Omnitek Mühendislik Kurucusu Osman İlker Yılmaz, "Türkiye’de CNG’nin Ne Kadar Güvenli, Çevreci ve Ekonomik Olduğu Bilinmiyor"

“BİZ BU TEKNOLOJİYİ ÇÖZDÜK VE FAYDALI OLMAK İÇİN HAZIRIZ”

Karbon emisyonunu azaltmak adına Avrupa’da LNG ve CNG’li araç kullanımı teşvikleri sürüyor. Pek çok Avrupa ülkesi bu doğrultudaki uygulamaları yürürlüğe alıyor. Bizler de alternatif bir yakıt seçeneği olarak sunulan doğal gaz kullanımı konusunu ilgilileri ile görüşerek ele alıyor ve bu konuya dikkat çekiyoruz. Doğal gazlı araçlar konusunda (CNG-LNG) her seviyede, Fuel Cell (H2) araçlar konusunda kısmi olarak faaliyet gösterdiklerini belirten Omnitek’in Kurucusu Osman İlker Yılmaz LNG-CNG dönüşümü ve LNG-CNG kullanımına ilişkin önemli detaylar aktarıyor.

 “Biz Dizel Motoru Yüzde 100 Doğal Gaz ile Çalışacak Hale Getiriyoruz”

Dizel motoru yeniden tasarlayarak yüzde 100 doğal gazla çalışabilecek hale getirdiklerini belirten Yılmaz, ancak mekanik dönüşümün tek başına yeterli olmadığını vurguluyor ve şunları aktarıyor; “Aracın tüm yönetimi motor beyninden geçiyor. Özellikle Euro 5 ve üzeri araçlarda bizim kendi ECU’muzun aracın diğer sistemleriyle entegrasyonu için Gateway vb. sistemler de geliştirmek gerekiyor; biz bunu tam anlamıyla yapabiliyoruz.”

“İETT Motor Test Laboratuvarında Dizel Motorun Gücünü Yüzde 80 Artırdık”

Yılmaz, CNG dönüşüm konusunda ellerindeki teknolojiyi tam anlamıyla kavramak ve geliştirebilmek için Kayseri’de, Konya’da ve Adana’da birçok aracı dönüştürdüklerini ve 300.000 km test ettiklerini ifade ediyor ve şunları aktarıyor;  "Omnitek olarak geçtiğimiz yıllarda İETT motor test laboratuvarında bir dizel motoru CNG’ye çevirerek yeniden kalibre ettik ve yüzde 60 pedal pozisyonunda dahi dizele göre yüzde 80 daha yüksek güç elde ettik. Bu durum doğru teknoloji ile CNG’den ne kadar yüksek performans alınabileceğini ortaya koyuyor. Üstelik bizim dönüştürdüğümüz motorun su ve egzoz sıcaklıkları dizelden farklı değil. Ancak bu teknolojiyi ticarileştirmek için ciddi finans gücünüzün de olması gerekiyor."

“Gaz Depolama Sistemleri Üretmeye Başladık”

Yılmaz Türkiye’de CNG’nin ne kadar güvenli, çevreci ve ekonomik olduğunun bilinmediğine dikkat çekiyor ve aynı zamanda henüz bu konuda farkındalığın oluşmadığını ve geçmişte kullanılan yanlış CNG teknolojileri nedeniyle de kötü bir algı olduğunu aktarıyor. Yılmaz, “Temsa, Karsan, BMC, Isuzu, MCV (Mısır) gibi OEM şirketlere Eskişehir’de kurduğumuz tasarım ofisimizden Worthington adına araca özel CNG depolama sistemleri ve yakıt hattı tasarımı yaparak Bozan’daki 10.000 m2 üzerine kurulu fabrikamızda gaz depolama sistemleri  üretmeye başladık. Worthington Industries’in (WI) Türkiye ve Mısır distribütörü ve aynı zamanda Ar-Ge partneri olarak çalışıyoruz. WI’nin dünyanın çeşitli yerlerindeki Fuel Cell vehicle müşterileri için birlikte Hidrojen (H2) depolama sistemleri geliştiriyor ve bazı parçaları da üreterek yurt dışına sevk ediyoruz.” diyor.

“Banttan CNG Olarak Çıkacak Bir Traktör Geliştirdik”

Ağır ticari araç üreten OEM firmalara da CNG ekipmanları tedariki yaptıklarını ve bu konuda da pek çok ayrı distrübitörlükleri; ithalat ve ihracat faaliyetleri olduğunu aktaran Yılmaz, “Shell Turcas ile 2 adet otomatik şanzımanlı Euro 5 Axor üzerinde oldukça başarılı prototip çalışmalarımız oldu; ancak bu proje de henüz realize edilemedi. Tüm bunların dışında elektrikli araçlar konusunda da faaliyetlerimiz oldu. İETT için prototip otonom araç üretimi  ve Phileas metrobüsler için elektrikli aks tasarım-üretimi gibi çeşitli çalışmalarda yer aldık. Çiftçimiz için yerli bir traktör üreticisinin motorunu CNG’ye göre yeniden tasarladık ve banttan CNG olarak çıkacak bir traktör geliştirdik. Bugünlerde bu traktörün Alpu’da testlerine başladık.” açıklamasında bulunuyor.

“Bireysel Kullanıcı Minimum Yüzde 45 Tasarruf Edebilecektir”

CNG-LNG kullanımının çevreci oluşuna dikkat çekerken maliyet olarak da tasarruf edilebileceğini belirten Yılmaz şöyle konuşuyor; “1 litre dizele 6.7 TL ödeyerek çevreyi kirletiyoruz. Ancak kamu için 1.5-2 TL’ye gaz alabilmek mümkün. Bu durumda yüzde 75’lere varan tasarruf söz konusu. Bireysel kullanıcı ise 3.5 TL’den 1 metreküp gazı kullanarak minimum yüzde 45 tasarruf edebilecektir.”

“Yetersiz Firma ve Kişiler Tarafından Dönüşüm Yapılmaya Çalışıldı”

Doğal gazlı motorda pek çok farklı teknoloji olduğunu; ancak bununla ilgili de farkındalık olmadığını ifade eden Yılmaz, bu nedenle CNG araç sektörünün yanlış ve eksik başladığını aktarıyor.  Yılmaz, “Öncelikle bu iş LPG gibi olacak sanıldı. Yetersiz firma ve kişiler tarafından dönüşüm yapılmaya çalışılarak piyasada kişi ve kurumlar üzerinde kötü tecrübeler bırakıldı. Büyük motor şirketleri performansı düşük ve 950 °C egzoz sıcaklığı olan, kendi kendini bitiren CNG motorları ürettiler. Biz müşterinin kapısını çaldığımızda ‘Bu küçük halinizle onlar yapamazken, siz nasıl yapacaksınız?’ sorusuyla karşılaştık.” diyor ve ekliyor; “Örneğin  Dual Fuel (çift yakıt) sistemleri var. Bunlar LPG sistemleri gibi montajlanıyor ve yüzde 50 dizel, yüzde 50 doğal gaz kullanılmakta. İlk yatırım maliyeti oldukça ekonomik; ancak tasarruf oranı maksimum yüzde 10 gibi düşük bir rakam.  Otoban araçları için uygun. Ayrıca dizeli tamamen ortadan kaldırdığımız ‘Dedicated CNG’ dediğimiz yüzde 100 doğal gaz ile çalışan  sistemlerin de 2 çeşidi var; Lean Burn ve Stoichometric sistemler. Stoichometric sistemlerde motora 8 bar doğal gaz gönderilir; yeterli performans alınamaz ve çok yüksek egzoz sıcaklıkları vardır. Omnitek’i de diğer firmalardan ayıran en büyük fark patentli Lean Burn sistemidir. Lean Burn sistemiyle biz 3 bar gaz püskürtüyoruz ve maksimum 600 derece egzoz sıcaklığımız var. Dizele göre torku yüzde 60 arttırabiliriz. Yüzde 45 yakıt tasarrufunu da taahhüt ediyoruz.”

“Ar-Ge Süreci Daha Önceden Tamamlanmış Araçlar İçin 4 Günde Dönüşüm Yapabiliyoruz”

Aylık dönüşümü sağlanabilen araç kapasitesine ve CNG-LNG dönüşümünün süresine ilişkin konuşan Yılmaz, “Dönüşüm yapacağımız motor ile ilk defa çalışacaksak 3 ay gibi bir Ar-Ge sürecimiz oluyor. Sıkıştırma oranını düşürmek için  özel piston geliştirmemiz, silindir kafasına buji adaptasyonu yapmamız ve subap açılarını değiştirip yeni valfler yaptırmamız gerekiyor. Ayrıca motor kalibrasyonu geliştirmemiz ve elektronik entegrasyon da yapmak için Gateway geliştiriyoruz; ancak Ar-Ge süreci daha önceden tamamlanmış araçlar için 4 günde dönüşüm yapabiliyoruz. Şu an için aylık 20 araçlık dönüşüm kapasitemiz var.”açıklamasında bulunuyor.

“Dönüşüm Yapan ve Gaz Sağlayıcısı Şirketlerin  Birlikte Yürüme Zorunluluğu Var”

İstasyonun olmadığı yerde doğal gaz dönüşümü yapamazsınız ve doğal gazlı araç satamazsınız. Dönüşüm yapan şirketler ve gaz sağlayıcısı şirketlerin  birlikte yürüme zorunluluğu var. Daha önce SOCAR bu sektöre hızlı bir giriş ve hızlı bir çıkış yaptı. Biz her potansiyel müşterimize rüştümüzü ispat etmek için hazırız. Hatta bu amaçla elimizde tuttuğumuz kendimize ait dönüştürülmüş araçlar da var. Umarız sektör doğru partnerlerle ve düzgün bir şekilde gelişir.”

“Türkiye’de İlk LNG Dönüşüm Sonrası Ruhsat Değişikliğini Biz Yaptık”

Yılmaz, CNG-LNG dönüşümü sonrası için müşterine peryodik bakım takvimi verdiklerini ve o plan dahilinde araçları bakıma çağırdıklarını aktarıyor. Omnitek A.Ş. olarak TSE tarafından Hizmet Yeterlilik Belgesine ve ayrıca ISO9001, ISO14001, ISO45001 belgelerine sahip olduklarını da ekleyen Yılmaz dönüşüm sonrası ruhsat değişikliğine dair,“TSE’den yetkili AITM, Martoy sertifikasına sahip mühendislerimiz olduğu için aracın ruhsatına CNG-LNG işletebiliyoruz. Hatta Türkiye’de ilk LNG dönüşüm sonrası ruhsat değişikliğini de biz yaptık.” şeklinde konuşuyor.