UND Strateji ve İş Geliştirme Başkanı Fatih Şener, "Azerbaycan’da Lojistik Çok Zor ve Pahalı"

“GÜRCÜLER TÜRK TAŞIMACISINDAN DAHA UCUZA TAŞIDIĞI İÇİN DAHA ÇOK PARA KAZANIYOR”

Azerbaycan’ın aslında Orta Asya’ya yani;Türkmenistan, Kazakistan, Özbekistan, Tacikistan ve Kırgızistan’a gitmek için kritik bir role sahip olduğunu dile getiren Şener, Orta Asya’ya giderken üç koridor olduğundan bahsediyor ve şöyle açıklıyor; “Birincisi; İran, Türkmenistan, Özbekistan, Kazakistan üzeri olan yol. Bu  güzergah nispeten daha ekonomik. İkincisi; Gürcistan, Azerbaycan’dan ya Türkmenistan ya da Kazakistan’a Hazar üzerinden RO-Ro ile geçilen yol. Üçüncü güzergah ise; Gürcistan’a girip Rusya üzerinden Kazakistan’a giden yol.  Yaklaşık 25-30 bin taşımacı İran üzerinden çalışırdı. Türkmenistan’ın yolu kapatması ile beraber İran’dan sonrası bir duvar haline geldi. Sektör Türkmenistan’dan geçemeyince alternatif olarak Azerbaycan’a dönmek istedi; ancak Azerbaycan yıllardır pahalı.”

“Bu Ücretleri Ödememek İçin Gürcistan’da Şirket Kuran Üyelerimiz Var”

Şener, Azerbaycan’da eskiden kalan ve neden olduğu bilinmeyen; sadece Türklerden alınan birtakım ücretler olduğunu aktarıyor ve bu konuyu da ülkeler arası toplantılarda UND heyetinin sürekli gündeme getirdiğini belirtiyor. Şener konuya dair şu değerlendirmede bulunuyor; “Azerbaycan ‘bakarız’ diyor; fakat toplantılarda tutanaklara bile yazılmıyordu. Şehre giriş parası, ADR parası gibi inanılmaz paralar ödeniyor. Bu ücretleri ödememek için Gürcistan’da şirket kuran üyelerimiz var. Ankara’dan Bakü’ye gitmek için aynı patrona ait biri Türk diğeri Gürcistan plakalı iki araç yük alıyor; Gürcü plakalı olan 700 dolar daha fazla kazanıyor. Çünkü bu ücretleri Gürcü’den, Rus’dan, Ukraynalı’dan, Özbek’ten ya da Kazak’dan almıyor; sadece Türklerden alıyor.”

“Türkler Hiç Gitmedikleri Bir Kapıya Gitmiş Oldu”

Şener, yaklaşık 30 bin aracın İran üzerinden gidemeyince Azerbaycan’a dönmek zorunda kaldığını ve yüksek miktarlarda ücretlerin olması nedeni ile de taşımacıların Gürcistan’dan Rusya’ya dönmek zorunda kaldığını dile getiriyor ve şunları aktarıyor; “Tercih edilen bu yol en zor yoldur. İki sorunu var; kışın girişte kapılar kapanıyor. Çünkü Gürcistan’ın Rusya sınırı Osetya; çok dağlık ve karlı bölgeleri var. Nitekim buradan çıkamayan ve kar açılsın diye kuyrukta bekleyen araçlar oldu.  Bu araçlar gitti; bu sefer de dönüşte anormal bir yoğunluk oluştu. Çünkü Türkler hiç gitmedikleri bir kapıya gitmiş oldu. O kapı daha önce Ruslar, Ermeniler ve Gürcülere hizmet ediyordu. Türkler de girince mevcut trafiğin 2-3 katı artış oldu. Kazakistan ve Rusya’dan gelen iki yol var. Ruslar, Rusya’dan gelen yol tıkanmasın diye; Rus araçlarını 15-20 gün kapıda bekletemeyeceği için diğer yolu tuttu ve Türklerin olduğu taraf 15-20 gün bekledi. Rusya’dan gitsek bile Gürcistan’dan değil de Azerbaycan üzerinden gelebiliriz. Azerbaycan’a da gidemiyoruz; çünkü Azerbaycan’a girsen yaklaşık 700 dolarlık para alıyor.”

“Azerbaycan’ın Lojistiği Pahalı Olduğu İçin Yatırımlar da Yapılmıyor”

Azerbaycan’da lojistiğin çok zor ve pahalı olduğunu vurgulayan Şener; “Dünya, ölçek ekonomisi diye bir şeye yöneldi; sürümden kazanıyor. Oradan geçecek bin araçtan 500 dolar mı almak, yoksa 10 bin araçtan 50 dolar mı almak lazım. Aslında Azerbaycan’a, ‘20-30 bin araç geçtiğinde ve bunlardan 50 dolar aldığınızda kazancınız artacak’ diyoruz. 700 dolar pahalı; bizim canımız yanıyor. Üstelik bu ücretler taşınan mallara ekleniyor bunu da Azerbaycan halkı ödüyor. Azerbaycan’ın lojistiği pahalı olduğu için yatırımlar da yapılmıyor. Azerbaycan, Türkmenistan ve Kazakistan’da petrol ve enerji çok ucuz. Aslında Avrupalı birçok şirket Azerbaycan’a gidip üretim yapıp dünyaya satabilir; ancak lojistik çok zor ve pahalı. Mesela Türkiye’nin lojistiği kolaydır ve konumu da çok güzel. Bu sebeple birçok Avrupalı gelmiş ve Türkiye’de malını üretip Avrupa’ya satıyor. Avrupa’ya yapılan ihracatın yaklaşık yüzde 50’sini Türkiye’de yerleşik Avrupalılar yapıyor. Azerbaycan konusu en üst seviyeye kadar gitmiş olabilir; çünkü gazete manşetlerine kadar çıktı.” diyor.

“Gürcüler Türk Taşımacısından Daha Ucuza Taşıdığı İçin Daha Çok Para Kazanıyor ve Yükü Ellerinden Alıyor”

Azerbaycan’da ücretlerin yüksek oluşuna ilişkin değerlendirmelerini sürdüren Şener şunları ekliyor; “ADR diye tehlikeli maddelerin taşıması ile ilgili bir konvansiyon var; buna Türkiye de, Azerbaycan da taraf.  Nasıl taşınması gerektiği belli; bunlara uygunsa geçebiliyorsun. Nelerin tehlikeli madde olduğu konusunda anlaşamıyoruz. Üç risk tipi tanımlamışlar. Daha az riskli olan 80 dolar, orta riskli 160 dolar, çok riskli olan 360 dolar. Halbuki bir şey riskliyse parayı aldığında o risk ortadan kalkmaz ki. Aslında alınması gereken tedbirleri eksik alıyorlar. Azerbaycan’dan transit geçeceğiz; transit belgemiz yetersiz. Belge yok diye geçiş parası 100 dolar alıyorlar. Macaristan bizden 400 dolar alıyor diye mahkemeye verdik. Artık onlar bizden bir kuruş alamıyor; ancak Azeri kardeşlerimiz alıyor. Ne oluyor? Gürcüler Türk taşımacısından daha ucuza taşıdığı için daha çok para kazanıyor ve yükü ellerinden alıyor. Türk taşımacısının taşıma şansı kalmıyor.”

“Umudum Bu Konunun Çözülmesi Yönünde; Çünkü Bu Yolu Açmamız Lazım”

Türk Konseyi ile bir anlamda devlet başkanlarının da bu konularla ilgili olduğunu da dile getiren Şener, “Sadece Azerbaycan değil, şu an kapalı; fakat açılsa Türkmenistan'da yol parası alıyor. Kazakistan ve Özbekistan bu konuda çok iyi. Bulgaristan’a tek yönde 43 dolar, 86 euro ödüyoruz. Batıyı bir kenara bırakıp bizim Orta Asya’yı kolay bir şekilde çözmemiz lazım. Benim umudum bu konunun çözülmesi yönünde; çünkü bu yolu açmamız lazım.”değerlendirmesin bulunuyor.