Şoförümüz yıllarını bu taşımacılıkla geçirmiş, işin ustası Selahhatin Kaya. 30 yıl boyunca bu tür yükler ile dünyayı arşınlamış. Gitmediği ülke kalmamış.
Tabii frigorifik taşımacılık deyince ayrılmaz üç parça olan çekici, treyler ve soğutma ünitesi kombinasyonumuz da çok güçlü. Iveco Stralis çekimizin arkasında Tırsan frigorifik treylerimiz takılı. Soğutma ünitemiz ise sektörün lideri Thermoking.
Başlayalım bakalım testimize, şoförümüz bize neler anlatacak…
Şoförümüzün ‘Hayırlı yolculuklar’ temennisi ile yolculuğumuza başlıyoruz. Biz kendisine kısa bir süre eşlik edeceğiz, onun yolu ise uzun.
Kaygan Yollara Dikkat!
Yola çıkmadan önce yağan yağmurdan dolayı yollar ıslak. Şoförümüz hemen bu konuya parmak basıyor. Islak yolun buzdan daha tehlikeli olduğunu, şoför arkadaşların böyle havalarda çok dikkatli olması gerektiğini vurguluyor.
“Frigorifik araç” tanımıyla sohbete başlayan şoförümüz bu araçların soğuk zincir denilen ürünleri taşımakta kullanıldığını, belli bir ısıyı muhafaza ettiğini belirterek şunları söylüyor; “Bu araçlarla biz genellikle Türkiye’den Avrupa’ya yaş sebze meyve taşırız. Avrupa dönüşlerinde de ithal peynir, tereyağı, et gibi ürünler getiriyoruz.” diyor. Frigorifik araçların üç sistemden oluştuğunu belirtiyor ve ekliyor “… ama en önemlisi şoför!”
Üç sistemden oluşan frigorifik araçları çekici veya kamyonet, treyler veya üst yapı ve soğutma ünitesi olarak sıralayan Selahattin Bey bu üç sistemin birbiriyle uyumlu olmasının şart olduğunu vurguluyor.
“Frigorifik Taşımacılık Hatayı Kabul Etmez”
Şoförümüz hemen sohbetin devamında bu üçlüyü değerlendirmeye başlıyor: “Şimdi çekici ile başlayalım; treylerimizi taktık. Ama çekicinin bakımını yapmadık. ‘Aman gider ya’ hesabına getirdik. Türkiye’de olsa bir çare bulunur. Geldik Bulgaristan’a. Balata bitti, fren kilitledi. Ne yapacaksınız? Hiçbir şey yapamayız. Ürüne mi yanalım neye yanalı!. Servise git, tamirci getir. Nerden baksanız 2-3 güne patlar. İlk önce çekici hatayı kabul etmez.” Çekicinin tüm bakımlarının zamanında yapılması gerektiğini vurgulayan şoförümüz frigorifik taşımacılığın asla hatayı kabul etmeyeceğini özellikle belirtiyor. Bu üçlü sistemde treylerin de çok önemli olduğunu belirten şoförümüz Selahattin şöyle diyor: “Balata fren sistemleri, süspansiyon körükleri, amortisör körükleri, lastikleri treylerde dikkat edilmesi gereken hususlardır.”
Özellikle çekici ile treylerin fren sistemlerinin uyumuna dikkat çeken Kaya, bunların uyumsuz olması çok büyük kazalara neden olur. Önce treylerin daha sonra çekicinin frenlerinin devreye girmesi gerektiğini aksi halde treylerin çekiciyi iteceğini, dengesini bozacağını belirtiyor.
“Lastik Hayati Önemdedir”
“Frigorifik taşımacılıkta lastik hayati önemdedir. Lastik neden önemlidir? Lastik arıza verince yolda kendiniz tamir edeceksiniz. Zaten yorgun gidiyorsunuz, zaman kaybınız oluyor. Sonuçta zamanla yarışıyorsunuz.” diyerek lastiğin önemini vurgulayan şoförümüz özellikle Avrupa’da lastiğin çok önemli olduğunu ve sık sık kontrol edildiğini belirtiyor ve şöyle devam ediyor; “Özellikle Avrupa’da yol kontrollerinde lastik çok önemli. Alman seni hiç dinlemez. Gelir bakar aracına, lastikler uygun değilse direk bağlar. Senin taşıdığın yük bozulmuş bozulmamış önemli değil onun için. Kesinlikle bırakmaz. Bunların tedbirini almak lazım. Kaplama lastik kesinlikle kullanmıyoruz. Kaplama lastiğin ne sakıncası var? Seri gidiyorsunuz. Frigorifik taşımacılıkta seri gitmeye de mecbursunuz. Seri gittiğiniz için de lastiklerde ısınma fazla oluyor. Kauçuk ısınmanın etkisiyle kaplama yapılan malzemeyi ayrıştırıyor. Onun için biz frigorifik taşımacılıkta kesinlikle kaplama lastik kullanmıyoruz. Riske atmıyoruz.”
“Gaz Kaçağına Dikkat!”
Dikkat edilmediği zaman yaşanabilecek diğer sorunlara da değinen şoförümüz “Zaman zaman gaz kaçağı olabiliyor. Mesela ünitenin içerisinde soğutmayı sağlayan borular var. Bu borulardan gaz kaçağı olursa soğutma gücü düşer. Eğer farkına varmazsanız içeriye sıcak hava bile verebilir.” diye uyarıyor. Özellikle yurtdışında şoförün böyle bir sorunla karşılaşmasının çok riskli olduğunu belirten Selahattin Kaya “Her ringten sonra aşağı yukarı 5-6 bin km de bir teknik servise götürüp kontrolünün yapılması lazım. Aslında gerek olmuyor ama yine de rahat olmak adına kontrol ettirmekte fayda var.” diye tavsiyede bulunuyor.
Aslında bütün taşımalarda bu önlemlerin alınması gerektiğini vurgulayan Selahattin Kaya, frigorifik taşımalarda risk fazla olduğu için bu önlemlerin daha fazla önem taşıyacağını söylüyor.
Sıra Şoföre Geliyor…
Tabi bunların hepsini sayarken sıra şoföre geliyor. “Şoförler sabah kalktığı zaman arabanın etrafını dolaşıp üniteyi, dereceyi kontrol etmeliler. Frigorifik şoförünün kulağı hassas olmalı. Şoförün niteliği çok önemlidir. Mesuliyet çok önemli, çok ağır.” diyerek şöyle devam ediyor, “Bizim kullandığımız üniteler otomatik. Kendi kendine ayarlıyor. Ama bazı mallar var; mesela kiraz çok tehlikeli bir ürün, kornişon var, turşuluk küçük salatalık, çok tehlikelidir. Onlarda ünite şaşırabiliyor. Çünkü bu ürünler devamlı ısınıyor, buharlanma yapıyor. Petekler buzlanma yapıyor, peteklerden hava girişi zorlaşıyor. Hava girmeyince de terleme çoğalıyor. Manuel olarak ayarlamak gerekiyor. Ünite tamamen kilitlenirse, gaz dolaşımı engellenirse iş bitti demektir. Araç, treyler ve ünite tamam da esas önemli şoför burada. Araca, soğutma ünitesine vakıf olmak gerek, gerektiği zaman şoförün müdahale edebilmesi lazım.” diyor.
“Ön Soğutma Yapılması Şart!”
Frigorifik taşımacılıkta dikkat edilmesi gereken bir diğer hususu da şöyle anlatıyor şoförümüz; “Yaş sebze ve meyve taşımacılığında dikkat edeceğimiz en önemli şey yükleme yaparken ilk soğutmasının yani öz soğutmasının yapılması. Öz soğutma neden yapılır? Ürün tarladan kasalara paketlendiği zaman alttaki ürün üstteki ürüne nazaran biraz daha sıcak olur. Ön soğutma yapılınca bütün katmanlarında sıcaklık aynı olmuş oluyor. Böylece ürünler standart +5 derecede taşınabiliyor. Ön soğutma yapılması bu yüzden kesin gerekli.”
“Şimdi Teknoloji Çok İlerledi”
Soğutma sistemleri konusunda eski ve yeni teknolojileri değerlendirmesini istiyoruz şoförümüzden. “Şimdi teknoloji ilerledi. Eski teknolojiler böyle körüklü değil makaslıydı. Yollarımız da güzel değildi. Eski çalışan arkadaşlar bilir; makaslı araçlar üniteyi ve içindeki malı çırpıyordu. Sonra havalı körük çıktı, palet koyuldu. Ünite üflediği zaman üstteki mal bozmasın diye malın üzerine kartonlarla kapattılar. Bunlar çok önemli detaylar.” diyen şoförümüz Türkiye’deki teknolojinin Avrupa’da kullanılan teknoloji ile aynı olduğunu belirtiyor.
“Şahsımın Tercihi Thermo King’dir”
Frigorifik taşımacılık yapan bir nakliyecinin araç alırken dikkat etmesi gereken hususları değerlendiren Selahattin Kaya, genellikle treylerin soğutma sistemi ile birlikte alındığını belirtiyor. “Treyler standart oluyor zaten. Tercih genellikle ünitede ağırlık basıyor. Bana öncelik hakkı verirseniz ben önce üniteyi tercih ederim. Thermo King bence en iyisi. Onun üzerinde daha fazla deneyimim olduğu için de olabilir. Diğerlerini de kötülemiyorum ama benim şahsımın tercihi Thermo King’dir” diyen şoförümüz servis ağının da çok önemli olduğunu vurguluyor ve şöyle devam ediyor: “Thermo King’in servis ağı çok geniş olmakla beraber bu işle uğraşan ustalar da bunun üzerine çalışmışlar. Arıza kodunu söylediğimizde bize arıza ile ilgili bilgi verebiliyorlar.”
“Denetimlerin Yapılması Gerekiyor”
Konu nihayetinde en önemli konuların başında gelen denetime geliyor. ATP yönetmeliği ile ilgili denetimlerin yapılıp yapılmadığını merak ediyoruz ve soruyoruz… Şoförümüz çalıştığı şirketteki bütün araçların ATP yönetmeliğine uygun olduğunu ancak bir kontrolle karşılaşmadığını belirtiyor. “Tabi böyle denetimlere ihtiyacımız var. Devletin ayrıca bu üniteleri kontrol etmesi lazım. Dondurma yükledik mesela. Önce gidiyoruz doktor kontrol ediyor. ‘Ünitede zararlı bir şey yoktur’ diyor. Sonra gidiyoruz dondurmayı yüklüyoruz. Yüklemeden sonra bir denetimle karşılaşmadık. Zaten kapak kapanıyor mühürleniyor.”
“Yolumuzdan Sapmadık”
Test sürüşümüz esnasında frigorifik taşımacılığın bütün incelikleri anlatan Selahattin Kaya mesleğine dair görüşlerini de Kamyonum Dergisi okurlarıyla paylaşıyor. Bu meslekten çok mutlu olduğunu belirten tecrübeli şoförümüz; “Acı günler de yaşadık tatlı günler de yaşadık. Ağladığımız günler de oldu. Yugoslavya’da kimine yardım ettik, kimine edemedik. Ben işimi severek yaptım. Bizim işimizde hüzün de vardı sevgi de vardı. Ben Ankara’dan çıkınca içim cız ederdi. Geri dönerken bir heyecan kaplardı. Allah bin kere razı olsun eşim çocuklarıma hem anne hem babalık yaptı, çok büyük destek oldu bana. Allah’a hamd olsun, evimi aldım çocuklarımı okuttum. Benim için en önemlisi o. Çocuklarımı kimseye el açtırmadım.”
Bugüne kadar hep doğru yolda gittiğini söyleyen şoförümüze bizden bundan sonraki hayatında da tüm yolların açık olmasını dileyerek kendisini uğurluyoruz.
.jpg)
