ve kontrollerini yapıyorlar.” diyor.

“İpsala Kaymakamımız Devreye Girdi ve Devriye Sayısı Arttı”

Özel, bu sorunun çözümü için göçmenlerin  gittiği güzergahlarda polisin devriye sayısının artması ve güvenli tır parklarının oluşturulması gerektiğini belirtiyor. İpsala sınır kapısında da gümrüğe giden yolda daha çok devriye atılmasını istediklerini anlatan Özel şunları aktarıyor; “İpsala Kaymakamımız devreye girdi ve devriye sayısı arttı. Daha fazla aydınlatmanın yapılması gibi birtakım önerilerimiz de oldu.”

Kazakistan belge sorunun gündeme gelmesi ve sınırlarda kuyrukların oluşması üzerine konuyu UND İcra Kurulu Başkanı Alper Özel ile görüşüyoruz. Özel, birtakım girişimler neticesinde Kazakistan belge sorunu ve Kapıkule ve Hamzabeyli Sınır Kapılarındaki bekleme sorunun çözüme kavuştuğunu aktarıyor.

Normal şartlarda Özbekistan ve Kırgızistan’a giderken daha çok İran-Türkmenistan hattının kullanıldığını belirten Özel, Mart 2020’den beri Türkmenistan kara sınır kapılarının kapalı olduğunu ifade ediyor.  Sınır kapısının kapalı olması nedeni ile de o hattı kullananların Gürcistan, Kazakistan ve Rusya’yı  kullanmak zorunda kaldığını; bu durumun da mevcut Kazakistan transit belgelerinin yetmemesi ile sonuçlandığını aktaran Özel,“Ulaştırma Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığımız geçen sene Türkmenistan sınır kapılarının açılması yönünde çok uğraştı. Türkmenistan, sınır kapılarını açmayı kabul etmedi. Kazakistan’dan transit belge istendi; 8 bin tane ilave Kazakistan transit belgesi Hazar Limanı’nın kullanılması şartı ile verildi. Pandemi şartlarında mecburen kabul etmek durumunda kaldık. Belgeleri kabul etmememiz gerekirdi; fakat o dönemde ihracatın çıkması gerekiyordu. Gürcistan-Azarbeycan Alat Limanı’ndan Kazakistan Kurık Limanı’na taşıma yapıldı; bu da ilave maliyet getirdi.” diyor.

“Türkmenistan Kapısı Kapalı Olduğu ve Özbekistan’a Orta Asya İhracatı Arttığı İçin 4 Bin Geçiş Belgesi 2 Ay Sonra Bitti”

Normal şartlarda taşıma yapılması için ilave belge istendiğini belirten Özel, 2 bin 500 tane şartsız geçiş belgesi alıp geçen yılın bitirildiğini, 2021’in başında da 4 bin adet belge alındığını; ancak Türkmenistan kapısı kapalı olduğu için ve Orta Asya ihracatının Özbekistan’a artmış olması nedeni ile 4 bin belgenin de 2 ay sonra bittiğini aktarıyor. Özel, “Ulaştırma Bakanlığı, ‘Şubat ayında KUK toplantısı yapalım’ dedi; ancak Kazakistan tarafı Mayıs ayında olmasını istedi. Bakanlığımız da Mayıs ayına kadar ilave belge istedi. Biz, Türk dili konuşan ülkelerin bir araya geldiği bir konsey olan Türk Konseyi’ne başvurduk. Öncesinde Ulaştırma Bakanı bizzat yazı yazdı. Kazakistan Dışişişleri Bakan Yardımcısı, Başbakan Yardımcısı Türkiye’ye geldi. Ulaştırma Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığının yaptığı toplantılarda birinci gündem maddesi transit geçiş belgesiydi. Ulaştırma Bakanımız Kazakistan Bakanı ile video konferans gerçekleştirdi ve 3 bin belge verileceği duyruldu.”açıklamasında bulunuyor.

“Türkmenistan Sınır Kapısı Kapalı Olduğu İçin Bu 3 Bin Belge Yetmeyecek”

Türkmenistan sınır kapısı kapalı olduğu için verilen 3 bin belgenin yetmeyeceğini dile getiren Özel şöyle konuşuyor; “Mayıs ayında Kazakistan tarafı ile KUK yapılması konusunda mutabakat var. Türkmenistan Dışişleri Bakanı ve Başkan Yardımcısı Raşid Meredov 10 gün önce Türkiye’ye geldi. Birinci gündem bu sınır kapılarının açılması oldu. Bize son gelen bilgiye göre Türkmenistan Karayolları Ajansı ile derneğimiz arasında bir video konferans yapılacak. Bu toplantı sonucunda ne önerileceğini göreceğiz.”

KAPIKULE SORUNU

“Sınır Kapılarında Bulgar Derneği ile Analizler Yaptık”

Şoförlerin büyük sıkıntı çektiği ve uzun kuyrukların oluştuğu Kapıkule Sınır Kapısı’nda da çözüme yönelik önemli gelişmeler kaydedildiğini ifade eden Özel,  Kapıkule ihracat çıkışının bin 329 ve Hamzabeyli ihracat çıkışının da 644’e yükseldiğini; bu rakamların geçen yıl Kapıkule’de 900, Hamzabeyli’de ise 400-450 olduğunu belirtiyor. Özel,“Geçmişte Ticaret Bakanlığımız çok emek sarf etti. Biz de tüm sınır kapılarını ziyaret ettik; nerede ne eksik olduğunu görmek için sınır kapılarında Bulgar Derneği ile analizler yaptık. Kaç personel alınması gerektiğine kadar raporlandı; bunları da Bulgaristan ile paylaştık. Bulgaristan’ın birtakım sözleri oldu; bunların da yavaş yavaş yerine getirildiğini görüyoruz.”  değerlendirmesinde bulunuyor.

“Kapıkule Bin 800, Hamzabeyli de Minimum Bin Bandında Olursa Kuyruk Kalmaz”

Özel, Bulgaristan’ın sınır kapısında tır kuyruklarını azaltmak amacı ile birtakım çalışmalara başladığını aktarıyor. Sınır kapısında karbondioksit ölçümü yapan iki peron olduğundan bahseden Özel, bu peronlardan yalnızca bir tanesinin çalışmasının bekleme süresini uzattığını belirtiyor ve şunları ekliyor; “Kapıkule’den günde 300-350 frigorifik araç geçiyor. ‘Üçüncü bir peron daha açın; oradan da frigorifik araç geçsin’ dedik. Böylece bu araçlar orayı tıkamayacak. Bu konuda ihale sonuçlanmış; Kapıkule çıkışımız 300’den bin 600’e çıkar. Birinci öncelik olarak Bulgar tarafında personel sayısında yetersizliğin olduğunu belirttik. Personel sayısı da ilave 23-30 kişi olacak. Kapıkule’de Bulgaristan tarafının 10 peronu var; bunlardan 5-6 tanesi çalışıyor. Biz ‘onların tamamını çalıştırın’ dedik. Hamzabeyli içinde de iki kantarları vardı; bir kantar çalışıyordu. Kantarlarının arkasında 4 peronu var; bu 4 perona kantar koyuyorlarmış. Kapıkule bin 600-bin 800 bandı; Hamzabeyli de minimum bin olursa toplamda günlük 2 bin 800 bandında kuyruk kalmaz.”

SON GELİŞMELER

• UND 23 Mart’ta Hırvatistan’a girişte gümrük kapılarında tespit edilen, araç yarı römorkuna kaçak göçmen girmesi, halat veya branda kesiği/yırtığı ve gümrük mührünün kırılması/zarar görmesi gibi olaylarda Hırvatistan Gümrük Kanunu’nun ilgili maddeleri uyarınca araç sürücülerine yönelik hükmedilen para cezalarına itiraz haklarının bulunduğunu açıkladı.
• UND ayrıca, 31 Mart tarihinde Türkiye-Bulgaristan sınır kapıları kullanılarak yapılan ihracat araç geçiş sayılarının günlük ortalama 1.500 seviyelerinden 2.000 araç geçişine ulaştığını; bu sayede, Kapıkule ve Hamzabeyli Sınır Kapıları’nda çıkış yapmak üzere bekleyen araçların bulunmadığını aktardı.
• Ulaştırma Bakanlığı 2 Nisan tarihinde 3.000 adet Kazakistan transit geçiş belgesinin ülkemize ulaştığını duyurdu.

Açıklamalar;

Home Office: Birleşik Krallık İçişleri Bakanlığı. Sorumlu Bakanı Priti Patel’dir.

Türk Konseyi: Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi (Türk Konseyi), Türk dili konuşan ülkeler arasında kapsamlı işbirliğini teşvik etmek amacı ile uluslararası bir örgüt olarak 2009 yılında kurulmuştur. Türk Konseyi`nin kurucu üyeleri Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye`dir.